Book Title: Aagam 24 V CHATU SHARAN Moolam evam Vrutti
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004149/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24-vRtti] zrI catu:zaraNaM (prakIrNaka)sUtram namo namo nimmaladaMsaNassa - pUjya zrIAnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH / "catu:zaraNa" mUlaM evaM avacUrNi: [mUlaM evaM vijayavimala gaNi vivRttA avacUrNi:] [Adaya saMpAdakaH - pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma. sA. / / (kiJcit vaiziSThyaM samarpitena saha) puna: saMkalanakartA- muni dIparatnasAgara (M.Com., M.Ed., Ph.D.) | 15/01/2015, guruvAra, 2071 pauSa kRSNa 10 jain_e_library's Net Publications muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24-vR], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: ~ ~ Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catuHzaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM [-] -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/1], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: catuHzaraNa' prakIrNaka (1) zrI devacandra lAlabhAI pustakoddhAra granthAGkaH 59 zrI mahAvIrahastadIkSita-vIrabhadramuniH praNItaM "catu:zaraNaM prakIrNakaM" evaM vijayavimalagaNi vihita avarNi: catuHzaraNa-prakIrNakasUtrasya mUla "TAiTala peja" ~1~ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAr3akA: 63 'catu:zaraNa' prakIrNakasUtrasya viSayAnukrama dIpa-anukramA: 63 mUlAMka: gAthA pRSThAMka: mUlAMka: gAthA pRSThAMkaH | | mUlAMka: gAthA pRSThAMka: 004 008 009 010 | 001 049 Avazyaka-arthAdhikAraH duSkRt gardA maMgala-Adi sukRt anumodanA catu:zaraNam upasaMhAraH / 010 / | 040 035 055 / | 038 059 muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-24-va), prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: ~ 2~ Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ['catu:zaraNa' - mUlaM evaM vijayavimalagaNi vivRttA avacUrNi:] isa prakAzana kI vikAsa-gAthA yaha prata "sAvacUrNikaM zrI mahAvIrahastadIkSita-vIrabhadramuni praNItaM catuHzaraNaprakIrNakaM nAmase prakAzita huI, isa pratame (Agama-24) 'catuHzaraNaM' nAmaka prakIrNaka-1 evaM vijayavimalagaNi vivRttA avacUrNi sammilita hai isake Adaya saMpAdaka-mahodaya the pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI (sAgarAnaMdasUrijI) mahArAja sAheba | hamArA ye prayAsa kyoM? Agama kI sevA karane ke hameM to bahota avasara mile, 45-Agama saTIka bhI hamane 30 bhAgome 12500 se jyAdA pRSThomeM prakAzita karavAe hai kintu logo kI pUjya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ke prati zraddhA tathA prata svarupa prAcIna prathA kA Adara dekhakara hamane isI prata ko skena karavAI, usake bAda eka speziyala phorameTa banavAyA, jisame bIcame pUjyazrI saMpAdita prata jyoM kI tyoM rakha dI, Upara zIrSasthAname Agama kA nAma, phira mUlasUtra yA gAthA ke kramAMka likha die, tA~ki par3hanevAle ko pratyeka peja para kaunasA sUtra yA gAthA cala rahe hai usakA saralatA se jJAna ho zake, bAyIM tarapha Agama kA krama aura isI prata kA sUtrakrama diyA hai, usake sAtha vahA~ 'dIpa anukrama' bhI diyA hai, jisase hamAre prAkRta, saMskRta, hiMdI gujarAtI Adi sabhI Agama prakAzanomeM praveza kara zake | hamAre anukrama to pratyeka prakAzanomeM eka sAmAna aura kramazaH Age baDhate hae hI hai, isIlie sirpha krama naMbara die hai, magara prata meM gAthA aura sUtro ke naMbara alaga-alaga hone se hamane jahAM sUtra hai vahA~ kauMsa ] die hai aura jahAM gAthA hai vahA~ ||-| aisI do lAina khIMcI hai yA phira gAthA zabda likha diyA hai| hamane eka anukramaNikA bhI banAyI hai, jisame pratyeka viSaya-Adi likha diye hai aura sAthameM isa sampAdana ke pRSThAMka bhI de die hai, jisase abhyAsaka vyakti apane cahite viSaya taka AsAnI se pahu~ca zakatA hai | kaI-kaI pRSTho ke nIce viziSTha phUTanoTa bhI likhI hai, jahAM usa pRSTha para cala rahe khAsa viSayavastu kI, mUla pratameM rahI huI koI-koI mudraNa-bhUla kI yA kramAMkana-bhUla sambandhI jAnakArI prApta hotI hai | abhI to ye jain_e_library.org kA 'iMTaraneTa pablikezana' hai, kyoMki vizvabharameM aneka logo taka pahu~cane kA yahIM sarala, sastA aura Adhunika rAstA hai, Age jAkara Isi ko mudraNa karavAne kI hamArI manISA hai| .......muni dIparatnasAgara... muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24-vR], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimala gaNi kRtA avacUrNi: ~3~ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) (24-vR) ...........................--- mUlaM ||1|| .........---- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/va), prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: ECHEACHEL Avazya catuHzaraNe prata kAthAdhi // aha~ namaH // atha sAvarNikaM zrImahAvIrahastadIkSitavIrabhadramunivaryapraNItaM catuHzaraNaprakIrNakam / // 57 // kArAgA.1 E // dIpa anukrama ACCORECAS idamadhyayanaM paramapadaprAptibIjabhUtatvAt zreyobhUtaM atastadArambhe granthakRt maGgalarUpasAmAyikAdyAvazyakArthakathanabhAvamaGgalakAraNadravyamaGgalabhUtagajAdi 14 svapnoccAravyAjasarvatIrthakRdguNasmaraNavartamAnatIrthAdhipatizrIvIranamaskaraNarUpaM maGgalatrayamAha-'sAvajeti, athavA SaDAvazyakayutasyaiva prAyazcatuHzaraNapratipattyAdiyogyatA syAdataH prathamaM paDAvazyakamAha sAvajajogaviraI 1 ukvittaNa 2 guNavao a paDivattI 3 / khaliassa niMdaNA 4 vaNatigiccha 5 guNadhAraNA 6 ceva // 1 // 'sAvajetyAdi, sahAvayena-pApena vartante iti sAvadyAH yogA-manovAkAyarUpA vyApArAsteSAM viratiH-nivRttiH sAvadyayogaviratiH sA sAmAyikena kriyate ityadhyAhAraH 1, utkIrttanaM-jinaguNAnAmutkIrtanA, sA caturviMzatistavena & kriyate 2, guNA-jJAnadarzanacAritrAdyAH te vidyante yeSAM te guNavanto-guravasteSAM pratipattiH-bhaktirguNavatpratipattiH sA // 57 // Sar3a Avazyakasya nAmAni evaM vyAkhyA: ~ 4~ Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) prata sUtrAMka ||2|| dIpa anukrama [2] "catuHzaraNa" - prakIrNakasUtra - 1 (mUlaM + avacUrNi:) - mUlaM ||2|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: vandanena kriyate 3, skhalanaM skhalitaM - Atmano'ticArApAdanaM tasya nindanaM nindanA na punaH kariSye ityabhyupagamanaM sA pratikramaNena kriyate 4, praNasya - aticArarUpabhAvatraNasya cikitsA-pratIkArarUpA sA kAyotsargeNa kriyate 5, guNAviratyAdayo mUlaguNottaraguNarUpAsteSAM dhAraNaM dhAraNA sA pratyAkhyAnena kriyate 6, 'caiveti SaNNAmapi samuccaye // 1 // atha kiJcidvizeSata eteSAM sAmAyikAdInAM paNNAmapi svarUpaM cAritravizuddhayAdirUpaM phalaM cAhacArittassa visohI kIrai sAmAieNa kila ihayaM / sAvaje arajogANa vajraNA''sevaNanttaNao // 2 // 'cArite' tyAdi, cAritrasya cAritrAcArasya paJcasamititriguptirUpasya vizodhanaM vizodhiH- nirmalatA kriyate, kena ?sAmAyikena samabhAvalakSaNena 'kile'ti satye' 'i'ti ihaiva jinazAsane nAnyatra zAkyAdidarzane, teSu sAmAyikaparibhASAyA apyabhAvAt kathaM sAmAyikena vizodhiH kriyate ? ityAha- 'sAvajje' tti sAvadhA:- sapApA itare caniravadyA ye yogAH kAyAdivyApArAsteSAM yathAsaGkhye ye varjanAsevane tAbhyAM varjanAsevanAtaH sAvadyAnAM varjanataH itarANAM tyAsevanatazca tena vizodhiH kriyate iti tAtparyArthaH // 2 // uktA cAritrAcAravizuddhiH, atha darzanAcAravizuddhimAhadaMsaNayAravisohI caDavIsAyatthaeNa kijjai a / acannuaguNakittaNarUveNa jiNavariMdANaM // 3 // 'daMsaNe 'tyAdi, darzanaM - samyaktvaM tasyAcAro - nizzaGkitetyAdyaSTavidhaH tasya vizodhiH- nirmalatA caturviMzaterAtmanAM - *** 'sAmAyika sya cAritrAcAra - vizuddhayAdi phalarupa- paribhASA ***caturviMzati (logassa0), 'darzanAcAra' - vizuddhayAdi falarupa - paribhASA For P&Penal Use Only ~5~ [unabiy.org Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) (24-vR) .......................