Book Title: Aarsi Tirth Aarasan
Author(s): Anandji Kalyanji Pedhi
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005599/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzmItIrthaArAsaNa (kumbhAriyAjI) che. pAka , I . kAraka rIte Recja na nI mA AND . zeTha ANaMdajI kalyANajI jhaverIvADa, amadAvAda-1. Vain Education International For Personal & Private Use Only www.ja nelibrary.org Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa (kumbhAriyAjI) prakAzaka zeTha ANaMdajI kalyANajI jhaverIvADa, amadAvAda-1. For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa (kumbhAriyAjI) prakAzana varSa vi. saM. 2053 : I. sa. 1997 nakala : 1000 graMthaAyojana zAradAbena cimanabhAI ejyukezanala risarca senTara 'darzana', zAhIbAga, amadAvAda-380 004. prakAzaka kAmadAra navInacaMdra maNilAla janarala menejara zeTha ANaMdajI kalyANajI jhaverIvADa, amadAvAda-1. For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana ArAsaNatIrtha(kuMbhAriyA)nA ArasanAM jagavikhyAta jainamaMdirono pramANabhUta aitihAsika tema ja kalAtmaka_paricaya ApatI sacitra pathadarzikAnI mAMga yAtriko tema ja pravAsIo taraphathI chellAM keTalAMka varSothI khUba thatI hatI. sAMprata prakAzanathI te jarUriyAta have pUrNa thAya che. pathadarzikA prA. madhusUdana DhAMkIe taiyAra karI ApI che ane citro vArANasI sthita amerikana insTiTyUTa oNpha InDiyana sTaDIjhanA sahakAra ane sahAyathI prApta thayAM che, je emanA saujanyathI ahIM pragaTa karavAmAM AvI rahyAM che, jenI ahIM sAbhAra noMdha laIe chIe. amadAvAda vi. saM. 2053 zeTha ANaMdajI kalyANajI For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Yo NOVOME XOXOXOXOXOO For Personal & Private Use Only 887 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa (kumbhAriyAjI) pRSThabhUmi uttara gujarAtamAM AbU parvatathI agnikoNamAM ArAsurano pahADa Avelo che. A pahADanA upalA samathaLa bhAgamAM, TekarIothI gherAyela bhagavatI aMbikAnuM janaprasiddha tIrthadhAma aMbAjI vaseluM che. ArAsura nAma asalamAM ArAsaNa kiMvA ArAsana parathI UtarI AvyuM che, ane ahIM solaMkIkALamAM hAlanA A aMbAjI gAmathI poNo koza dUra ArAsana vA ArAsaNa, ArAsaNanagara, ArAsaNapura, ke ArAsaNAkara yA ArAsanAkara nAmathI oLakhAtuM paNa eka kALe samRddha nagara vaseluM hatuM. A nagaranI uttaramAM rahela pahADamAM ArasapahANanI khANo hatI. khANa mATe saMskRta zabda che Akara. ArAsaNAkAra abhidhAnamAM tyAM AgaLa khANa hovAnI hakIkatano paDagho rahelo che. Aje Arasano sAmAnya artha ApaNe mArbala eTale ke saMgemaramara ghaTAvIe chIe. paNa madhyakALamAM to kevaLa ArAsaNanI khANamAMthI nIkaLelA saMgemaramarane ja '''ArAsaNAzma eTale ke ArasapahANa kahetA. bIjI jAtano prasiddha mArbala mammANazaila nAmathI prasiddha hato, je nAgapura (nAgora) samIpa makaDANa - hAlanA makarANA - pAse rahelI mammANI khAMNamAMthI prApta thato, je Aje makarANAnA Arasa tarIke oLakhAya che. ArAsaNa vasavA pAchaLa tyAMnA bemUla Arasa paththaranI khANa kAraNabhUta hovAno saMbhava che. Arasa paththarano devapratimAo ghaDavAmAM ane devabhavanonA nirmANamAM upayoga sAtamA-AThamA zatakathI laI dazamA zataka sudhImAM arbudamaMDalamAM tema ja AbUnI pazcime rahelA gUrjaramaMDalamAM ThIka pramANamAM thayo hovAnAM pramANo che. te kALa pachIthI ArasanI mAga vizeSa vadhatAM enI khANo jyAM AvelI che tyAM samIpavartI sthAne nagara vasI gayuM : te ja ArAsaNanagara! ArAsa (Arasa) paththara parathI ArAsaNa nAma paDyuM ke pachI ArAsaNa parathI tyAM AgaLa For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasI tIrtha ArAsaNa nIkaLatA paththarane ArAsa (Arasa) abhidhAna prApta thayuM, teno nirNaya itihAsavido ane bhASAzAstrIoe karavAno rahe che. A madhyakAlIna ArAsaNanagaranuM nAma badalAI 17mAM zataka pachIthI kuMbhAriyA ke kuMbhAriA paDI gayuM che. kuMbhAriyA nAma paDavA pAchaLa mahArANA kuMbhakarNa, mevADano kuMbho rajapUta, kuMbhAronuM gAma, ItyAdi aTakaLo anukrame jemsa phorbasa, munizrI vizAlavijayajI, ane munizrI darzanavijayajI Adi vidvAno dvArA thayelI che; paNa prastuta nAmakaraNano saMtoSakAraka khulAso hajI maLyo nathI. kadAca e muddo Aje to bahu ja mahattvano paNa nathI. ArAsaNanI khANonA paththarano prayoga arbada parvatavata paramAronI rAjadhAnI caMdrAvatI nagarInA bAMdhakAmamAM, AbU sthita delavADAgrAmanA jagaprasiddha maMdiromAM-maMtrIpravara pRthvIpAle vistArela vimalasahI tema ja maMtrIzvara tejapALe karAvela lUNavasatImAM - aNahilavADa pATaNanAM keTalAMka jinamaMdiro temaja jinapratimAonA nirmANamAM, zatruMjaya tema ja khaMbhAta ane tenI pAse Avela nagarA grAma, prabhAsapATaNa, karNAvatI, siddhapura AdikeTalAMya sthAnonI solaMkIkALamAM, 11mA zatakathI laI 13mA zataka sudhInI, jaina-jainetara devapratimAonA ghaDataramAM thayo che. vi. saM. 1371 (I. sa. 1315)mAM thayelA punaruddhAra samaye zatruMjayAdrimaMDana bhagavAna yugAdidevanA, osavAla zreSThI samarAsAha bharAvela nUtana biMbano pASANa ArAsaNanI khANamAMthI lAvavAmAM Avelo. e ja rIte gUrjarezvara mahArAja kumArapALa vinirmita tAraMgAnA ajitanAtha mahAprAsAdanA saM. 1479(I. sa. 1423)mAM zreSThI goviMda dvArA thayela punaruddhAra samaye paNa mUlanAyakanI pratimAno Arasa ArAsaNanI khANamAMthI kADhavAmAM Avelo. ArAsaNanI khANanA A Arasa paththaranI keTalIka viziSTatAo che, je makarANAnA dhoLA koDA jevA ArasamAM nathI. ArAsaNathI prApta sapheda raMgano Arasa kAlakrame gajadaMta zo mITho pILo raMga dhAraNa kare che. A sivAya AchA lIlA, surakhAbI, nIla-jAMbuDI, ane bhUrA raMganI dradhanuzI chAyAvALI jAto paNa tyAM nIkaLe che, jeno upayoga delavADAmAM vimalavasahI, ane vizeSe lUNavasatImAM, temaja ahIM ArAsaNamAM mahAvIra jinAlayamAM, ane zatruMjaya paranA kumArapALanA kahevAtA maMdiranI mUrtinA parikara ItyAdinI racanAmAM thayo che. ArAsaNanI khANomAMthI jeTalo UMcI jAtano, jhINA pogarano ane suMdara raMgachAyAvALo paththara nIkaLe che te makarANAnA paththarathI samagra daSTie caDhiyAto che. maMdiro ane itihAsa ArAsaNa kiMvA kuMbhAriyAmAM Aje to vastI nathI. paNa tyAM purANAM pAMca jaina maMdiro For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa ane chaThThuM (hAla kuMbhezvaranA nAme paricita) zivAlaya che. pazcAtkAlIna janazruti sAcavatA mAtAjInA garabA anusAra ahIM pUrve aMbikAnA prasAdathI vimalamaMtrIe 360 jinAlayo baMdhAvelAM. konI kRpAthI A maMdiro baMdhAvyAM ema devIe pUchatAM vimale uttara Apyo ke gurukRpAthI. A sAMbhaLI kopAyamAna thayela ambAdevIe pAMca choDI bAkInAM badhAM ja jinamaMdiro bALI mUkayAM ! maMtrIzvara vimalanI kIrtine jhAMkhI pADavAnA prayAsa uparAMta Arasamaya maMdiro baMdhAvanAra jainonI samRddhino dveSa, ane jainadharmane, enA munione utArI pADavAnA sAMpradAyika viSa sivAya A daMtakathAmAM koI ja tathya nathI. nAnakaDA evA ArAsaNanI 360 to zuM paNa tenA dazamA bhAganAMye maMdiro samAviSTa karavA jeTalI guMjAza nahotI ! ane abhilekho tema ja madhyakAlIna caityaparipATIo-stavanAdinA AdhAre ema ni:zaMka kahI zakAya ke tyAM pAMcathI vizeSa jinAlayo kayAre ya hatAM ja nahIM. temAMye vimalamaMtrIe banAvela to kevaLa eka ja, ane te paNa saMbhavatayA nAnakaDuM maMdira hatuM. AthI purAtattva ane itihAsanA daSTikoNathI prastuta tathyavihIna, jainadharmadveSI kiMvadaMtInuM kazuM ja mUlya nathI. (lIlakAI gayelA ArasanAM maMdironI lIla kALAMtare kALI paDI javAthI baLI gayAno dekhAva Ape che. sAsaphAI thayA pahelAM maMdironI bahAranI kALAzane kAraNe paNa prastuta kiMvadaMtIne jora maLyuM haze tema lAge che.) ArAsaNagrAmanI sthApanA moTe bhAge to 11mA zatakanA dvitIya caraNanA AraMbhanA arasAmAM thaI haze. ahIM prApta thatA jUnAmAM jUnA saM 1087(I. sa. 1031)nA pabAsaNa paranA lekhamAM ArAsaNanagara pATaNapati, caulukayavaMzI mahArAja bhImadeva prathamane adhIna hovAnuM jaNAvavAmAM AvyuM che. kharataragaccha paTTAvalImAM vimalamaMtrIe ArAsanamAM aMbikAno prAsAda nirmANa karAvyAno ullekha Ave che. prastuta prAsAda te sAMprata aMbAjImAM rahela aMbikAnuM maMdira, ke anya koI, te kahevuM kaThina che. maMtrIzvara vimalanuM kuLa dhanuhAvInI eTale ke 'caNDikA'nI kulAmbAnA rUpamAM upAsanA karatuM hatuM te vAta jaina graMtha prazastio-prabaMdho dvArA suvidita che. bIjI bAju maMtrIzvaranA samayanI jaina yakSI aMbikAnI be ArasI pratimAo AbU para vimalavasahImAM upalabdha hoi, jainamatAnukUla aMbikAnI paNa maMtrIzvara upAsanA karatA haze. (sva ) munizrI puNyavijayajIne prApta thayelI jesalameranA bhaMDAranI eka purANI tADapatrIya pratimAM caMdrAvatInA daMDanAyaka vimale AbU para jinamaMdira baMdhAvyA pUrve ArAsaNamAM AdIzvaradevano prAsAda baMdhAvyAnI hakIkata noMdhAyelI maLI hovAnuM sAMbhaLavAmAM che. bIjI bAju 15mA zatakamAM racAyelI khImA kRta caityaparipATImAM, zIlavijayajInI tIrthamALA saM 1722(I. sa 1666 pazcAt)mAM, tema ja saubhAgyavijayajInI tIrthamALA saM 1750(I. sa. 1694)mAM ArAsaNamAM vimalamaMtrI kArita 3 For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa - AdinAthanAM maMdirano vimalavasahI kiMvA vimalavihArano - nirdeza che. maMtrIzvaranuM maMdira baMdhAyA pachI ahIM 11mI zatInA uttarArdhathI laI 13mA zatakanA pUrvArdha sudhImAM ArasanAM anya cAra maMdiro baMdhAyAM che. 4 alabatta, vimalAcala-zatruMjaya, revatAcala-giranAra, prabhAsatIrtha-zrIdevapatana, bhRgupura, staMbhanapura, zaMkhapura, satyapura jevAM pazcima bhAratanAM jainadhAmo sarakho ArAsaNatIrthano mahimA na hato. paNa gujarAta-rAjasthAnamAM solaMkI-cAhamAna-guhilAdi yugonAM maLI traNasoeka jeTalAM jinamaMdiromAMthI ghaNAM kharAMno muslima kALe thayelo nAza, ane bIjI bAju caMdrAvatI ane aNahilavADapATaNanAM prastutakAlIna ArasI jinAlayonA sarvathA vinAza pachI Aje sAMgopAMga ArasamAM thayela devAlaya nirmANomAM je bacyuM che temAM delavADAnAM jagavikhyAta maMdiro uparAMta ArAsaNanAM kalAsamRddha maMdiro ja mukhyarUpe hoI, sAMpratakALe tenAM maru-gUrjara kalA ane sthApatyanA adhyayanamAM rahela mahattva atirikata te ArasI bAMdhakAmanA ati zobhanIya ane virala namUnAo hoI, tenAM mUlya viSe bemata nathI. mahAn jainatIrtha na hovA chatAM, temaja tenA itihAsa viSe vizeSa hakIkato prApta thatI na hovA chatAM, ArAsaNa viSayaka keTalIka prAthamika ane Avazyaka mAhitI tyAMnA jaina pratimAlekho temaja anya abhilekho parathI, tema ja tIrthanirUpaNAtmaka evaM prabaMdhAdi jaina sAhityamAM sAMpaDe che. tadanusAra ahIM 11mA zatakanA dvitIya caraNamAM nannAcArya gacchanA AcArya sarvadeva sUrie, 12mA zatakanA dvitIya caraNamAM vAdIndra devasUrie, ane saM 1206(Isa 1150)mAM vimalavasahImAM pratimA-pratiSThA karanAra kafadAcArye (ahIM mahArAja kumArapAladevanA AdezathI) pratimA-pratiSThA karI hatI. A sivAya paNa ahIM vaTapAla, thArApadra, devAcArya, bRhadaMdra ane maDAhaDa Adi gacchonA sUrimunio paNa pratiSThAdi karI gayA che. saM 1148 (I. sa 1092)mAM ahIM thArApadragacchIya yazodevasUrIe ArAsaNagaccha paNa sthApelo. mAMDavagaDhanA maMtrI pIthaDanA putra jhAMjhaNa saM 1340(I. sa. 1264)mAM ahIM saMgha laI yAtrArthe AvelA. te pachI ekAda be dAyakAmAM kharataragacchIya jinacandra sUri (tRtIya) ane tyAra bAda yugapradhAna AcArya jinakuzalasUri saMgha sAthe saM 1379(I sa 1323)mAM vaMdaNA devA AvelA. A sivAya 15mA zatakanI, temaja 17mA zatakanI, keTalIka caityaparipATIomAM A tIrthanAM vidyamAna maMdironAM nAma sameta ullekho maLe che. ArAsaNamAM solaMkIonA sIdhA zAsanA bAda, rAjA bhImadeva dvitIyanA maLatA saM0 1263 For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa (I. sa. 1270)nA lekha pachIthI ke te arasAmAM AbUnA ItihAsa-prasiddha paramAra rAjA dhArAvarSadevanuM zAsana thayuM haze tevuM abhilekho parathI jANavA maLe che. 13mA zatakanA aMta bhAge thayelA muslima AkramaNano ArAsaNa paNa bhoga banyuM. enI devapratimAo khaMDita thaI; ne nagarano prAya: nAza thayo jaNAya che. 14mA zatakanA pUrvArdhamAM trisaMgamaka(trizaMgamaka)nA rANA mahipAladevanA ArAsaNa paranA zAsana pachIthI gAma temaja devamaMdiro kramaza: ujjaDa thayAM; chatAM 15mA zatakamAM koI koI jaina yAtrIo ArAsaNa AvatA haze : paNa pachIthI gAma khAlI paDyuM jaNAya che. cheka 17mA zatakamAM tapagacchIya yugapradhAnAcArya jagadguru zrI hIravijayasUrinA ziSya AcArya vijayasenasUri ane khAsa karIne vijayadevasUrinI preraNAthI ArAsaNatIrthano uddhAra thayo. e pachI tIrthano vahIvaTa judA judA hAthamAM pharI chevaTe dAMtAnA saMgha pAsethI zeTha ANaMdajI kalyANajI saM. 1976 (I. sa. 1920)mAM saMbhALI dhIre dhIre sthAnamAM sAksaphAI temaja vyavasthA ANavAnuM kArya AraMbhya, je Aja sudhI cAlu che. ArAsaNatIrthano ullekha karatAM stavano tathA caityaparipATIomAM tyAMnAM pAMca maMdirono ullekha maLe che : (1) AdinAtha, (2) vIranAtha, (3) loTaNa-pArzvanAtha, (4) neminAtha, ane (5) zAMtinAtha. Aje AdinAtha mULanAyaka hoya tevuM koI maMdira nathI, ane vidyamAna maMdiromAMnuM chelluM maMdira saMbhavanAthanuM