-- mUlaM ||3|| ........----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/va), prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata catuHzaraNe jIvAnAM tIrthaGkarasambandhinAM stavaH kriyate yatra sa caturviMzatyAtmastavo-logassetyAdirUpastena kriyate, 'cauvIsAitthaeNeti || AcAra pAThe jinAnAM caturvizatyAH stavenetyarthaH, cakAro dvitIyAvazyakasamuccayArthaH, caturviMzatistavena kriyate. kiNmtenetyaah||58|| | cakazuddhiH hai| acambhu'ityAdi, atyadbhutAH-sAtizAyino lokodyotakarAdayo ye guNAsteSAM yadutkIrtana-varNanaM tadpeNa, keSAM| 2-4 tadityAha-'jivaNariMdANaM'ti jinA-rAgAdijayAdupazAntamohAdayasteSAM madhye varA:-kevalinasteSAM indrA iva indrAdastIrthaGkarA jinvrendraastessaamityrthH||3|| uktA darzanAcAravizuddhiH, idAnI jJAnAcArasya cAritrAcAradarzanAcAra yozca vizeSeNa vizuddhimAha nANAIA u guNA tssNpnnpddivttikrnnaao| vandaNaeNaM vihiNA kIrai sohI u tesiM tu // 4 // 'nANAIA' iti 'nANa'tti jJAnAcAraH-kAlavinayAdyaSTavidhaH AdizabdAddarzanacAritrAcAragraho, jJAnadarzanacAritrayukta eva vandanakAhoM nAnyo jJAnavAnapi pArzvasthAdirvyavahArataH cAritravAnapi nivAdiriti jJApanArthaH, jJAnamAdau yeSAM te jJAnAdikAH, 'tuH' avadhAraNe, etena jJAnAdikA eva guNA ityarthaH, tairjJAnAdiguNaissampannA-yuktAstatsa4/mpannA guravasteSAM pratipattiH-bhaktistasyAH karaNaM tasmAt tatsampannapratipattikaraNAdvinayakaraNAdityarthaH, kena?-vandana-15 saa||50|| kena, kathaM ?-vidhinA-dvAtriMzaddoSarahitatayA paJcaviMzatyAvazyakavizuddhatayA ca, 'tesiM tu'tti teSAM-jJAnAcArAdInAM *CRABHAKAASANSAR anukrama [3] LAMROCCAMGASCAMSAMROS Jinnitute m ainesibrary.org jJAnadarzanacAritrAcArayo: vizeSa vizuddhirupa 'vandana'sya paribhASA ~6~ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) (24-vR) A ....................-- mUlaM ||4|| ..........--- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAka // 4|| A dIpa anukrama [4] tuH punararthe cAritrAcAradarzanAcArayoH prAkzodhitayorapi punarvizeSeNa zodhiH kriyate ityarthaH // 4 // uktA vandanakena jJAnAdyAcAratrayazuddhiH, samprati pratikramaNakAyotsargAbhyAM gAthAdvayena tAmAha khaliyassa ya tesiM puNo vihiNA jaM niMdaNAi paDikamaNaM / teNaM paDikamaNeNaM tesipi ya kIrae sohii||5|| caraNAiyAiyANaM jahakkama vaNatigiccharUveNaM / paDikamaNAsuddhANaM sohI taha kAusaggeNaM // 6 // skhalitasya-vrataviSayasyAtikramavyatikramAdiprakArasaMjAtAparAdhasya tathA 'tesi'nti teSAM-jJAnAcArAdInAM punaH pratiSiddhakaraNakRtyAkaraNAzraddhAnaviparItaprarUpaNAdiprakArasaMjAtAticArasya ca vidhinA-sUtroktaprakAreNa 'jaM niMdaNAI'iti yannindanaM nindanA-duSTaM mayaitat kRtamiti, AdizabdAdgoMdigrahaH, gurusAkSikamAtmadoSAviSkaraNaM garhA, evaMprakAra|skhalitasya yannindanAdikaraNaM-tasmAddopajAtAnnivartanaM tatpratikramaNamucyate iti zeSaH, pratIpaM kramaNaM pratikramaNaM iti |vyatpattiH, ataH kAraNAttena pratikramaNena 'tesi piya'tti na kevalaM sAmAnyato vratAdiviSayAparAdhAnAM, kintu teSAmapi S/jJAnAcArAdInAM kriyate vizodhiH-nirmalateti, 'caraNAiya'tti caraNaM-cAritraM atigacchanti-atikrAmantIti caraNA-18 aitigAH, aticArA iti dRzya, te Adau yeSAM te caraNAtigAdikAH-sarve'pyaticArAsteSAM caraNAtigAdikAnAM, kathaMPIbhUtAnAM ?-pratikramaNena-prAguktenAzuddhAnAmarddhazuddhAnAM vA zRddhistathaiva-prAguktaprakAreNa kriyate, kena ?-kAyotsargeNa, kiM S.ACACANCEBCASEX JEnicationNKA jJAnadarzanacAritrAcArayo: vizeSa vizuddhirupa 'pratikramaNa-kAyotsargAbhyAm paribhASA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) (24-vR) ...................-- mUlaM ||6|| ............... muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/va), prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: %95% prata ||6|| dIpa anukrama catuHzaraNe bhUtena ?-'jahakkama vaNatigicchatti yathAkrama-kramaprAptena 'AloaNapaDikamaNe' itigAthoktadazavidhaprAyazcittamadhye AcArapaMhai paJcamaprAyazcittena 'vaNa'tti dravyabhAvabhedena dvidhA vaNaM, tatra dravyatraNaH-kaNTakabhaGgAdijanito bhAvatraNastu aticAra- // 59 // cakazuddhiH zalyarUpastasya bhAvatraNasya cikitsA-pratIkAraH saiva rUpaM yasya kAyotsargasya sa vraNacikitsArUpastena, kAyotsargeNAticArAH zodhyante iti bhAvo, mahanirjarAkAraNatvAt tasya, prAk 'nANAiAityatra jJAnanayaprAdhAnyAzrayaNAt jJAnAdaya | ityuktaM, 'caraNAiA' ityatra tu kriyAnayaprAdhAnyAzrayANAcca vivakSayA caraNAdaya iti // 5 // 6 // evaM gAthApaJcake-/ nA[ti]cAratrayasya zuddhiruktA, atha tapovIryAcArayostAmAha___guNadhAraNarUveNaM paJcakakhANeNa tavaiyArassa / viriyAyArassa puNo sabehivi kIrae sohI // 7 // | 'guNadhAraNe'tyAdi, guNA-viratyAdaya uttarottarA yathA viraterAzravadvArasthaganaM tatsthaganAt tRSNAvyavacchedastasmAdaIPI tulopazamastasmAtpratyAkhyAnazuddhistarachuddhezcAritranairmalyaM tasmAtkarmavivekastasmAdapUrvakaraNamapUrvakaraNAtkevalajJAnaM tatazca || | mokSo bhavatIti, teSAM guNAnAM dhAraNaM tadeva rUpaM yasya tena pratyAkhyAnena-'aNAgayamaikaMta' ityAdidazavidhena athavA dIpaJcamahAvratadvAdazazrAddhavratanamaskArasahitAdidazapratyAkhyAnarUpasaptaviMzatividhena vA tapaAcArAticArasya-'bArasa|vihaMmivi tave' iti gAthoktasya zuddhiH kriyate iti saMTaMkaH, 'viriyAyArassa'tti vizeSeNa Irayati-prerayati AtmAnaM || tAsu tAsu kriyAsviti vIrya-tapovIrya-guNavIrya-cAritravIrya-samAdhivIrya-AtmavIryabhedabhinnaM paJcavidhaM tasyAcAro vIryAcAraH 'aNimUhiavalavirie' ityAdikastasya sarvairapi pUrvoktaiH paDirapyAvazyakaiH zuddhiH kriyate, anyUnAdhikA 54545555545% Purusale & Famonduswaily atha 'pratyAkhyAna'sya paribhASayA tapovIryAcArayo: kathanaM ~8~ Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) (24-vR) .....................-- mUlaM ||7|| ......------ muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/va], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka ||7|| 7%95545455555 dIpa anukrama [7] vazyakakaraNaprayatlena vIryAcArazuddhirbhavatyeva, mahAkarmanirjarAhetutvAt // 7 // uktA AcArapaJcakazuddhiH, atha sarvajinaguNokIrtanagarbha maGgalabhUtaM gajAdisvapnasaMdarbhamAha gaya 1 vasaharasIha 3 abhiseya 4 dAma 5 sasi 6 diNayaraM 7 jhayaM 8 kumbhaM 9 / paumasara 10 sAgara 11 vimANa-bhavaNa 12 rayaNucaya 13 sihi 14 ca // 8 // ThA gAthA sugamA, navaraM 'abhiseatti caturthasvapne pArzvadvayavartikarikalabhazuNDAdaNDavidhRtakalazayugalAbhiSicyamAnAM lakSmI jinamAtA pazyati, 'vimANabhavaNa'tti dvAdazasvapne devalokAgatatIrthakRjjananI vimAnaM pazyati narakAgatajina-14/ jananI tu bhavana, vimAnabhavanayorAkAramAtrakRta eva vizeSaH, gajadarzanAtsvAmyapi tadvadatulaparAkramanidhibhAvI, vRSabhada-1 zanAt mahAmohapaGkamanadharmarathadhuroddharaNakSamo bharate dharmabIjavApanimittaM ca bhAvIti svamairapi jinaguNAH sUcyante, catulAdezasvapnasaMkhyayA tu caturdazarajjvAtmakasyApi lokasyoparivatI putro bhaviSyatIti nivedyate iti sarvatIrthakRdguNavarNanarUpaM svamamaGgalamuktam / atha zrIvIranamaskArarUpaM tRtIyaM maGgalaM prastutAdhyayanaprastAvanA cAha amariMdanariMdamuNiMdabaMdiaM baMdiuM mhaaviirN| kusalANubaMdhibandhuramajjhayaNaM kittaissAmi // 9 // | 'amariMdanariMda'tti upakramakRtenApamRtyunA na niyante ityamarAsteSAM indrA amarendrAH narANAmindrA narendrA munInA4 mindrA munIndrA dvandvaH tairvanditaM 'vandi'ti vanditvA, kaM?