gaNAya che; paNa saMbhavanAthanA maMdirano caityaparipATIkAro ullekha karatA nathI. Ama A be kissAmAM mUlanAyakamAM parivartana thavA chatAM paripATIkAroe varNavelA pAMce maMdiro sAMpratakALe vidyamAna che. emAM neminAthanuM jinAlaya maMdironAM A samUhanuM sauthI moTuM ane madhyavatIM maMdira hoI, Aje to tene ja tIrthanuM mukhya maMdira mAnavAmAM Ave che. prabaMdhAdi sAhityamAM paNa ArAsaNIya neminAthanAM ItivRtta ApavAmAM AvyAM che; paNa nirmANa-samayanI daSTie to teno krama cotho che, je viSe ahIM AgaLa upara joIzuM. DuMgaranI gALI vacce zobhI rahelAM kalAnI mahUlI zAM A pAMca jinAlayono sthAnakrama nIce mujaba che. ArasaNamAM pravezatAM uttara-dakSiNa rastAne aMte sauthI pahelAM bhagavAna neminAthanuM mahAmaMdira najare paDe che : (citra-1). neminAthanA bhavanathI ThIka ThIka IzAnamAM atyAre zAMtinAthanuM kahevAtuM maMdira Ave che : (citra-2). prastuta maMdirathI agnikoNamAM mahAvIra svAmInuM citra-3) maMdira che, ane tenI bAjumAM pUrva tarapha pArzvanAtha bhagavAnanuM maMdira che : (citra-4); jyAre saMbhavanAthanuM kahevAtuM maMdira neminAthanA jinAlayathI ane sArAye samUhathI jarA dUra, kaMIka vAyavya koNamAM AveluM che, A pAMce maMdiro uttarAbhimukha che, je vizeSatA ahIM noMdhavI joIe. For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa vimalavasahI maMtrIzvara vimalakArita AdinAthanA maMdirano ekadama to patto maLato nathI, paNa sAMpratakALe zAMtinAthanA maMdira nAme oLakhAtuM jinAlaya mULe AdinAthanuM hatuM tevuM temAMthI prApta thatA pratimAlekho temaja maMdiranI aMdaranA alaMkAra devatAonAM pratimA vidhAnanAM pramANothI siddha thAya che. mULanAyaka zAMtinAthanI nAnI zI gAdI para to saM. 1304no lekha che, paNa temAM to pArzvanAthanuM biMba kahyuM che, ane vizeSamAM prastuta pabAsaNavALI pratimA mULe mahAvIra svAmInA maMdiramAM hatI tevo temAM saMketa hoI, tema ja sAMprata maMdira prastuta lekhanI mitithI purANuM hoI, teno koI ja saMbaMdha A maMdira sAthe nathI. paripATIkAro ahIMnA AdIzvaradevanA maMdirane vimalamaMtrI sAthe joDatA hoI saMbhavata: A maMdira maMtrIzvaranA samayanuM hovuM ghaTe. paNa A mULa AdinAthanA maMdiramAM vimalamaMtrInA samayamAM mUkI zakAya tevuM kaMI hoya to te kevaLa garbhagRhanI dvArazAkhA (bArazAkha) ja, bAkIno badho ja bhAga saM. 1137(I. sa. 1081-82)nA samayanA punaruddhAra-saMvistaraNa samayano hoI, A maMdirane vimalavasahI kahIe to paNa vyavahAra ane tenA vartamAna vAstavika svarUpe te karNadeva solaMkInA samayanuM gaNavuM ghaTe. e kAraNa sababa enuM vivaraNa ahIM tenA kAlAnusAra AvatA kramamAM laIzuM. (1) vIranAtha caitya (mahAvIrasvAmInuM maMdira) A maMdira aMtargata rahelA pratibhA-lekhomAM vIranAtha caityano ullekha maLe che, ane hAla paNa te mahAvIra svAmInA maMdira tarIke oLakhAya che. maMdirano mukhya bhAga saM. 1118(I. sa. 1062)mAM banyo hoya tema jaNAya che. bhUlanAyakanI pratiSThAnuM e varSa che, jyAre devakulikAomAM moTA bhAganA jUnA lekho saM 1140(I. sa. 1084)thI laI saM1148 (I. sa. 192) sudhInA che. A maMdira (citra-3) neminAthanA maMdirathI IzAna khUNe AveluM che. maMdiranI mAMDaNI jagatI para thayelI che. praveze mukhacatuSkI (mukhacokI) sAthe meLavIne karela mukhamaMDapa, te pachI aMdara jatAM raMgamaMDapa, cokI, gUDhamaMDapa ane mUlaprAsAdanI racanA karI che. chacokI ane raMgamaMDapa pharatI paTTazAlA sameta caturvizati jinAlayanI racanA che, jyAre gUDhamaMDapamAM chacokIthI praveza ApavA uparAMta pUrva-pazcima paNa pravezadvAro karyA che. A pravezadvAronA sUtra (sIdhamAM) devakulikAo jyAM pUrI thaI jagatIno koTa zarU thAya che, tyAM paNa dvAra mUkyAM che. koTanA pazcima dvAranI For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa paDakhe sAmAna bharavAnI koTaDI karI che. A devakulikAnA pUrva bAjunA (Aje baMdha karelA) dvAre 12mA zatakanI zailInuM ArasanuM AkarSaka toraNa mUkayuM che : (citra-15). have maMdiranI vigatavAra racanA joIe. mUlaprAsAdanAM pITha (besaNI) temaja maMDovara (UbhaNI)nAM ghATaDAM saphAIdAra paNa pramANamAM alaMkAra vagaranAM che, paNa ghATIluM zikhara jAlanI koraNIvALuM che ane gUDhamaMDapa para saMvaraNAnI racanA che : (citra-5). garbhagRhamAM jAjavalyamAna parikarayukata mahAvIrasvAmI birAjamAna che. sAMprata pratimA to 17mA zatakanI che, paNa parikara temaja pabAsaNa asalI, saM. 1118 nAM, che. garbhagRhanI bhoM para pUrvabhIta yakSarAja sarvAnubhUti temaja sAmenI bhIti devI aMbikAnI sauSThavabharI mUrtio sthApelI che, jeno kALa, zailInI daSTie, kALa maMdiranI sthApanAno ja hoya tema jaNAya che. gUDhamaMDapamAM aDakhepaDakhenI bhIMtanI lagolaga saM. 1118(I. sa. 1062)nA lekha dharAvatI be kAyotsarga jinanI pratimA paroNA dAkhala mUkelI che, je paNa maMdiranA pratiSThAnA samayanI che. dvAranA uttaraMga para garbhaharaNa karatA hariNIgameSI devatA(hari-negameSa deva)nuM dazya aMkita che. gUDhamaMDapanA mukhyadvAramAMthI nIkaLatAM cokImAM praveza thAya che. gujarAtanAM jaina maMdiromAM chacokI (trika)ne zilpazRMgArathI khUba sajAvI, koI kacAza na rahI jAya tevo, alaMkRta sthApatyano namUno banAvavAnI cIvaTa nirmAtAo temaja vAstukarmAo (sthapatio) rAkhatA AvyA che. e paripATImAM A mahAvIra jinAlayanI cokI potAnAM aMgonA pramANatolana, ne staMbho - temaja vitAno(chato)nI zobhanalIlAnuM eka apUrva ane rUpasuMdara daSTAMta banI gaI che. lagabhaga savA gaja UMcerI pIThane paDakhAmAM alaMkArI vedikAthI maDhI (citra-6), tenA taLamAM mukhacokI karI, mathALe uttAnapaTTa (bho) para cAra pAchaLa tathA be AgaLa ema kula 6 mukata-staMbho ane tenA barAbara gUDhamaMDapanI bhIMtamAM bhittistaMbho karyo che : (citra-7). mukhacokInA alaMkRta staMbho vacce eka kALe tilakatoraNa haze te Aje to naSTa thayuM che, paNa pAchaLa rahelI paDakhAMnI cokIonA sAdA staMbhonI joDI vacce, bhIMtamAM kADhela khattako(gokhalAo)nI sAme, ardhacaMdrAkAra IllikAtoraNo haju sAbUta che : (citra-8). mukhacokInA AgalA staMbho khUba ja alaMkRta che. ane tenI jaMghAmAM vidyAdevIo, sarasvatIdevI Adi devImUrtio kaMDArelI che : (citra-8). pArdhacatuSkIomAM nAbhichaMda ane padmaka jAtinAM vitAno karelAM che, paNa sauthI suMdara vitAno to madhyavartI catuSkIomAM rahelAM che. chacokInAM pagathiyAM caDhatAM, mukhacokImAM upara najara karatAM, jANe ke kamaLo bharelo kuMDa avaLo karI AkAzamAM TIMgADyo hoya evo adbhuta padmanAbha jAtino, sArAye pazcima bhAratanA vitAna-vibhAvomAM AgavI bhAta pADato bahu suMdara vitAna karelo For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa che : (citra-9), ne tenI tarata ja pAchaLa, gUDhamaMDapanA dvAranI upara kSiptotkSipta jAtino, UMDA UtaratA jatA ne jhINI koraNIvALA kolanA samUhathI racAto, suMdara vitAna AvI rahelo che : (citra-10). 8 chacokI pachI AvIe raMgamaMDapamAM. raMgamaMDapanuM saMdhAna chacokInA staMbho sAthe karI levAmAM AvyuM che. raMgamaMDapanA pAsAdAra staMbho opayukata che, paNa sAmAnya rIte jaina raMgamaMDapomAM hoya che tenA karatAM te ochI koraNIvALA che : apavAda rUpe che uttare praveza bAjunI joDI, jemAMnA ekanI jaMghAmAM mRdaMgadhArI gaMdharvanuM suMdara zilpa che. 12 staMbho dharAvatA A raMgamaMDapa kiMvA nRtyamaMDapane caturdizAmAM bhadrabhAge tilaka-toraNo lagAvelAM hatAM, Aje to mAtra pUrva bAjunuM ja toraNa bacyuM che : (citra-11). raMgamaMDapanI vacce lagabhaga 16/4 phITa vyAsano, akhila brahmAMDanI vibhUti zo, sabhAmaMdAraka prakArano, vidyAdharamaMDita rUpakaMTha tema ja gajatAlu ane kolanA tharothI sarjAto ane vacce pragalbha laMbanathI zobhato prabhAvazALI karoTaka karelo che : (citra-13): chacokI bAju vidyAdharone badale hariNagameSI devanAM rUpa korelAM che. vacceno A mahAvitAna choDI cAre khUNe paDatA trikoNomAM traNe bAjue paTTIthI maDhela, kalpavallI khacita, ane vacce grAsamukhanA zobhanathI aMkita, ekasarakhA cAra trikoNAkAra karNavitAno karelA che: (citra-12). raMgamaMDapane pUrva-pazcima tarapha rahela devakulikAonI hArane banne bAjue sAMdhatA samatala jAtinAM laMbacorasa cha cha vitAno AvelAM che. pUrva tarapha joIe to temAM koI koImAM cokora paTTIomAM hAthI, ghoDA, ane jinadarzane jatA janasamudAyanAM dazyo aMkita karelAM che, to keTalAkamAM vaLI pUrA kSetramAM ratnabaMdhayukata zalAkAothI khaMDa pADI, temAM gaMdharvamaMDaLo, hasti, azva, kalazadhAriNI suMdarIo, AdinAM rUpa kADhyAM che: (citra-14). AbUnI vimalasahImAM bhamatImAM IzAna khUNe AvA prakAranAM be'eka vitAno che, paNa te kuMbhAriyAnAM A daSTAMtothI lagabhaga 125 varSa bAda banelAM che ane temAM na to ATalI jhINavaTa che, ke na to AvI saphAI, ke na to AyojananI kalpanA. ahIM A prakAranAM keTalAMka vitAnonA ArasamAM to nIla-jAMba chAyA vyApelI hoI, sAruMye kAma AchI raMgIna cInAI mATImAM DhALeluM hoya tevo saMbhrama utpanna kare che. pazcima taraphanAM cha vitAno pUrvanAM vitAnonA mukAbale kaMika ochA kalAtmaka che, paNa temAM tIrthaMkaronAM jIvanacaritromAMthI cUMTIne prasaMgo kaMDAryAM hoI, ne samavasaraNAdi racanAomAM bhAvo kotaryA hoI, jaina pratimA-vidyAnA adhyayanAdinA adhyayana mATe upayogI sAmagrI temAM bharelI che. (temAM koI koI para TUMkA lekho paNa korelA che.) devakulikAonI dvArazAkhAo temaja paTTazAlAnA staMbho ane vitAno pramANamAM sAdA For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa che. uttara tarapha devakulikAone badale gokhalAo karyA che. ahIMnI devakulikAomAM rahelAM pabAsaNanA saM. 1147(I. sa. 1091)nA lekhamAM maMdirane vIranAtha caitya kahyuM che. ane saM. 1145 (I. sa. 1089) temaja saM1147(I. sa. 1091)nA eka anya lekhamAM maMdirane saMghacaitya kaheluM hoI maMdira koI eka vyaktinuM nahIM paNa ArAsaNanA saMghanA zrAvako dvArA baneluM che evo bhAva nIkaLe che. keTalAka vidvAno A mahAvIra maMdirane vimalavasahI ane ethI ene asalanuM AdinAthanuM maMdira gaNAve che : paNa A vAta abhilekhothI siddha thatI nathI. maMdira ArAsaNanA saMghe karAveluM. vaLI temAM harinegameSanAM rUpo kaMDArelAM hoI, pahelethI ja e vIrajinanuM maMdira hatuM, ane tenI racanA saM. 1118(I. sa. 1062)mAM thayelI hatI. (2) zAMtinAthanuM maMdira (prAcIna AdinAtha jinAlaya : vimalavasahI) * mahAvIra svAmInA maMdirathI vAyavyamAM vartamAne zAMtinAthanuM kahevAtuM maMdira AveluM che: (citra-3). maMdiranuM tala-Ayojana ekaMdare mahAvIra svAmInA maMdirane maLatuM Ave che. paNa maMdira tenAthI thoDuMka nAnuM che ane ahIM mukhamaMDapane badale mukhacokI karelI che. mahAvIra svAmInA maMdirano mUlaprAsAda lagabhaga 17/2 phITano che, jyAre ahIM mUlaprAsAda paMdareka phITano che. enuM zikhara suDoLa ane jAlAbhUSita che : (citra-16). garbhagRha(gabhArA)mAM zAMtinAthanI kahevAtI (17mA zatakanI) pratimA che, paNa agAu joI gayA tema, pabAsaNanA lekhamAM te mULa pArzvanAthanI hovAnuM ane te paNa mahAvIra svAmInA maMdiramAM (koI devakulikA ke khatakamAM) pratiSThita hovAnuM kahyuM hoI, A maMdira asalamAM zAMtinAthanuM nahIM paNa AdinAthanuM hatuM tema A pahelAM kahevAmAM AvyuM che ane te aMge vizeSa pramANo AgaLa upara joIzuM. maMdirano gUDhamaMDapa sAdo che, tene mAthe saMvaraNA (sAmaraNa) karI che te mahAvIra svAmInA gUDhamaMDapa paranI saMvaraNA jeTalI ghATa-sabhara nathI. prastuta maMdiranA gUDhamaMDapanI jema ahIM mukhya dvAra uparAMta pUrva-pazcimamAM paNa dvArA karelAM che, jenA sUtre jagatanA koTamAM paNa dvArA karelAM che. (pazcima dvArane, AgaLanA maMdiranI jema, cokIyALuM paNa karyuM che.). gUDhamaMDapanuM mukhya dvAra alaMkRta che, ane tenI AjubAju khattako karelAM che. chacokInA paDakhAmAM jAdhyakuMbha (jADaMbo), karNaka (kaNI), ane grAmapaTTIvALI opadAra pITha karI che, ane tenA mukhya bhAgamAM rAjasena ane alaMkRta vedikA vagere karyA che. chacokImAM mukhacokI na karatAM badhI ja cokIo pITha paranA For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 ArasItIrtha ArAsaNa uttAnapaTTa para ja goThavI che. chacokInA AgalA cAra staMbho karaNIthI nakhazikha AbhUSita karyA che (citra-17). tenI jaMghAmAM yakSIo tema ja vidyAdevIonAM rUpo kaMDAryA che. (cokInAM pagathiyAM caDate samaye AvatI staMbhonI jeDInA movaDamAM AdIzvaranI zAsanadevI cakrezvarInAM rUpa kADhyAM che.) chacokInA pAchalA cAra staMbhomAM karaNI kama che, chatAM te ghATIlA che (citra-18). chacokImAM pArzvacokIomAM nAbhiccheda ane padmaka jAtinAM vitAno che, jyAre vaccenI cokIomAM padmaka jAtinAM be manohara vitAno karelAM che, jemAMnAM pagathiyAM caDatAM upara dekhAtA vitAnanuM dazya rajU karyuM che (citra-19). cokImAMthI UtaratAM raMgamaMDapamAM pravezAya che. raMgamaMDapa (citra-20)nI uttara bAjunA staMbho vizeSa alaMkRta che. raMgamaMDapano koTaka lagabhaga 14/4 phITanA vyAsano che ane tenA laMbanamAM kolanA traNa sudIrgha tharo lIdhA pachI pralaMba padmahsara kareluM che (citra-22). raMgamaMDapa uttara-dakSiNa lAMbo hoI, koTakanI goLAI sAcavavA ahAsamAM uttara-dakSiNano bhAga aMdara kheMcavo paDelo