-'mahAvIraM' mahadvIryaM yasyAnantabalatvAddevakRtaparIkSA 455-554545455545 'gaja' Adi 14 svapnarUpa maGgalasya kathanaM ~9~ Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ......................-- mUlaM ||9|| .........---- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: catuHzaraNe prata // 60 sUtrAMka |9|| dIpa dayAmapi manAgapyakSubhitatvAcca mahAvIrastaM 'kusalANubaMdhi'tti kuzalo-mokSastaM anubandhIti-paramparayA dadAtItyevaMzIlaM svapnAH 8 kuzalAnubandhi, tathA bandhuraM-manojJaM, jIvAnAM aihikAmuSmikasamAdhihetutvAt , kiM ?-adhIyate-jJAyate paricchidyate'rtha- prastAvanA? samudAyo'smAdityadhyayanaM-zAstraM, kIrtayiSyAmi-kathayiSyAmIti smbndhH|| 4 // atha prastutAdhyayanArthAdhikArAnAha arthAdhicausaraNagamaNa 1dukaDagarihA 2 sukaDANumoaNA 3 ceva / kArA:10 esa gaNo aNavarayaM kAyabo kusalaheutti // 10 // arhaccharaNaM 'causaraNa'tti caturNAmahatsiddhasAdhudharmANAM zaraNagamanaM prathamo'dhikAraH, duSTa kRtaM duSkRtaM tasya gardA-gurusAkSikamA-1 tmadoSakathanaM dvitIyo'dhikAraH, zobhanaM kRtaM sukRtaM tasyAnumodanA-bhavyaM mayaitatkRtamiti tRtIyo'dhikAraH, 'caiveti | samuccaye, eSaH-ayaM gaNaH-trayANAM samudAyo'navarataM-satataM karttavyaH-anusaraNIyaH kuzalo-mokSastasya kAraNamayamiti-15 kRtvA // 10 // atha catuHzaraNarUpaM prathamAdhikAramAha arihaMta 1 siddha 2 sAha 3 kevalikahio suhAvaho dhammo 4 / ee cauro caugaiharaNA saraNaM lahai dhanno // 11 // 'arahaMte'tyAdi, devendrakRtAM pUjAmahantItyarhantaH 1 tathA sidhyanti-niSThitArthA bhavantIti siddhAH 2 tathA nirvANasAdhakAn yogAn dharmavyApArAn sAdhayanti-kurvantIti sAdhavaH 3 tathA durgatI patantaM prANinaM dharatIti dharmaH, dakiMbhUtaH?-kevalibhiH-jJAnibhiH kathitaH-pratipAditaH kevalikathita iti, anena svamatikalpitAnyatIrthikadharmanirAsa anukrama Jitnatution a l atha 'arihaMta' Adi catvAraH zaraNaM prakAzyate ~ 10~ Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) (24-vR) ----...............-- mUlaM ||11|| ...---- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka ||11|| |mAha, punaH kathambhUto dharmaH ?-sukhamAvahati-paramparayA caTatprakarSa prApayatIti sukhAvahaH, anena ihaloke'pi mithyAdRSTi-17 dharmasya bhairavapatanaziraHkrakacadApanAdiduHkhAkIrNatvAt paraloke bhavabhramaNakAraNatvAttanniSedhamAha, ete'rhatsiddhasAdhudharmA-18 dazcatvArazcatasRNAM gatInAM samAhArazcaturgati-narakatiryagnarAmaralakSaNaM haranti siddhilakSaNapaJcamagatiprApaNeneti caturgatiharaNAH, yasmAditi gamyaM, ata eva bhavATavyAmaTan zaraNarahitaH kazciddhanyaH-sukRtakarmA eva zaraNaM labhate, zaraNatvena pratipadyate ityarthaH // 11 // atha yathA vidhinA etAn zaraNaM prapadyate tathA''ha aha so jinnbhttibhrutthrNtromNckNcuakraalo| paharisapaNaummIsaM sIsaMmi kayaMjalI bhaNai // 12 // 'aha so'tti, atha saH-zaraNapratipattA caturvidhasaGghasyAnyatamo jIvaH, kathaMbhUto ?-jineSu bhaktistasyA bharaH-prAvalyaM 8 TAtasmAjinabhaktibharAt 'uttharaMta'tti avastRNan-udayaM gacchan yo'sI romAJcaH sa eva zarIrAvArakatvAtkazuko romA-1 |JcakaMcukastena karAla:-antaraGgazatrUNAM bhISaNaH, tathA prakRSTo harSaH praharSaH tasmAdyatpraNataM-praNAmastena unmibhaM-vyAkulaM yathA | bhavati evaM, yadvA praharSavazAdyo'sau praNayaH-AnandAzrugadgadasvarastenonmizra, kriyAvizeSaNametat , tathA zirasi-mastake kRtA-18 4/jali:-kRtakarakuDamalaH san bhaNati // 12 // arhaccharaNamaGgIkurvan yadasI bhaNati tagAthAdazakenAha rAgahosArINaM haMtA kammaTThagAi arihNtaa| visayakasAyArINaM arihaMtA hutu me saraNaM // 13 // taM.vai.pra.11dA SABADASCARSADROOCONGREECREES dIpa anukrama [11] JHNEucation 'arihaMta'+'arahaMta'zabdasya vividha-vyAkhyA: evaM tasya zaraNasya kathanaM ~ 11~ Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) (24-vR) ..................--- mulaM ||13-22|| ---------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-24/va), prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: cata zaraNe arhaccharaNaM gA.12 prata sUtrAMka ||13-22|| EBERRERAKASARAN rAyasirimavakasittA tavacaraNaM duccaraM annucrNtaa| kevalasirimarihaMtA arahaMtA huMtu me saraNaM // 14 // thuivaMdaNamarihaMtA amriNdnriNdpuuamrhtaa| sAsayasuhamarahaMtA arahatA huMtu me saraNaM // 15 // paramaNagayaM muNaMtA joiNdmhiNdjhaannmrihtaa| dhammakahaM arahaMtA arahatA huMtu me saraNaM // 16 // sabajiANamahisaM arahaMtA snycvynnmrhtaa| baMbhavayamarahaMtA arahaMtA huMtu me saraNaM // 17 // osaraNamavasaraMtA cautIsaM aisae nisevittaa| dhammakahaM ca kahatA arahatA huMtu me saraNaM // 18 // egAi girA'Nege saMdehe dehiNaM samaM chittaa| tihuaNamaNusAsaMtA arihaMtA huMtu me saraNaM // 19 // vayaNAmaeNa bhavaNaM nivvAvaMtA guNesu tthaavNtaa| jialoamuddharaMtA arihaMtA huMtu me saraNaM // 20 // RCHECCASESAKAAREERESTER dIpa anukrama [13-22] // 61 M m janelibrary.org R ~ 12 ~ Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) (24-vR) ...............-------- mulaM ||13-22|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka ||13-22|| acambhuaguNavaMte niajasasasaharapasAhiyadiaMte / niayamaNAimaNante paDivanno saraNamarihate // 21 // ujjhiajaramaraNANaM samattadukkhattasattasaraNANaM / tihuaNajaNasuhayANaM arihaMtANaM namo tANaM // 22 // 'rAgaddosA.' iti, rAgastridhA dRSTirAgakAmarAgasneharAgabhedAt, dveSa:-paradrohAdhyavasAyaH, athavA'bhiSvaGgamAtraM kArAgaH aprItimAtraM dveSaH, etayorupalakSaNatvAt madamatsarAhaMkArANAM grahaH ta evArayo rAgadveSArayasteSAM hatAro rAgadveSA-13 rihaMtAraH, tathA karmaNAM-jJAnAvaraNAdInAM aSTakaM karmASTakaM tadAdau yeSAM te karmASTakAdayaste ca te arayazca karmASTakA-3 dyarayaH, AdizabdAtparISahavedanopasargAdigrahaH, teSAM hantAraH, SaSThIlopo'tra draSTavyaH, tathA viSayAH-zabdarUpagandharasasparzAH kaSAyAH-krodhamAnamAyAlobhAH anantAnubandhyAdibhedAsta eva jIvAnAmanarthakAritvAt arayasteSAM hantAraH, pAzcAtya lahantA iti padamatrApi sambadhyate, athavA viSayakapAyANAM vinAzakatvenArayastIrthaGkarA viSayakaSAyArayaH, Namiti vAkyA-18 laGkAre, evaMvidhA arhanto-jinA me-mama zaraNaM-paritrANaM bhavantvityarthaH // 13 // 'rAyasiri0'tti, rAjyazriyaM-rAjya-I. lakSmI apakRSya-avadhUya tyaktvetyarthaH, tathA tapyate karmamalApanayanenAtmA suvarNamivAgninA'neneti tapastasya caraNaM AsevanaM, kathaMbhUtaM ?-duzcaraM-sAmAnyasAdhubhiH kartumazakyaM vArSikaSaNmAsAdirUpaM apramattatAmaunakAyotsargAdikriyAvizeSitamajalaM ca tattapo'nucarya-Asevya ye kevala zriyaM-kevalajJAnavibhUtimahantaH tasyA yogyA bhavantItyarthaH te'rhantaH-tIrthakRto e-1544525555 dIpa anukrama [13-22] ~ 13~ Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) (24-vR) ...................