che, ne tyAM vadhArAnA taLabhAgane DhAMkavA lalita gUMcaLAomAM gukti thatI kalpavallInAM nayanamanohara bhASkaryo upasAvyAM che (citra-21). maMDapamAM pazcima bhadra sivAyanAM toraNo naSTa thayAM che. raMgamaMDapanI AjubAju rahela covIsa jinAlayo ane enI paTTazAlA tema ja staMbho-vitAno, sAdAM che. uttara bAju devakulikAo karavAne badale mahAvIrasvAmInA maMdiranI jema gokhalA kADhyA che. raMgamaMDapa ane pUrva-pazcimanI devakulikAone joDatAM samatala vitAnonA bhAvo mahAvIra jinAlayanA samAMtara vitAnone maLatA che, paNa kaMDArakAma ekaMdare tenAthI halakuM che, ane jIrNoddhAra samaye lIla kADhavA TAMkaNAno ghasAro mArela hoI, kotarakAmamAM anAyAse lUkhAza AvI gaI che. maMdiranI pUrva bAjunI devakulikAo pUrI thAya che tyAM AgaLa be bAravALI eka devakulikA che. temAM saM. 1262 (I. sa. 1206)nI sAla dharAvatA aSTApadanI bahu ja suMdara racanA che. aSTApadanA purANA namUnAo naSTa thaI cUkyA hoI, jaina pratIka-racanA-vidhAnanA abhyAsamAM sAMprata racanAnuM moTuM mUlya raheluM che. A maMdiranI eka devakulikAnI pratimAnI gAdI paranA saM1148(I. sa. 109ra)nA lekhamAM tenI pratiSThA AdijinAlayamAM thaI hovAno, ane jenA saMvatsaranA aMka ghasAI gayA che tevA eka anya lekhamAM riSabhAlayamAM prastuta mUrti sthApyAno ullekha Ave che. A sivAya saM. 1262(I. sa. 1206)nA agAu kathita aSTApadanA lekhamAM paNa tenI sthApanA nAbheyanA prAsAdamAM thaI hoya tevuM vaMcAya che. taduparAMta, cokInA movaDanA staMbhomAM rahelI, AdIzvaranI zAsanakSI cakrezvarInI pratimAonI vAta agAu thaI gaI che. te sivAya naiRtya bAjunA vistAnamAM AdinAtha For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa bhagavAnanA zAsanadeva gaumukha yakSa ane zAsanadevI cakrezvarInI sahamUrti kaMDArelI che. A badhAM pramANo lakSamAM letAM zAMtinAthanuM maMdira asalamAM yugAdidevanuM hovAnuM sunizcita bane che. saM 1087(I. sa. 1031)no eka, ane saM 1110 (I sa 1054)nA be pratimA lekho paNa prApta che. A traNe lekho mahAvIra svAmInA jUnAmAM jUnA--saM 1118 (i. sa. 1062)nA varSa dharAvatA traNa lekhothI vadhAre jUnA che. caityaparipATI Adi sAdhanomAM kahela maMtrIzvara vimala dvArA sthApita, AdIzvaranA biMbavALI, vimalavasahI kiMvA vimalavihAra paNa asalamAM A ja maMdira hovA viSe, A badhAM pramANonA anvaye, zaMkAne sthAna nathI. AthI AdinAthanuM A maMdira asalamAM mahAvIrasvAmInA maMdirathI mULe vadhAre purANuM Thare che, paNa zailInI dRSTie mahAvIrasvAmInA maMdira karatAM be dAyakA bAdanuM jaNAya che. kevaLa garbhagRhanI dvArazAkhA ja asalI vimalavihAranI jaNAya che. (3) loTaNa pArzvanAtha jinAlaya mahAvIrasvAmInA maMdiranI joDamAM, thoDuM agni dizAmAM, bhagavAna pArzvanAthanuM maMdira AveluM che. taLa AyojanamAM te mahAvIra jinAlaya tema ja zAMtinAtha (AdinAtha) jinAlayane maLatuM che, paNa enI vigatomAM keTaloka pharaka che; jema ke ahIM mukhamaMDapa vA mukhacokIne sthAne nAlamaMDapa kiMvA balAnaka karyuM che. caturvizati jinAlayanI racanAmAM uttara dizAe, AgalAM be udAharaNomAM che tema, gokhalAo na karatAM devakulikAo ja karI che. vaLI, gUDhamaMDapane pUrva bAju dvAra nathI ApyuM ane tethI jagatInA koTamAM paNa ene anusarIne bAraNuM mUkayuM nathI. (tyAM moTo gokhalo karI temAM eka kALe, saM 1161(I sa 1105)mAM, jinapratimA besADelI hatI.) 11 maMdiranA mUlaprAsAdanI pITha, maMDovara (bhIMta) ane zikhara che to ArasanAM ja, paNa sAdAM che. e ja pramANe gUDhamaMDapanA ghATaDAM sAdAM che. mAthe saMvaraNA na hovAthI karoTakanI kAcalI ughADI thayelI dekhAya che. aMdara mahAvIra tathA AdinAtha jinAlayanI mAphka nAbhicchaMda jAtino karoTaka che. gUDhamaMDapanI dvArazAkhA alaMkRta che ane tenI AjubAju be manohara gokhalAo kADhelA che : (citra-23). chacokInuM taLa mahAvIra svAmInA maMdiranI chacokInA jevuM che; paNa ahIM enA paDakhAmAM, zAMtinAthanA maMdiranI jema, opadAra karNakapITha ane mukhacokImAM vedikAdi karyA che. chacokImAM moDhA AgaLanA cokiyALAnA AgalA be staMbho puSkaLa koraNIvALA che, temAM For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa tilaka-toraNa jaLavAyuM che. chacokInAM tamAma purANAM vitAno ardhI sadI pahelAM thayela samArakAma daramiyAna dUra karI tene sthAne ArasanAM sAdAM chAtiyAM bharavAmAM AvyAM che. maMdirano raMgamaMDapa zAMtinAthanA raMgamaMDapane maLato Ave che : (citra-24). ahIM paNa uttara taraphanA staMbho karaNIthI pUrNatayA bharacaka che. jyAre sabhAmaMdAraka jAtinA karoTakamAM rUpakaMTha para gajatAlu, pachI narapaTTI, tyAra bAda pharIne gajatAlu, te pachI kolanAM traNa thara ane chevaTe laMbana karyuM che: (citra-25). koTakano vyAsa soLeka phITano che. paNa e zAMtinAthanA raMgamaMDapanA sabhAmaMdAraka koTakathI thoDo moTo ane UMcero hovA chatAM eTalo prabhAvazALI lAgato nathI. rUpakaMThanA vidyAdharo paNa mahAvIra jinAlaya ane zAMtinAtha jinAlayanA vidyAdharo jeTalA suSu ane svarUpavAna nathI. raMgamaMDapa ane devakulikAone sAMdhatA mULa vitAno paNa jIrNoddhAra samaye dUra karI tyAM sAdAM chAtiyAM lagAvyAM che. devakulikAomAM raMgamaMDapanA bhadrasUtre sAmasAmA rahelA pUrva-pazcima bhadraprAsAdonI dvArazAkhA khUba ja alaMkRta che ane ene lagatA bhittistaMbho tema ja te sthaLanA paTTazAlAnA staMbho paNa khUba ja sapramANa ane alaMkAramaMDita che : (citra-26). pazcima bAjuno bhadraprasAda to bahArathI paNa rUpAbhUSita che ane tenA sauSThavapUrNa zikharane jAlakriyAthI vizeSa suMdara banAvyuM che. bIjI tamAma devakulikAo zikharavihIna tema ja sAdAM dvAravALI che, ane paThThazAlAnA anya staMbho paNa taddana sAdA che. paTTazAlAmAM pazcima taraphanA bhAganI devakulikAo sAmenAM vitAnomAM tema ja uttara vibhAgamAM DAbI bAjunA hissAmAM kArIgarI karI che. temAM nAbhiccheda ane padmaka prakAranAM (kaMIka lukhA kahI zakAya tevA) vitAno che. devakulikAomAM pazcima taraphanI zarUAtanI devakulikAomAM traNeka ArasanAM manorama toraNo parikarane pharatAM mUkelAM che. A maMdirano mukhya praveza to nAla dvArA uttara taraphathI thato, paNa hAla pazcima bAjunA jagatInA cokIyALAvALA dvArano upayoga gamanAgamanArthe thAya che. nAla para sAdA staMbhovALuM paNa prakAzapUrNa balAnaka karyuM che. kacokInI UMcAI, raMgamaMDapanA staMbho, ane te banne sAthe paTTazAlAnI pArasparika pramANasaratA, ane tamAma prakAranAM sUtronAM pramANasaranA milAna, ItyAdi AgalAM be maMdiro karatAM A maMdiramAM caDhiyAtA che ane tethI tenuM aMtaraMga vizeSa hRdayagama, kauzalapUrNa, ane