-- mUla ||13-22|| ---------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/va], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: catuHzaraNe prata // 62 // sUtrAMka ||13-22|| me zaraNaM bhavantviti sarvatra yojyaM, athavA prathamAMtAnyeva padAni yojyAni, rAjyazriyamapakarSayantaH-tyajantastathA tapazcaraNaM 8 arhaccharaNaM duzcaramanucarantaH kevalazriyaM cAhantaH-prApnuvanto ye te zaraNaM, etena pUrvoktena rAjyazrItyAgatapazcaraNakaraNakevalazrIprA |gA. 12paNarUpAvasthAtrayazaraNagamanapratipAdanena yadyapi zakrAdInAM sarvAsvapyavasthAsu jinA namaskArAhastithApi te gRhavAsasthAH 22 sAdhUnAM na namaskArAhIH aviratatvAditi darzitaM, yacAnAgatajinAH sAdhubhirnamaskriyante te'pi bhAvibhAvacAritrAvasthA eveti bhAvaH // 14 // 'dhuivaMdatti, stavaH 'thuI' pAThe stutivA-sadbhUtaguNotkIrtanaM vandana-kAyikaH praNAmaH tau arhantaH-tayoogyA jagato'pIti zeSaH, amarendranarendrANAM pUjA-samavasaraNAdikAM samRddhiM arhantaH-tasyA api yogyA bhavantaH, tathA zazvat bhavaM zAzvataM tacca tatsukhaM ca zAzvatasukhaM nirvANAdanantaraM tadapyarhanti-tasyA api yogyA bhavantItyarhantaH, zeSaM pUrvavat // 15 // 'paramaNa'tti, pareSAM-AtmavyatiriktAnAM manAMsi paramanAMsi teSu gataM sthitaM cintitaM ityarthaH tat muNanto-jAnantaH 'muNat pratijJAne' iti dhAtuH 'jJo jANamuNA (zrI0si0a08pA03sU.7) vityAdezo vA, etena anuttarasurANAM manaHsaMzayaparijJAnataducchedasamarthA jinA ityuktaM, tathA yogino munayasteSAmindrAH-gautamAdayaH mahAntazca te indrAzca mahendrAH-zakrAdayasteSAM dhyAna-sthirAdhyavasAyarUpaM tadarhantIti yogIndramahendradhyAnArhAH, tathA dharmakathAdAnazIlatapobhAvanAdikAM kathayitumarhantaH-tasyAH kathanayogyAH sarvajJatvena sarvabhASAnuyAyiyojanagAmivAgatizayatvena, chadmasthAvasthAyAM tu maunAvalamvitvena dharmakathAnahatvAjjinAnAM, zeSa prAgvat // 16 // 'sava0' tti sarve sUkSmavAdaratrasa // 62 // sthAvarA ye jIvAsteSAM na hiMsA ahiMsA-rakSA tAmahantaH tathA satAM hitaM satya-tathyaM tacca tadvadanaM ca tadevArhanto'satya COCCACACACAD dIpa anukrama [13-22] ~ 14~ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catuHzaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------------- mUlaM ||13-22|| ---------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka ||13-22|| FACOCOCCALCACADCASCAMCADMCAM |bhASaNaheturAgadveSamoharahitatvAtteSAM, tathA brahmavrataM aSTAdazabhedaM 'divyaudArikakAmAnAM' (kRtAnumatikAritaiH / manovAkAyatastyAgo, brahmASTadazadhA matam // 1 // ) iti zlokoktamAsevituM prarUpayitumanumodayituM cAhantaH, zeSaM tathaiva // 17 // tathA 'osa'tti avastriyate-gamyate saMsArabhayodvignaiH jIvairityavasaraNaM samavasaraNamityarthaH tadavasRtya-alaMkRtya, tathA catutriMzato-janmajakarmakSayajasurakRtAn yathAkramaM caturekAdazaikonaviMzatisakyAprasihAnatizayAnnipevya, upalakSaNatvAtpaJcatriM-IN zadvacanAtizayAMzca, tathA dharmakathA kathayitvA ye muktiM yAnti yAsyanti yAtA ityadhyAhArya 'kahatA' iti pAThe dharmakathA kathayanto ye vartante te zaraNaM, pUrva dharmakathAkathanayogyA ityuktaM atra tu dharmakathAM kathayanta eveti na paunaruktyaM, atra cAdhyayane'nyatrApi yatra kutracit pInaruktyasambhavaH tatra stutyupadezarUpatvena na doSa iti jJeyaM, yaduktaM-'sajjhAyajjhANasAtavosahesu uvaesathuipayANesu / saMtaguNakittaNesu a na hu~ti puNaruttadosA u // 2 // [svAdhyAyadhyAnatapaauSadheSu upadezastu-15 tipradAneSu / satAM guNakIrtaneSu ca na bhavanti punaruktadoSAstu // 1 // ] zeSaM tathaiva // 18 // 'egAi gira' tti ekayA'pi girA-ekenApi bacanena anekaprakArAn saMdehAn-saMzayAn , keSAM ?-dehinAM-surAsuranaratiyaMgUrUpANAM sama-samakAlameva chittvA saMzayatruTiM kRtvetyarthaH 'samucchitte'ti pAThe samucchidyeti jJeyaM, tribhuvanamanuzAsya-zikSayitvA anuzAsa|yanto vA samyaktvadezaviratisarvaviratilakSaNazikSApradAnena, mokSa yAntIti yogaH, zeSaM tathaiva // 19 // 'vayaNA' iti vacanamevAmRtaM vacanAmRtaM kSutpipAsAdidoSApahArakatvAt tena vacanAmRtena bhuvana-lokaM nirvApya-tasya tRptimutpAdya nirvA|payanto vA prINayantaH ApyAyayanta ityarthaH, tathA guNeSu-uttarottaraguNasthAnakeSu samyaktvadezaviratipramattApramattA dIpa anukrama [13-22] ~ 15~ Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------------- mUlaM ||13-22|| ---------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/va], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: catuHzaraNe arhaccharaNaM gA. 12-. prata sUtrAMka ||13-22|| dikeSu prAguktaM bhuvanameva sthApayitvA sthApayanto vA sadupadezavazAttAni prApayanta ityarthaH, tathA jIvaloka-bhavyajIvalokaM, abhavyAstu tIrthakaropadezenApi nAvabudhyante, tamudRtya udhdharanto vA bhavAndhakUpAt svavacanarajjunA''karSayanta ityarthaH, zeSaM pUrvavat // 20 ||'accnbhu' tti atyadbhutA-anyeSvasaMbhavino ye guNAH-prAtIhAryAdilakSaNAH anye vA rUpAdayaste mA vidyante yeSAM te atyadbhutaguNavantastAn , tathA nijayaza eva zazadharaH-candrastena prasAdhitA-vibhUSitA digantA-dikparyantA lAyaiH 'payAsia'tti pAThe prakAzitA vA yaistAn niyataM zAzvataM yathA bhavatyevaM sadaivetyarthaH, na Adi na cAnto yeSAM te| anAdyanantAstAn zaraNaM prapannaH tAnAdhita ityarthaH, etena kAlatrayabhAvino'naMtA api jinA gRhiitaaH||21|| atha kRtArhaccharaNo vizeSeNa teSAM namaskAramAha-'ujjhi'tti, ujjhitAni-tyaktAni jarAmaraNAni yaistatkAraNakarmarahitatvAtte ujjhitajarAmaraNAstebhyaH, samastAni-sampUrNAni yAni duHkhAni tairArtA RtA vA-pIDitA ye sattvAH-prANinasteSAM zara-3 NyAH-zaraNe sAdhavastebhyaH, yadvA samApta-niSThAM gataM duHkhaM yeSAM te samAptaduHkhAH, tathA AtA-janmajarAmaraNAdiduHkhaiH pIDitA ye savAsteSAM zaraNyAH, samAptaduHkhAzca te ArtasattvazaraNyAzceti vizeSaNakarmadhArayaH tebhyaH, tathA tribhuvanajanAnAM sukhaM dadati nijAvatAreNeti tribhuvanajanasukhadAstebhyaH, sarvatra caturthyarthe SaSThI 'chaTThIvibhattIi bhaNNai cautthI' iti prAkRtasUtrabalAt , tebhyaH-pUrvoktaguNebhyo'rhajhyo namo-namaskAro'stu // 22 // atha dvitIyaM zaraNaM yathA pratipadyate tathA''ha arihaMtasaraNamalamuddhiladdhasuvisuddhasiddhabahumANo / paNayasiraraiakarakamalaseharo saharisaM bhaNai // 23 // dIpa anukrama [13-22] JHEditution mainalibrary.org ~16~ Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM ||23-29|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka ||23-29|| kammaTThakkhayasiddhA sAhAvianANadaMsaNasamiddhA / sabaTThaladdhi siddhA te siddhA huMtu me saraNaM // 24 // tialoyamatthayatthA paramapayatthA aciNtsaamsthaa| maMgalasiddhapayasthA siddhA saraNaM suhapasatthA // 25 // mUlukkhayapaDivakkhA amUDhalakkhA sajogipacakkhA / sAhAviattamukkhA siddhA saraNaM paramamukkhA // 26 // paDipilliapaDiNIA smggjhaannggidhbhvbiiaa| joIsarasaraNIyA siddhA saraNaM smrnniiaa|| 27 // pAviaparamANaMdA guNanissaMdA vidinnbhvkNdaa| lahuIkayaravicaMdA siddhA saraNaM khaviadaMdA // 28 // uvaladdhaparamabaMbhA dullahalaMbhA vimukksNrNbhaa| bhuvaNagharadharaNakhaMbhA siddhA saraNaM nirAraMbhA // 29 // 'arihaMta'tti arhantAM zaraNamarhaccharaNaM tena pUrvoktena yA malasya-karmarajasaH zuddhistayA labdhaH zuddho-nirmalaH siddhAn prati bahumAno-bhaktiryena sa tathA, 'subisuddha'tti pAThe tu suSTu-atizayena vizuddho-nirmala ityarthaH, punaH kiM 56555555555 dIpa anukrama [23-29] AN 'siddha' zabdasya vividha-vyAkhyA: evaM tasya zaraNaM ~ 17~ Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ----------------- mUlaM ||23-29|| ---------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata 29 sUtrAMka ||23-29|| catuHzaraNe bhUtaH -praNata-bhaktivazena namrIbhUtaM yacchirastatra racitaH karakamalAbhyAM zekharo yena sa tathA, evaMbhUtaH san saharSa siddhazaraNaM bhaNati // 23 // yaccAya bhaNati tadgAthApadenAha-kammaTTha'tti, karmASTakakSayeNa siddhAH-prasiddhAH te tIrthasiddhAdibhedena |gA. 23. 