prakAzamAna jaNAya che. A maMdiranI zailInI daSTie zAMtinAtha(eTale ke AdinAtha)nA maMdiranI ekAda peDhI bAdanuM jaNAya che. maMdiramAM jUnAmAM jUno lekha saM1161(I. sa. 1105)no che. temAM pArzvanAtha caityano For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa ullekha Ave che eTale e sAlamAM, ke tethI e sAlamAM ke ethI thoDuM pUrve sAMprata maMdira banI gayuM haze. (saM 1161no eka bIjo paNa pabAsaNa parano lekha A maMdiramAM che.) 15mI sadInA caityaparipATIkAro A maMdirane loTaNa pArzvanAtha nAma Ape che. rAjasthAnamAM AvelA prAcIna loTaNAtIrthanA pArzvanAthanA avatArarUpa--mahimAsvarUpa--maMdira lekhe A loTaNa ke loDaNa pArzvanAthanA maMdiranuM nirmANa thayuM hoya tevo Azaya A ullekhathI nirdezita thAya che. kaMI nahIM toye 15mA zatakamAM tevI mAnyatA hatI. 13 (4) neminAtha jinAlaya ArAsaNanA maMdira-samudAyanuM kendravartI tema ja sauthI vizAla ane unnata maMdira to che nemIzvaradevanuM. khUba ja UMcerI jagatI para mAMDeluM A maMdira solaMkIkALanA uttarArdhathI, enA nirmANanA viziSTa itihAsane kAraNe, khyAti pAmI cUkeluM che. enI nirmANakathA tema ja pratiSThApaka AcArya ityAdi viSe mAhitI 15mA zatakanA jaina sAhityamAMthI prApta thAya che. jinaharSagaNi kRta vastupAla caritra (saM 1497 / I sa 1441), somadharmanA upadezasaptati(saM. 1503 / I. sa. 1447)mAM, purAtana prabaMdha saMgrahamAMnA eka prabaMdha (lipi saMvata 1527 / I sa 1471)mAM, ane upAdhyAya dharmasAgaranI tapAgaccha paTTAvalI (IsvIsananA 16mA zatakano uttarArdha)mAM maMdiranI sthApanA AdinA itihAsanI pRthak pRthak vigato ApI che. A badhA sAhityano sAra e che ke ArAsaNanA pAsila nAmaka nirdhana zrAvakane aNahilapATaNamAM rahetA karoDapati zreSThI chADAnI vidhavA putrI--zrAvikA hAMsI--e (siddharAja kArita) rAjavihAra (vi. saM. 1183 / I sa 1127)nI koraNIne dhyAnapUrvaka joI rahelo nIrakhI, ToLa karyo ke "Avo prAsAda baMdhAvavA vicAra karo cho ke zuM !'' ityAdi. niSkiMcana pAsile uttara vALyo ke dhana prApta thAya to avazya jinaprAsAda karAvuM ane tenI pratiSThA samaye tamane teDAvuM. daivayoge Arthika sthiti sArI thatAM pAsile ArAsaNamAM neminAthanA prAsAdanI moTI mAMDaNI para racanA karAvI. tenI pratiSThA vaDagacchIya vAdIndra devasUrine haste saM 1193(I sa 1137)mAM karAvI. te samaye tyAM zrAvikA hAMsI paNa upasthita hatI ane potAnA sahadhamInA sukRtanA utsAhathI harSita-prerita thaI eNe potAnA dravya vaDe maMdiranI chacokI AgaLa meghanAda maMDapa umeryo. A maMdirano mULa prazastilekha tema ja mULanAyakanA pabAsaNano lekha Aje upalabdha nathI. paNa anya lekho tapAsatAM temAM jUnAmAM jUnA saM 1191(I sa 1135)nA prApta thAya For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ArasItIrtha ArAsaNa che, temAMthI ekamAM, ane te pachInA saM1204(I. sa. 1148)nA, tema ja saM. 1205(I. sa. 1149) ane saM. 1208(I. sa115ra)nA lekhomAM A maMdirano neminAtha caitya tarIke ullekha che. AthI maMdira I. sa. 1137 nahIM paNa I. sa. 1135mAM ke tethI kadAca thoDuMka pUrve baMdhAI cUkyuM hovuM joIe : ane I. sa. 1137nI miti kadAca meghanAda maMDapa pUrNa thayAnI hovI saMbhave che. maMdira DhoLAva para bAMdheluM hoI, tenA darzanabhAge jagatIno moro paNa khUba UMcero levAyelo che. jagatI para mUlaprAsAda, gUDhamaMDapa, cokI, ane raMgamaMDapane sthAne beMghanAda maMDapanI racanA che. chacokI tema ja meghanAda maMDapa pharatI 24 devakulikAo karI che; paNa te badhI saM. 1335 thI saM. 1338(I. sa. 1277 thI I. sa. 128ra)nA gALAmAM racAyelI hovAnuM tenA lekho parathI kalpI zakAya che. teTalA bhAganI zailI paNa 13mA zatakanA uttarArdhanI jaNAya che. maMdirano moTo bhUlaprAsAda bhadravyAse lagabhaga tetrIseka phUTa jeTalo pahoLo che : (citra-27). temAM mahApITha aMtargata gajapITha, narapITha Adi tharonI racanA che. maMDovara (bhIMta)nA vedIbaMdhanA kuMbha para jaina yakSa-yakSiIo-vidyAdevIo AdinA rUpa kaMDarAyelAM che. jaMghAmAM paNa dipAlo, uparAMta yakSIo ane vizeSe vidyAdevIonAM sukhu rUpa kaMDArelAM che. maMDovaranA traNe bhadranA khattako(gokhalAo)mAM eka kALe jinapratimAo hatI, paNa Aje to te badhAmAM khAlI pabAsaNo. ja jovA maLe che. maMdiranuM zikhara maulika na hotAM 17mA zatakanA jIrNoddhAra samayanuM che : (citra-28 jamaNI bAjunuM zikhara). maMdirano mULa gUDhamaMDapa paNa 17mA zatakano che ane tenA para keTalIka mughalayugIna kArIgarI jovAya che. aMdara garbhagRhamAM nemIzvaradevanI saM. 1675(I. sa. 1919)mAM vijayadevasUri dvArA pratiSThita vizALakAya pratimA che. garbhagRhanA dvAra pAse saM. 1314 (I. sa. 1258) ane gUDhamaMDapanI dakSiNa bhIti saM. 1214(I. sa. 1158)nA lekha dharAvatA moTA manohara kAusagIyAnI joDI mUkelI che. banne joDImAM alaMkRta pIThikA para e yuganAM citromAM jovA maLe che tevAM phIMDalAmAM hAthI, siMha Adi prANIo dharAvatI velanA sughaDa khaMDa karyA hoI, pratimAonI zobhAmAM vadhAro thAya che. gUDhamaMDapamAM pazcima bAjue saM. 1310(I. sa. 1254)no lekha dharAvato 170 jinano moTo paTTa goThavelo che. ahIM saM. 1338(I. sa. 1242)no azvAvabodha sAtheno samalikAvihAra caritrano paTTa hato, je hAla mahAvIrasvAmInA mukhamaMDapamAM goThavavAmAM Avyo che. gUDhamaMDapane paDakhAomAM praveza nathI, paNa uttara taraphanuM dvAra ja pravezadvAra che. dvAranI UMcAI meghanAda maMDapanA upalA majalA sudhI lIdhI hoI, te vizALa ane bhavya lAge che. chacokInI pITha khUba ja koraNIvALA ATha staMbhothI banelI che. tenA padmaka' vitAnono prakAra balAnakamAM jovAtAM vitAnonA jevo ja che. (citra-31). chacokImAM be khattako che, jemAM DAbI bAjunA For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsANa 15 kharakamAM hAla to saM. 1323(I. sa. 1267)no naMdIzvaradvIpano paTTa mUkelo che. cokIne saM 1310(I. sa. 1254)mAM pUrva-pazcima bAjue babbe pada vadhArI temAM pachIthI DAbe paDakhe koraNIvALI khaMDayukata aMdha chidravALI jALI bharI tenA AdhAre kalyANatraya(saM. 1343 | I. sa. 1287)no khaMDa tema ja anya keTalIka pratimAo, ane jamaNI bAju nAnI derI karI temAM devI aMbikAnI pratiSThA karI che. Aje pracalita sAMpradAyika lokavAyakA pramANe aMbAjInA zApa pachI vimalasAhe emanI sthApanA neminAthanA dvAre karI, paNa neminAthanuM maMdira to vimalasAhathI soeka sAla bAdanuM, pAsila zrAvakanuM karAveluM che, ane aMbikAnI kulikA to cheka 13mA zatakanA uttarArdhamAM banI che ! vaLI, pratimA brAhmaNIya mata anusAranI durgA-aMbikAnI nahIM, paNa AmralabdhidhArI jaina yakSI aMbikAnI che. prastuta