64 // paJcadazadhA, tAnAha-tIrthasiddhAH prasannacandrasanatkumArAdayaH1 atIrthasiddhA marudevyAdikAH 2 gRhaliGgasiddhAH puNyAcyAdikAH 3 anyaliGgasiddhA valkalacIyaryAdikAH 4 svaliGgasiddhA jambUsvAmyAdikAH 5 strIliGgasiddhA rAjImatyAdikAH 6 narasiddhA bharatAdikAH 7 kRtrimanapuMsakasiddhAH guNasenAdikAH 8 pratyekabuddhasiddhA namirAjAdikAH 9 svayaMbuddha-IG siddhAH samudrapAlAdikAH 10 buddhabodhitasiddhAH trikAdhikapazcadazazatatApasAdikAH 11 ekasiddhAH gajasukumAlAdikAH | 12 anekasiddhA bharataputrAdikAH 13 ajinasiddhAH puNDarIkagItamAdikAH 14 jinasiddhA AdinAthAdikAH 15 punaH18 | kathaMbhUtAH -svAbhAvike-nirAvaraNe ye anavacchinne jJAnadarzane tAbhyAM samRddhAH-sphItAH sphAtimantaH, tathA'rthyante-abhi laSyante ityarthAH sarve ca te'thAMzca teSAM labdhayaH-prAptayaH sarvArthalabdhayaH siddhA-niSpannAH sarvArthalabdhayo yeSAM te tathA, siddhasarvakAryAH-prAptasarvasukhajJAnAdibhAvAH kRtakRtyA ityarthaH, ApatvAt siddhazabdasyAgre nipAtaH, sarvArthalabdhibhiH siddhA| niSThitA ityevaM vA samAsaH, te siddhA mama zaraNaM bhavantu // 24 // 'tialoya'tti, trailokyasya-caturdazarajjvAtmakasya | yanmastakaM-sarvoparivartisthAnaM paJcacatvAriMzallakSayojanavistIrNeSatpAgbhArAkhyasiddhizilAyA uparitanayojanasatkoparitana4|caturvizatitamabhAgarUpa AkAzadezastatra tiSThantIti trailokyamastakasthAH, tathA paramapadaM-mokSapadaM sarvakarmarahitatvarUpaM kA // 4 // haiM taddhetutvAccAritrAdikriyAkalApasya tatra tiSThantIti te tathA, acintyamanantatvAt sAmarthya-jIvazaktivizeSo balaM SOCIEOSROSECONDSCA KRISHNA dIpa anukrama [23-29] ~ 18~ Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) (24-vR) .................--- mulaM ||23-29|| ---------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka ||23-29|| hai yeSAM te tathA, maGgalarUpAH siddhAH-sampannAH padArthA yeSAM te tathA, yadvA sAMsArikaduHkharahitaM maGgalabhUtaM yat siddhipadaM tatra tiSThanti iti te tathA, te siddhAH zaraNaM bhavantu, punaH kathaMbhUtAH ?-sukhena janmajarAmaraNakSuttRSAdyAbAdhArahitena muktiprabhavena prazastAH avyAkulA anantasukhA ityarthaH // 25 // 'mUlukkhaya'tti, mUlAdutkhAtA:| unmUlitAH pratipakSAH-karmarUpA yaiste tathA, samUlanirmUlitakarmANa ityarthaH, 'mUlakkhae'tti pAThe'yamartho-mUlasya| saMsArahetukarmavandhamUlasya mithyAtvAviratikaSAyayogarUpasya zatrusaGghAtasya kSaye kartavye pratipakSA iva-vairiNa iva tajayaM dra kRtavanta ityarthaH, tathA lakSye-draSTavyapadArthe na mUDhA amUDhalakSAH sadopayuktatvAtteSAM, tathA sayoginAM-sayogikevahai linAmeva pratyakSA-dRzyAH, zeSajJAninAM aviSayatvAt siddhAnAM, tathA svAbhAvika-akRtrimamArta-gRhItamA-prAptaM vA sukhaM yaiste tathA, punaH kiMviziSTAH ?-paramaH-prakRSTo'tyantaM vigamAtkarmabhiH saha mokSo-viyogaH pRthagbhAvo yeSAM te | datathA te siddhAH zaraNaM bhavantu // 26 // 'paDipillitti , pratipreritAH-kSiptA anAhatA ityarthaH pratyanIkA:-| hai zatravo yaiH samazatrumitratvAt , yadvA pratipreritA-nirAkRtAH pratyanIkA-rAgAdyAntarazatravo yaiste tathA, samagraM-sampUrNa yayAnaM paramalayaH zukladhyAnamityarthaH tadevAgniH-vahnistena dagdha-bhasmasAtkRtaM bhavasya-saMsArasya biijN-jnyaanaavrnniiyaadi| karma yaiste tathA, yogIzvarA-gaNadharA chadmasthatIrthakarA vA tai zaraNIyAH-AzrayaNIyA namaskaraNadhyAnAdinA, tathA smara-1 paNIyA-dhyeyA mokSasukhAbhilASukANAM bhavyAnAmiti zeSaH, evaMvidhAH siddhAH zaraNaM bhavantu // 27 // 'pAvitti, prApita:-AtmajIvaM prati DhaukitaH prAkRtatvAdvA prAptaH paramAnando yaiH sadAmuditatvAtte tathA, tathA guNAnAM-jJAnadarzanA-1 dIpa anukrama [23-29] ~ 19~ Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------------- mUlaM ||23-29|| ---------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-(24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: catu:zaraNe prata // 65 // 40 sUtrAMka ||23-29|| CACAKCENTENCEOCRACK dInAM paripAkaprAptatvAnnissyandaH-sAro yeSu te tathA, sarvasArajJAnAdiguNA ityarthaH, vidINoM-vidAritaH sphATito bhavasya- sAdhuzaraNaM & saMsArasya mohanIyAdikarmarUpaH kando yaiste tathA, lokAlokaprakAzakakevalodyotena laghukIkRtau-alpaprabhAvIkRtau ravicandraugA . 30 yaH tadudyotasya parimitayojanaprakAzakatvAtte tathA, tathA kSapita-kSayaM nItaM dvandvaM-saMgrAmAdirUpaM yaiste tathA, sarvathA niSkAyatvAt , te evaMvidhAH siddhAH zaraNaM bhavantu // 28 // 'uvaladdhatti, upalabdha-prAptaM paramabrahma-prakRSTaM jJAnaM yaiste upalabdhaparama-2 brahmANaH, samavAptakevalajJAnA ityarthaH, tathA durlabho lambhaH-lAbho muktipadaprAptilakSaNo yeSAM, sarvalAbhAgresaratvAttallAbhasya sarvacAritrAdikriyANAM tallAbhe eva sAphalyAcca, tathA vimuktaH parityaktaH karaNIyapadArtheSu saraMbhaH-ATopo yaiste tathA, 4 niSpannasarvaprayojanatvAtteSAM, tathA bhuvanaM-jIvalokastadeva yadgRhamiva gRhaM tasya saMsAragartAyAM patato dharaNe-rakSaNe stambhA iva stambhAH, tathA 'nirArambhA' nirgatA-bahirbhUtA ArambhebhyaH, sarvathA kRtyakRtatvAtteSAM, te evaMbhUtAH siddhA mama zaraNaMAlambanaM bhavantu // etena siddhAkhyaM dvitIyaM zaraNamabhihitaM // 29 // atha sAdhuzaraNaM pratipitsuryadabhidhatte tadAha siddhasaraNeNa nayabaMbhaheU saahugunnjnniaannuraao| meiNimilantasupasatyamatthao tatdhima bhaNai // 30 // jialoabaMdhuNo kugaisiMdhuNo pAragA mahAbhAgA / bhuvanaM-tribhuvanaM tadeva gRhaM tasya dharaNa-avaSTambhanaM tatra sambhA iva stambhAH, bhuvanalokasya durgatau patataH svazaraNapratipattuH sthirAdhArabhUtatvAteSAM | &A(iti pratyantare) dIpa anukrama [23-29] // 65 // | 'sAdhu' zabdasya vividha-vyAkhyA: evaM tasya zaraNaM ~ 20~ Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ----- ------- mUlaM ||30-40|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka ||30 -40|| nANAiehiM sivasukakhasAhagA sAhuNo saraNaM // 31 // kevaliNo paramohiviulamaisuaharA jinnmyNmi| AyariyauvajjhAyA te save sAhuNo saraNaM / / 32 // caudasa dasanavapubI duvAlasikkArasaMgiNo je a| jiNakappaahAlaMdia parihAravisuddhisAhU a|| 33 // khIrAsavamahuAsava saMbhinnassoakuTThavuddhI a| cAraNaveuvipayANusAriNo sAhuNo saraNaM // 34 // ujjhiavayaravirohA niccamadohA pasaMtamuhasohA / abhimayaguNasaMdohA hayamohA sAhuNo saraNaM // 35 // khaMDiasiNehadAmA akAmadhAmA nikAmasuhakAmA / supurisamaNAbhirAmA AyArAmA muNI saraNaM // 36 / / milhiavisayakasAyA ujjhiagharagharaNisaMgasuhasAyA / akaliaharisavisAyA