aMbikA ariSTaneminI zAsanadevI hoI, te kAraNasara tenI pratiSThA pAchalA kALe AvelA vicArathI karI che. cokInA A vadhArAthI tenA dekhAvanI suMdaratAne keTalIka japhA pahoMcI che, ane chacokImAM prakAza kama thaI gayo che. chacokImAMthI nIce UtaratAM ja maMdiranA, zrAvikA hAMsIe banAvela bhavya meghanAda maMDapamAM praveza thAya che : (citra-29). maMDapanA dhIMgA staMbho koraNIthI nakhazIkha zaNagArelA che : (juo citra-29). maMDapano vacalo karoTaka (mukhya goLa chata) ahIMnAM maMdiromAM sauthI moTo, lagabhaga 21 phITanA vyAsano che. temAM gajatAla ane khaMDavALAM kolanA samUha pachI vacce bahu ja sarasa jhINA kAmanA kolanI racita lambana (kiMvA padmazilA) karelI che : (citra-30). vacce eka gajalAlune badale jinanA kalyANako darzAvatI paTTikA karelI che. A mahAvitAnane akabarI yugamAM raMga karelo che. pILA paDI gayela Arasa para raMgIna hAthIdAMta jevuM kAma hoya tevo tyAM bhAsa thAya che. maMdiranI devakulikAomAM pUrvapazcime moTA bhadraprAsAdo karelAM che, jemAM vizALakAya pArzvanAtha (pazcima) ane AdinAthanAM biMba che. AmAM pArzvanAthanuM biMba asalI, 12mA zatakanuM hovA vize enI zailI parathI anumAna thaI zake che. saMbhava che ke A banne bhadraprAsAdo meghanAda maMDapanI sAthe banyA hoya ane bAkInI devakulikAo pachIthI 13mA zatakanA AkharI caraNamAM umerAI hoya. 13mA saikAnI pazcima bAjue dakSiNa cheDe Avela devakulikA para ghATIluM zikhara karyuM che, jenA para jAlanI AbhUSA paNa kaMDArI che : (citra-28 DAbI bAjunuM zikhara). pazAlAnAM staMbho ane vitAno taddana sAdAM che. meghamaMDapane paTTazAlA ane tenI pAchaLa rahela balAnaka sAthe sAMkaLI levAmAM Avyo che. balAnakanI mukhacokInA morAmAM suMdara tilaka toraNa lagAveluM che. For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa (5) saMbhavanAtha (mULa zAMtinAtha) jinAlaya neminAthanA maMdirathI lagabhaga 250 kadama pazcimottare samUhanuM chelluM ane kALanI daSTie paNa AkharI maMdira AveluM che. hAla te saMbhavanAthanA maMdira tarIke oLakhAya che, paNa caityaparipATIomAMthI je tAravaNI nIkaLe che te parathI te mULe zAMtinAtha bhagavAnanuM hovuM joIe. A maMdirane anya maMdironI jema devakulikAonA parivArano vistAra nathI, tema chacokI paNa anupasthita che. nAnI jagatI pharato prAkAra karI, tenI aMdara mUlaprAsAda, gUDhamaMDapa ane pachI sIdho raMgamaMDapa ja karyo che. maMDovaranA vedIbaMdha para bhadrAdi bhAge jaina devadevIonAM rUpa karyA che. mUlaprAsAda sauSThavapUrNa che. tenA sughaDa zikhara para 13mA zatakanA pUrvArdhamAM hoya tevI jAlakriyA daSTigocara thAya che. (citra-32). gUDhamaMDapa paNa ghATIlo che ane temAM aMdara bhIMtamAM gokhalAo karelA che. gUDhamaMDapane praveza traNe bAjue karyA che. mukhya pravezadvAranA uttaraMga para zikharikAono zobhanapaTTa karyo che. raMgamaMDapanA staMbho tema ja karATaka koraNI vagaranA sAdA che. samagra rIte jotAM sAdA Ayojana ane udayavALA A maMdiranI zailI teramA zatakanA pUrvArdhathI prAcIna jaNAtI nathI. saMbhava che ke te vastupALa-tejapALe karAveluM nahIM toye temanA jamAnAnuM hoya. ArAsaNanAM maMdiro AvelAM che te sthAna TekarIo ane vanaspatinA AcchAdanathI zobhAyamAna che. svaccha havA ane khullApaNAne lIdhe vAtAvaraNa AhalAdajanaka che. ahIMyAtrikone UtaravA mATe keTalIka prAthamika sagavaDo che ane have to te pravAsIonuM paNa dhAma banyuM hoI, vizeSa suvidhAonuM nirmANa zeTha ANaMdajI kalyANajI peDhI dvArA thaI cUkayuM che. citrasUci : 1. ArAsaNa (kuMbhAriA) : neminAtha jinAlaya (A0 Isa. 1135 thI I. sa. 1282). 2. zAMtinAtha (mULa AdinAtha) jinAlaya. (mULa A saM. 187 | Isa. 1031; punaruddhAra A I. sa. 1081-82). 3. mahAvIrasvAmInuM maMdira : (A saM. 1118 | A0 I. sa. 1062). 4. loTaNa pArzvanAthanuM maMdira : (A. saM. 1161 | A0 I. sa. 1105). 5. mahAvIrasvAmInA maMdirano mUlaprAsAda : (A.saM. 1118 | A0 I. sa. 1062). For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa 17 6. mahAvIrasvAmInA maMdiranI chacokInI pUrva-bAjunI vedIpITha (A saM. 1118 | I. sa. 1062). 7. mahAvIrasvAmInA maMdiranI cokInuM raMgamaMDapamAMthI dazya : (A. saM. 1118 | I. sa. 1062). 8. mahAvIra svAmInA maMdiranI cokInuM bIjuM dazya. 9. mahAvIrasvAmInA maMdiranI cokInI mukhacokIno padmanAbha jAtino vitAna : (A. saM. 1118 | - I. sa. 1062). 10. mahAvIrasvAmInA maMdiranI cokImAM gUDhamaMDapanA dvAra uparano nAbhiccheda jAtino vitAna : (A saM. 1118 | I. sa. 1062). 11. mahAvIrasvAmInA maMdiranA raMgamaMDapanA pUrva bhadranA staMbho paranuM toraNa : (A. saM1118| Isa. 1062). 12. mahAvIrasvAmInA maMdiranA raMgamaMDapano karNavitAna : (A saM. 1118 | I. sa. 1062). 13. mahAvIrasvAmInA maMdirano raMgamaMDapano sabhAmaMdAraka jAtino koTaka (mahAvitAna) : (A. saM. 1118 || I. sa. 1062). 14. mahAvIrasvAmInA maMdiramAM raMgamaMDapa ane pUrva bAjune sAMdhatA vitAnomAMno eka rUpamaMDita, khaMDadAra, samatala jAtino vitAna : (A. saM. 1118 | I. sa. 1062). 15. mahAvIrasvAmInA maMdiramAM agnikoNanI samavasaraNa-kulikAnA pUrvanA dvAre goThaveluM ArasanuM - toraNa : (A0 IsvIsananI 12mI zatAbdI). 16. zAMtinAtha (mULa AdinAtha) bhagavAnanA mUlaprAsAdanuM zikhara : (A I. sa1782). 17. zAMtinAtha (mULa AdinAthI bhagavAnanI cokInA movaDanA cAra koraNIyukata staMbho : (A. I. sa18ra). 18. zAMtinAtha (mULa AdinAtha ) bhagavAnanI kacokInA staMbhonuM bIjuM dazya. 19. zAMtinAtha (mULa AdinAtha ) bhagavAnanI chacokIno padmaka vitAna : (A0 I. sa. 1082). 20. zAMtinAtha (mULa AdinAtha ) bhagavAnanI cokImAMthI dekhAtuM raMgamaMDapanuM dazya : (A0 Isa. 1882). 21. zAMtinAtha (mULa AdinAtha ) bhagavAnanA raMgamaMDapanA karoTakanA kheMcela bhAgane taLiye kaMDArela kalpavallI : (A0 Isa1982). 22. zAMtinAtha (mULa AdinAtha ) bhagavAnanA raMgamaMDapanA sabhAmaMdAraka jAtinA karoTakanuM pralamba lambana : (A. Isa. 1082). 23. pArzvanAtha bhagavAnanI cokInI pUrva taraphano khattaka : (A saM. 1161 | Isa. 1105). 24. pArzvanAtha bhagavAnano raMgamaMDapa : (A. saM. 1161 | Isa. 1105). For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArasItIrtha ArAsaNa 25. pArzvanAtha bhagavAnanA raMgamaMDapano sabhAmaMdAraka jAtino koTaka : (A saM. 1161 / Isa. 1105). 26. pArzvanAtha bhagavAnanA caturvizati jinAlayanI pUrva bAjunI paTTazAlAmAM Avela bhadraprasAdanuM alaMkRta dvAra ane staMbho : (A saM. 1161 | Isa. 1105). 27. pAsilamaMtrIe karAvela neminAtha jinAlayano mUlaprAsAda : (A0 Isa1135).. 