sAhU saraNaM gayapamAyA // 37 // hiMsAidosasunnA kayakArUNNA syNbhuruppnnnnaa| dIpa anukrama [30-40 OM5555-45 Jinnicationinine ~ 21~ Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catuHzaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM ||30-40|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: catuHzaraNe // 66 // prata sUtrAMka ||30 -40|| ajarAmarapahakhupaNA sAhU saraNaM sukayapuNNA // 38 // sAdhuzaraNaM kAmaviDaMbaNacukkA kalimalamukkA vimukkcorikaa| | gA. 30pAvarayasurayarikA sAhU guNarayaNacaccikkA // 39 // sAhutti muhiA jaM AyariAI tao a te saah| sAhugahaNeNa gahiA tamhA te sAhuNo saraNaM / / 40 // 'siddha'tti, nayA-naigamAdayastairupalakSitaM yadbrahma-zrutajJAnaM dvAdazAGgarUpaM 'nayabhaGgapramANagamagahana miti vacanAttasya nayabrahmaNo ye hetavaH-kAraNabhUtAH sAdhuguNA-vinayAdayo, vinayAdiguNasampannasyaiva zrutAvApteH, teSu nayabrahmahetuSu TrA sAdhuguNeSu janitaH-utpAdito'nurAgo-bahumAno yasya sa nayabrahmahetusAdhuguNajanitAnurAgaH zaraNapratipattA sAdhvAdi kenA-16 syAnurAgaH kRta ityAha-siddhazaraNena-pUrvoktena, punaH kathaMbhUtaH saH?-medinyAH-pRthvyA milat-luThat suprazastaM bhaktibharanamra-2 tvAnmastakaM-uttamAGgaM yasya sa medinImilatsuprazastamastakaH, evaMvidhaH sa sAdhuguNarAgI bhUtalanyastamauliH san tatreti-13 zaraNaprastAve irda-vakSyamANaM bhaNati-vakti // 30 // yadayaM bhaNati tannavabhirgAthAbhirAha-'jialoatti, jIvalokasya-prANivargasya SaDjIvanikAyAtmakasya trividhaM trividhena rakSAkAritvAt bandhava iva vandhavaH, kutsitA gatiH kugatiH, 8/narakatiryagAdirUpA saiva sindhuH-mahAnadI samudro vA tasyAstasya vA pAraM-tIraM gacchantIti pAragAH-tIravartinaH sugtigaa-18||||66|| mitvAdeva sAdhUnA, tathA mahAna bhAgaH-atizayavizeSo yeSAM te tathA'nekalabdhisampannatvAtteSAM, tathA jJAnAdikaH-jJAnadarza-| dIpa anukrama [30-40] ~ 22 ~ Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catuHzaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ----- ------- mUlaM ||30-40|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka CANCHAEOLOCADRESC -40|| hai nacAritraireva zivasaukhya-mokSazarma sAdhayanti ye te zivasaukhyasAdhakAH, etena tIrthAntarIyairyatsnAnAdikriyAbhirmokSasAdha-* namuktaM tannirAsaH kRto draSTavyaH, ta evaM vidhAH sAdhavo mama zaraNaM bhavantu // 31 // sAdhubhedAnAha-kevalaM' asahAya-matyAdi-18 4aa jJAnAnapekSaM sarvadravyaparyAyAdiviSayaM jJAnaM vidyate yeSAM te kevalinaH, 'paramohi'tti avadhiH-maryAdA rUpidravyeSu pravRttihai| rUpA tadupalakSitaM jJAnamapyavadhiH paramazcAsAvavadhizca paramAvadhiH yadutpatteranantaramavazyamantarmuhatena kevalI bhavati utkRSTa-14 mavadhijJAnamityarthastadyogAtsAdhavo'pi paramAvadhayaH, utkRSTAvadhisAdhubhaNanena jaghanyamadhyamAvadhayo'pi sAdhavo'ntabhoMvi-13 tA jJeyAH, 'viulamaha'tti manaHparyAyajJAnaM dvidhA-RjumativipulamatibhedAt , tatra vipulA matirkajumatyapekSayA viziSTa-11 jJAnavattvena yeSAM te vipulamatayaH, iha vipulamatigrahaNena Rjumatayo'pi gRhItA jJAtavyAH, dvayeSAmapyeSAM manuSyakSetrAntavartisaMjJipazcendriyamanodravyaparipachedakatvAt , bahvalpaparyAyagrahaNAdinaiva vizeSAcca, tathA zrutaM-kAlikotkAlikAGgapraviTAnaGgapraviSTAdilakSaNaM sUtrArthobhayarUpaM dharanti-yogyaziSyapraziSyAdipradAnenAvyavacchinnaM kurvantIti zrutadharAH sAmAnyataH sarve'pi vizeSeNa tu Acaryante-Asevyante mokSArthibhirityAcAryAH-paJcavidhAcAradhAriNaH sUtrArthobhayavedino gacchAvalambanamUtAH SaTtriMzadguNavanto'rthavyAkhyAnakAriNaH, upetya-Agatya adhIyate yebhya ityupAdhyAyAH-sUtrArthobhayavedino dvAdazAGgasUtrAdhyApakA upAdhyAyAH, ete ca AcAryopAdhyAyAH sAmAnyato laukikA kalAcAryAdayo'pi labhyante iti | tabyavacchedAyAha-jiNamayaMmiti jinamate-jinazAsane ye AcAryopAdhyAyAH, etabrahaNaM copalakSaNam , tena pravartakasthaviragaNAvacchedakA adhyatra gRhItA jJAtavyAH, sarvaziSyAn tapAsaMyamavyApAreSu pravartayanto gaNataptikarAH pravartakA dIpa anukrama [30-40] ctoCARSA taM..pra.12 L alainesiatantang ~ 23~ Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM ||30-40|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: sAdhuzaraNaM prata sUtrAMka ||30 -40|| catuzaraNe ucyante, pravartakavyApAritArtheSu sIdamAnAn sAdhUna sthirIkurvantaH sthavirAH, gacchayogyakSetropadhyAdisaMpAdanArtha nvnv||67|| kSetravihArakAriNo gaNAvacchedakAzca, te ca sarve kevaliprabhRtisAdhavaH zaraNaM bhavantu // 32 // tathA caturdaza pUrvANi vidyante yeSAM te caturdazapUrviNaH zrIprabhavAdayaH dazAdyAnyeva pUrvANi yeSAM te dazapUrviNaH zrIAryamahAgiryAdayaH, antyAni catvAri pUrvANi prAyaH samuditAnyeva vyucchidyante iti caturdazapUya'nantaraM dazapUrviNo'bhihitAH, tathA navapUrviNa zrIAlAyarakSitAdayaH, pUrvIzabdaH sthAnatraye'pi saMbadhyate, tathA 'duvAlasatti agretanAGgIzabdasaMbandhAt dvAdazAninaH, nanu caturdazapUrviNAM dvAdazAGginAM ca ko bheda iti ced, ucyate, dvAdazamaGgaM dRSTivAdaH, sa ca parikarma 1 sUtra 2 pUrvAnuyoga| pUrvagata 4 cUlikA 5 bhedAtpaJcavidhaH, pUrvANi ca caturdazApi pUrvagatamadhye santi dvAdazAGgasyaikadezabhUtAnyeveti pUrvalAdharadvAdazAGgadharabhedasiddhiH, tathA ekAdazAGginazca ye ca, cakAro bhinnakramasUcakaH, saMprati vizeSAnuSThAnina Aha-'jiNa kappa'tti ekAkitvena niSpratikarmazarIratayA ca jinasyeva kalpaH-AcAro yeSAM te jinakalpikA-duSkarakriyAkAriNaH kA'ahAlaMditti udakAH karo yAvatA kAlena zuSyati tat jaghanyaM landaM tata ArabhyotkRSTaM paJcarAtrindivalakSaNaM tadatra gRhyate, utkRSTalandasyAnatikrameNa carantIti yathAlandikAH, paJcako gaNo'muM kalpaM pratipadyate, mAsakalpakSetraM ca gRhapatirUpAbhiH padbhiH vIthibhijinakalpikavat parikalpayanti, ekaikasyAM ca vIthyAM paJca paJca dinAni paryaTanti, jinakapikAstvekameva dina saptama eva dine punastasyAM vIthyAM samAgacchanti ityeteSAM bhedaH, tathA parihAravizuddhikAzca sAdhavaH, te caivaM-nava sAdhavo'muM kalpaM pratipadyante, teSAM madhye SaNmAsAn yAvat cattvArastapaH kurvanti, catvAro'nupArihArikatva dIpa anukrama [30-40] // 67 // ~ 24~ Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) .......... ...--- malaM ||30-40|| --...----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: CREACHER %E5 prata sUtrAMka % ||30 -40|| | mekazca kalpasthitatvaM-gurutvamityarthaH, ete paJcApi nirlepAcAmlabhojinaH, pArihArikANAM grISme caturthaSaSThASTamarUpaM zizire| SaSThASTamadazamarUpaM varSAsvaSTamadazamadvAdazamarUpaM jaghanyamadhyamotkRSTabhedaM tapaH, pAraNake ca teSAM nityamAcAmla, dvitIya-| 4 SaNmAsAnanupArihArikAH pArihArikatvaM pArihArikAzcAnupArihArikatvaM pratipadyante, tRtIyaSaNmAsAn kalpasthitaH pUrvoktaM pArihArikatapaH apare'STApi nirlepAcAmlatapaH kurvanti, evamaSTAdazabhirmAsairayaM kalpaH paripUrNo bhavati, tatsamAptau |ca tameva kalpaM jinakalpaM vA pratipadyante gacchaM vA samAyAnti, caH sarveSAM samuccaye, vizeSalabdhisaMpannAn sAdhUnAha|'khIrAsava'tti cakravartisambandhino golakSasya bhakSitekSukSetrAdivizeSAhArasyArddhArddhakrameNa pItagokSIrasya paryante yAvade-| kasyA goH savandhi yatkSIraM tadiva yeSAM vacanaM mAdhuryarasamAzravati-muJcatIti kSIrAzravAH, madhu-zarkarAdi madhuradravyaM tadrasa-13 tulyaM vacanaM yeSAM te madhvAzravAH, upalakSaNatvAtsarpirAzravA api gRhyante, te ca sugandhaghRtarasatulyavacanAH, tathA 'saMbhi-12 4 naso'tti ye sarvaiH zarIrAvayavaiH zRNvanti jAnanti ca cakravartiskandhAvArasatkamanuSyatirazcAM kolAhalazabdasaMdohAn 4 &| ayametasyAyametasyetyAdivyaktyA pRthak pRthak bhinnAn vyavasthApayanti iti vA saMbhinnazrotasaH, 'kuhabuddhiya'tti nIrandhrako-| chakakSiptadhAnyavad ye sunizcitasthirasaMskArasUtrArthAste koSThabuddhayaH, 'cAraNa'tti atizayacaraNAccAraNAH, te dvidhA-1 jaGghAcAraNA vidyAcAraNAzca, tatrAdyA ekotpAtena rucakavaradvIpaM yAnti tataH pratinivRttA dvitIyotpAtena nandIzvare setRtIyotpAtena yato gatAstatrAyAnti, UrdhvadizaM tvAzritya te prathamopAtena pANDukavanaM dvitIyotpAtena nandanavanaM tRtI yotpAtena yato gatAstatrAyAnti, tapolabdheH prayujyamAnAyA hAsabhavanAt , vidyAcAraNAstu prathamotpAtena mAnuSottaranagaM| dIpa anukrama [30-40] OCRACHC- 06-0- 5 M JHNEnatutionNdom % ~ 25~ Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM ||30-40|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/va], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: sAdhuzaraNaM gA. 30 prata sUtrAMka ||30 -40|| catuHzaraNe dvitIyotpAtena nandIzvaraM tRtIyotpAtena yato gatAstatrAyAnti, UrddhaM tu prathamotpAtena nandanavanaM dvitIyotpAtena pANDu-| kavanaM tRtIyotpAtena yato gatAstatrAyAnti, vidyAyAH prayujyamAnAyA vRddhibhavanAt, tathA'nye'pi bahuprakArAzcAraNA // 6 // bhavanti sAdhavaH, tadyathA-AkAzagAminaH paryaGkAvasthAniSaNNAH kAyotsargasthazarIrA vA pAdotkSepakrama vinApi vyomacAriNaH, kecittu phalapuSpapatrahimavadAdigirizreNiagnizikhAnIhArAvazyAyameghavAridhArAmaTatantujyotIrazmipavanAdyAlambanaga-18 prAtipariNAmakuzalAH tathA vApInadyAdijale tajjIvAnavirAdhayanto bhUmAviva pAdotkSepanikSepakuzalA jalacAraNAH, tathA|* bhuva upari caturaGgalapramite vyomni pAdotkSepanikSepakuzalA jaMghAcAraNA iti, 'viuvvi'tti vaikriyalabdhimantaH sAdhavaH, te ca vaikriyazaktyA nAnArUpairasoyAnapi dvIpAn samudrAMzca pUrayanti, jambUdvIpaM tu manuSyAdyanyatararUpairvibhrati, 'payANusAritti ye pUrvAparapadAnusArataH svayaM truTitaM padamanusaranti-pUrayanti te padAnusAriNaH, iha copalakSaNatvAdAmoSadhyAdilabdhisaMpannAH sAdhavo'tra jJeyAH, ete evaMvidhabhedabhinnAH sAdhavo me zaraNaM bhavantu // 34 // atha sarvasAdhusAdhAraNaguNA ye| sAdhavastAn gAthApazcakenAha-bairaM-prabhUtakAlajaM zrIvIrajinaM prati tripRSThabhavanihatasiMhajIvahAlikabrAhmaNasya kapila-18 Trasyeva virodhaH-kutazcitkAraNAttatkAlasambhavo'prItivizeSaH, pratimArthe udAyanacaNDapradyotayoriva, athavA vairahetavo INIvirodhAH bairavirodhA ujjhitA:-tyaktA vairANi virodhAzca yaiste tathA, yata evojjhitavairavirodhA ata eva nityaM-sata. tamadrohA:-paradrohavarjitAH,vairavata eva paradrohAbhiprAyasadbhAvAt, yata evAdrohA ata eva prazAntA-prasannA mukhazobhA-badanacchAyA yeSAM te tathA, paradrohiNAM hi mukhaM vikarAlaM syAditi, yata evaMrUpA ata evAbhimataH-prazasyaH, pAThAntare'bhigatassaha AAAACARSA dIpa anukrama [30-40] CAMSANCTORROCEX JHNEditution ~ 26~ Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catuHzaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) --------------- mUlaM ||30-40|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka ||30 -40|| hai|cArI vA guNasaMdoho-guNanikaro yeSAM te tathA, evaMvidhAnAM ca jJAnAtizayaH syAditi hato mohaH-ajJAnaM yaiste tathA jJAnina ityarthaH, te sAdhavaH zaraNaM bhavantu // 35 // khaNDitAni-noTitAni sneharUpANi dAmAni-rajavaH ArdrakumAreNeva | Atmano hastino vA yaiste khaNDitasnehadAmAnaH chinnasnehanigaDA ityarthaH, yata evaMrUpA ata eva na vidyate kAmo-viSayA|bhilASo dhAmAni ca-gRhANi yeSAM, chinnasnehatve eva viSayagRhANAM tyAgaH syAditi, athavA na vidyante kAmaghAmAniviSayagRhANi yeSAM te tathA, viSayAsaktiheturamyamandirarahitA ityarthaH, athavA na kAmasya dhAma-sthAnaM akAmadhAmAH, prAkRtatvAtpuMstvaM, yata evaMvidhA ata eva niSkAma-nirviSayaM yatsukha-mokSasaMvandhi tadviSayo'bhilApo yeSAM te tathA, nirviSayasyaiva zivazarmAbhilASukatvAt mokSasukhAbhilASiNa ityarthaH, tathA satpuruSANAM-AcAryAdInAM iGgitAkArasampannatvAdinA svavinayena vandArUNAM svazAntatvAdinA damadanteneva yudhiSThirAdInAM manaH-cittamabhiramayanti-Ananda-15 yantIti satpuruSamano'bhirAmAH, tathA tyaktAnyakRtyatvAdAtmAnaM tAsu tAsu pravacanoktakriyAsu ramayanti-krIDa-| yantItyAtmArAmAH, yadvA ArAmamiva-bhavyajIvAnAM krIDAsthAnamiva AtmA yeSAM hahetutvAle tathA, athavA AcAra-pazcaprakAramamanti-gacchantItyAcArAmAH manyante-budhyante jagataH kAlatrayAvasthAmiti munayaH-sAdhavaste zaraNaM bhavantu // 26 // 'milhi'tti milhitA:-apAstA viSayAH-zabdAdyAH kaSAyAzca-krodhAcA yaiste tathA, | viSayakaSAyarahitA ityarthaH, tathA gRha-agAraM gRhiNI-kalatraM tayoH saGgaH-saMbandhastasmAdyaH sukhaasvaadH-sukhaanubhvH| sa umjhitaH-parihato yaiste tathA niSparigrahA nissaGgAzcetyarthaH, tathA na kalito-nAzrito harSaviSAdI-pramodavaimanasye yaiste| ACADCASAARCOACHARAN dIpa anukrama [30-40] 18 ~ 27~ Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM ||30-40|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/va], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka ||30 -40|| catuHzaraNe tathA, samabhAvavyavasthitA ityarthaH, tathA gataH pramAdo yebhyaste tathA'pramattA ityarthaH, 'vihuasoA'iti tu pAThe vidhU-18 sAdhuzaraNaM tAni zrotAMsi-AzravadvAralakSaNAni yaiH yadvA vidhutaH-kSiptaH zokaH-cittakhedo yaiste tathA, vidhUtAsaMyamasthAnA gatazokA gA. 30 // 69 // bhavetyarthaH, te sAdhavaH zaraNaM bhavantu // 37 // hiMsA AdiryeSAM te hiMsAdayaH te ca te doSAzca, AdizabdAdalIkabhASaNapara| svApahArastrIsevAparigrahAdInAM grahaH, hiMsAdidoSaiH zUnyAH-taivirahitA ityarthaH, tathA kRta-viracitaM kAruNya-jIvaloko-18 pari duHkhaprahANecchA yaiste tathA sarvajIveSu kRpAIcetasa ityarthaH, tathA jIvAjIvAdipadArthAnAM jinoktAnAM yathAsthitatvena rocanaM-mananaM zraddhAnaM ruk samyaktvamityarthaH prajJAnaM prajJA-buddhiH samyagjJAnamityarthaH, svayaM bhavati iti svayambhUH svaya-12 mbhuvau rukpajJe-samyaktvajJAne yeSAM te svayambhUrukprajJA yadvA svayaMbhuvA-svayambhUtena samyaktvena kSAyikAdinA |pUrNAH, dUrI kRtamithyAtvA ityarthaH, 'punna'iti pAThe iyaM vyAkhyA, yadvA svayaMbhUzabdena svayambhUramaNaH samudra ucyate 'bhImox bhImasena' iti bat , tatastattulye vistIrNe prajJe teSAM te tathA, athavA 'svayambharuppannA' iti pAThe svayaMbharA-AtmanirvAhakAH kasyApyanAzritatvenotpannA-vyavasthitAH svayaMbharotpannAH, tathA na vidyate jarAmarau yatra tadajarAmaraM-nivANaM lAtasya patho-mArgastadupadarzakatvAtpravacanazAstrANItyarthaH teSu kSuNNAH-nipuNAH, samyaktattvasya vedina ityarthaH, kSuNNaH-puna: punaH parizIlanenAsevito'jarAmarapatho-mokSamArgoM jJAnadarzanacAritralakSaNo yaiste tathA, prAkRtatvAt kSuNNazabdasya parani-14 14pAtaH, 'ajarAmarabahakhunnA'iti pAThetu ajarAmare-nirvANe varNayitavye yaha prabhUtaM yathA bhavatyevaM kSuNNAH-samyagmokSasvarUpa-101 prakAzakA ityarthaH, te sAdhavaH zaraNaM bhavantu, punaH kiMbhUtaH-supTha-atizayena kRtaM puNyaM-cAritraprAptilakSaNaM eSyadvayogya