28. neminAtha bhagavAnanA mUlaprAsAdanuM 17mA zatakanuM tema ja pazcima bAjunI 13mA zatakanA uttarArdhanI devakulikAnuM zikhara. 29. neminAtha jinAlayano zrAvikA hAMsI nimapayita meghanAda maMDapa : (A I. sa. 1137). 30. neminAtha meghanAdamaMDapano sabhAmaMdAraka jAtino koTaka : (A0 I. sa. 1137). 31. neminAtha maMdiranA balAnakanA upalA mALanI eka chata (IsvIsananI 12mI zatAbdI). 32. saMbhavanAtha(mULa zAMtinAtha)nA maMdiranA mULaprAsAdanuM zikhara : (IsvIsananA 13mA zatakano pUrvArdha). 1. ArAsaNa (kuMbhAriA) : neminAtha jinAlaya (A Isa1135 thI I. sa. 1282). For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jai Education Inte Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. zAMtinAtha (mULa AdinAtha) jinAlaya. (mULa A saM 187 / i. sa. 1031; punarudvAra A I san 1081-82). For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. mahAvIrasvAmInuM maMdira : (A. saM. 1118 | A0 I. sa. 1062). For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. loTaNa pArzvanAthanuM maMdira. For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. mahAvIrasvAmInA maMdirano mUlaprAsAda. HH ( For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ F11 ? Gu Gu Tai Wan Tang 6. mahAvIrasvAmInA maMdiranI chacokInI pUrva-bAjunI vedIpITha : (A saM 1118 / I sa 1062). 7. mahAvIrasvAmInA maMdiranI chacokInuM raMgamaMDapamAMthI dRzya : (A saM 1118 / I sa 1062). For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S SM in Education International For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DA\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\INDIAN (iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii CD ) ( A A 8. mahAvIrasvAmInA maMdiranI cokInuM bIjuM dazya. dicato ternama For Perse www.jainelibre y.org Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OOOOOOOOOOOvoie 9. mahAvIrasvAmInA maMdiranI chacokInI mukhacokIno padmanAbha jAtino vitAna. 10. mahAvIrasvAmInA maMdiranI cokImAM gUDhamaMDapanA dvAra uparano nAbhichaMda jAtino vitAna. Personal Data | JL , Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ WIT AM MAINE 11. mahAvIrasvAmInA maMdiranA raMgamaMDapanA pUrva bhadranA staMbho paranuM toraNa : (A0 saM. 1118 Isa. 1062). 12. mahAvIrasvAmInA maMdiranA raMgamaMDapano karNavitAna : (A. saM. 1118 | I. sa. 1062). Jair Educ a temational For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . wwwww * * * * * * IT ( K EDIA 13. mahAvIrasvAmInA maMdirano raMgamaMDapano sabhAmaMdAraka jAtino koTaka (mahAvitAna) : (A. saM. 1118/ I. sa. 1062). For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha no ga. .. DAnsa v. mahAvIrasvAmInA maMdiramAM raMgamaMDapa 14. mahAvIrasvAmInA maMdiramAM raMgamaMDapa ane pUrva bAjune sAMdhatA vitAnomAMno eka rUpamaMDita, khaMDadAra, samatala jAtino vitAna : (A. saM. 1118 / I. sa. 1062). OR (( + U Us ITI nA kAkA ''17 2008 15. mahAvIrasvAmInA maMdiramAM agni koNanI samovasaraNa- kulikAnA pUrvanA dvAre goThaveluM ArasanuM toraNa : (A IsvIsananI 1ramI zatAbdI). For Personal & Private Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 00010000 00000000 6000 For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. zAMtinAtha (mULa AdinAtha) bhagavAnanA mUlaprAsAdanuM zikhara : (A I. sa0 1082). sika Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ \/\/\/\/ / | 17. zAMtinAtha (mULa AdinAthI bhagavAnanI kacokInA movaDanA cAra koraNIyukta staMbho : (A I. sava 1082). Persen & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ III TIKKI 18. zAMtinAtha (mULa AdinAtha ) bhagavAnanI kacokInA staMbhonuM bIjuM dazya. For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. zAMtinAtha (mULa AdinAtha ) bhagavAnanI icokIno padaka vitAna : (Ao Isa1082). For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TMENT KKKKKKKKKKKKK (c)(c)(c)(c)(c), iOSS . KIRTI RTI) LITE: Tii pI pI pI FIRE DEA, AIJ NI . kAra TITLE 20. zAMtinAtha (mULa AdinAtha ) bhagavAnanI kacokImAMthI dekhAtuM raMgamaMDapanuM dazya : (A0 I. sa1082). For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GSSSSSSS. 21. zAMtinAtha (mULa AdinAtha ) bhagavAnanA raMgamaMDapanA karoTakanA kheMcela bhAgane taLiye kaMDArela ka5vallI : (A0 I. sa. 1782). 22. zAMtinAtha (mULa AdinAtha ) bhagavAnanA raMgamaMDapanA sabhAmaMdAraka jAtinA karoTakanuM pralamba lambana : (A0 I. sa1782). For Persona & Private Use Only www.jainelibrary ore Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ann 32 On Jain Education For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. pArzvanAtha bhagavAnano raMgamaMDapa : (A saM. 1161 | Isa. 1105). ( 23. pArzvanAtha bhagavAnanI kacokIno pUrva taraphano khattaka : (A. saM. 1161 / Isa. 1105). For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. pArzvanAtha bhagavAnanA raMgamaMDapano sabhAmaMdAraka jAtino koTaka : (A. saM. 1161 / Isa. 1105). For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. pArzvanAtha bhagavAnanA caturvizati jinAlayanI pUrva bAjunI paTTazAlAmAM Avela bhadraprasAdanuM alaMkRta dvAra ane staMbho : (A saM. 1161 / I. sa. 1105). Liber Cii A 1 . / RingT For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2.GETELE [ E 5 TT SURYA 27. pAsilamaMtrIe karAvela neminAtha jinAlayano mUlaprAsAda : (A0 I. sa. 1135). 28 neminAtha bhagavAnanA mUlaprAsAdanuM 17mA zatakanuM tema ja pazcima bAjunI 13mA zatakanA uttarArdhanI devakulikAnuM zikhara. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jon Education negational 3700 For Personal & Private Use O Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ATTRIA \ \ phaka ! !D ) | ke - == = VATT = TU = == 5 ) ka; )) S 0 ) T 1 1 1 ))))) 1 1 kaDachIura 1 GUda !! cardarpan S aracal C - | | | | \ \ : - - - - 30. neminAtha meghanAdamaMDapano sabhAmaMdAraka jAtino koTaka : (A. Isa. 1137). (29. neminAtha jinAlayano zrAvikA hAMsI nimapayita meghanAda maMDapa : (A I. sa1137). For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31. neminAtha maMdiranA balAnakanA upalA mALanI eka chata (IsvIsananI 12mI zatAbdI), For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA ELonI : - , S : 32. saMbhavanAtha(mULa zAMtinAtha)nA maMdiranA mULaprAsAdanuM zikhara : (IsvIsananA 13mA zatakano pUrvArdha). For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only