dIpa anukrama [30-40 ~ 28~ Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM ||30-40|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/va], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka ||30 -40|| svargAdilAbhalakSaNaM vA yaiste sukRtapuNyAH, yadvA sukRtaiH-tapaHprabhRtibhiH pUrNA-bhRtAH saMcitaprabhUtatapasa ityarthaH // 38 // kAmyate-abhilapyate viSayArthibhiriti kAmastasya kAmasya-smarajanitavikArasya yA viDambanA-nAnA vikriyAstAbhiH pari-12 veSTanaM tasyAH 'cuka'tti prAkRtatvAcyutAstayA rahitA jJAtaparamArthatvAt tAM tyaktavanta ityarthaH, tathA kalimalaM-pApaM tena | muktAH pavitracAritranIreNa taM prakSAlitavanta ityarthaH, tathA vivikka'tti vivikta-adattAdAnaniyamena AtmanaH pRthakRtaM caurikyaM-caurya yaste tathA svAmijIvatIrthakRdrvanujJAtavastrabhaktapAnAdigrahaNena sarvathApi taMparihatavanta ityarthaH, tathA pAtayati durgatI jIvAniti pApaM tadeva rajaH pAparajaH tatkAraNatvAt pAparajazca tatpurataM-maithunaM ca pAparajAsurataM tena rikthA:-tattyA-15 gino, navaguptisanAthabrahmavratadharaNAd, evaMvidhAH sAdhavaH zaraNaM, kiMbhUtAH sAdhavaH ?-guNA-vrataSaTkAdayaH ta eva ratnAni taiH caccikatti-dIptimantastairmaNDitA ityarthaH, yadvA sAdhUnAM guNAH sAdhuguNA ityevaM kArya, prAkRtatvAddIrghatvaM, sAdhava iti vizeSyaM tu prastAvAdeva labhyate // 27 // nanvatra sAdhuzaraNAdhikAre jyeSThapadavartitvenAcAryAdayaH kathaM gRhyante iti saMzayApanodAyAha-sAdhutve-sAdhusvarUpe samabhAvaparasAhAyyadAnamuktisAdhakayogasAdhanAdilakSaNe suSTu-atizayena sthitA-IN statse vina ityarthaH yadvA sAdhutvena susthitAH-samAhitAH sAdhutvasusthitAH yad-yasmAtkAraNAdAcAryodayaH paJcApi tatazca te pazcApi sAdhava ucyante, tatkAryakaraNAt , tasmAtsAdhubhaNitena-sAdhusatkoccAreNa gRhItAste sarve'pyatItAnAgatavartamAPInakAlabhAvino'trAdhikAre mama zaraNaM bhaveyuriti // 40 // uktaM tRtIyaM zaraNaM, atha caturthaM zaraNamAha paDivannasAhusaraNo saraNaM kAuM puNo'vi jiNadhamma / dIpa anukrama [30-40] 'kevaliprajJaptadharma' zabdasya vividha-vyAkhyA: evaM tasya zaraNaM ~ 29~ Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) (24-vR) ..............-------- mala // 41-48|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/va], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: catuHzaraNe * prata sUtrAMka | jinadharmasya zaraNaM gA.41. 48 *** ||41 -48|| ** paharisaromaMcapavaMcakaMcuaMciyataNU bhaNati // 41 // pavarasukaehi pattaM pattehivi navari kehivi na pattaM / taM kevalipannattaM dhamma saraNaM pavanno'haM // 42 // patteNa apatteNa ya pattANi a jeNa narasurasuhANi / mukakhasuhaM puNa patteNa navari dhammo sa me saraNaM // 43 // nihaliakalusakammo kayamuhajammo khliikyahmmo| pamuhapariNAmarammo saraNaM me hou jiNadhammo // 44 // kAlattaevi na mayaM jammaNajaramaraNavAhisayasamayaM / amayaM va bahumayaM jiNamayaM ca dhammaM pavanno'haM // 45 // pasamiakAmapamohaM dihAdiDesu na kliavirohN| sivasukhaphalayamamohaM dhamma saraNaM pavanno'haM // 46 // narayagaigamaNarohaM guNasaMdohaM pavAinikakho'haM / nihaNiyavammahajohaM dhamma saraNaM pavanno'haM // 47 // bhAsurasuvannasuMdararayaNAlaMkAragAravamahagcha / dIpa anukrama [41-48] ALSOCALCALCADCALCALCCALCO * * // 7 // * JHNEncutionTPSH ~ 30~ Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) prata sUtrAMka // 41 -48|| dIpa anukrama [41-48] "catuHzaraNa" - prakIrNakasUtra - 1 (mUlaM + avacUrNi:) - mUlaM ||41-48|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [ 24/vR] prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNiH nihimiva dogacaharaM dhammaM jiNadesiaM vaMde // 48 // sAdhu zrAvakAdyanyatamo jIvaH pratipannasAdhuzaraNaH san punarapi jinadharma zaraNaM kartuM - pratipattumicchannityadhyAhArya, idaM - vakSyamANaM bhaNati, kiMviziSTo'sau ? - prakRSTo harSaH praharSaH - vadanavikAsAdicihnagamyo mAnasaH prItivizeSastadvazena yo romAJcaprapaJcaH sa eva kazukastenAzcitA vibhUSitA tanuH zarIraM yasya sa praharSaromAJcaprapaJcakacakitatanuH, pramodapUritAGgaH sannityarthaH yadbhaNati tadAha-pravarasukRtaiH - viziSTapuNyaiH prAptaM labdhaM samyaktvadeza viratirUpaM, dharmamiti saMbandhaH, ardhapudgalaparAvarttAbhyantarIbhUtabhavaireva bhavyajIvairAsanna siddhikaiH prApyamAnatvAt tathA pAtrairapi bhAgyavadbhirapi brahmadattacatryAdibhiriva kaizcit navarIti- punararthena prAptaM - nAsAditaM, pAtratvaM ca brahmadattasya cakritvalAbhAt, devendracakravatrtyAdipadAni hi bhavyAnAmeva bhavantIti, tamevaMbhUtaM kevalibhiH kevalajJAnopalabdhasamastatattvaiH prakAzitaM dharma- zrutadharmacAritradharmarUpaM zaraNaM prapanno'hamiti // 42 // atha dharmasyaiva mAhAtmyamupadarzayannAha - prAptenAprAptenApi labdhenAlabdhenApi kenetyAhayena jainadharmeNa narasurasukhAni prAptAni, tatra prAptena yathA labdhasamyaktvena dhanasArthavAhena narasukhaM-yugalikasukhaM prAptaM, aprAptenApica yathA tenaiva tasminneva bhave samyaktvalAbhAt pUrva, prAptena dharmeNa surasukhaM bahubhirapi zrIvIrajIvanayasArAdibhiH aprAtena dharmeNa surasukhaM 'tAvasa jA joisiA caragaparicAya baMbhalogo jA' ityAdyairbahubhiH kapilAdibhiriva labdhaM, yadvA anekaiH bhavyaiH prAptena dharmeNa narasurasukhAni labdhAni, abhavyaizca aprAptenApi tena teSAmapyAgame kevalakriyAdibalena navamamaiveyakaM yAvadgamanazravaNAt, mokSasukhaM punaryena dharmeNa prAptenaiva prApyate, nAnyathA, marudevAprabhRtayo'pi bhAvatazcAritrapa For Pale & Pomonal Use Only ~ 31~ Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM ||41-48|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-24/va], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka ||41 -48|| catu:zaraNe riNAma prApyaiva mokSaM jagmuriti, navari-punaH sa dharmo mama zaraNaM bhavatu, atha vyAkhyAntaraM-pAtreNa-jJAtikulasaubhA-8 jinadharma gyAdiguNayuktena tathA apAtreNApi-guNaviyuktena drAridrayAdyupahatenApi prAptAni-labdhAni yena kAraNena narasurasukhAni- sya zaraNaM // 71 // manujadevasamRddhayaH, tatra pAtreNa RjutvAdiguNavatA varuNasArathimitreNaiva narasukha-videheSu sukulotpattyAdikaM yathA prApta, gA. 41apAtreNa-dauHsthyAkrAMtena kauzAmbyAmAryasuhastipravajitasampratirAjajIvadramakegeva, pAtreNa surasukhaM vasudevapUrvabhavana- 48 diSeNeneva prApta, ca evakArArtho bhinnakramazca pAtreNetyatra yojyate, tatazcAyamarthaH navaraM-kevalaM mokSasukha-zivazarma puna: pAtreNaiva cAritradharmAdhArabhUtatathAbhavyatvaguNalakSaNenaiva prApyate, yasya dharmasya prAptenaveti zeSaH, nAnyatheti, sa dharmoM mama zaraNaM bhavatu // 43 // nirdalitAni-vidAritAni tatkartRjanebhyaH kaluSANi-malinAni karmANi yena dharmeNa sa tathA, nirdhUtasarvapApa ityarthaH, yata evaMvidho'ta eva kRtaM zubhaM janma karma vA sevakajanebhyo gaNadharatIrthakaratvAdiprAptilakSaNaM yena sa kRtazubhajanmA kRtazubhakarmA vA, yata evaMvidho'ta eva khalIkRto-vairivanni Tito niHsArito vA adharmaH kudhammoM vA samyaktvavAsitAntaHkaraNebhyo yena sa tathA, tathA'yaM jinadharmaH pramukhe-Adau ihaloke'pi ramyo dhammiKlAdInAmiva pariNAme paripAkaprAptI bhavAntare'pi dAmannakAdInAmiva ramyo-manojJaH, mithyAdRSTidharmastu naivaMvidhA, ta syArambhe'pi pazcAgnitapaHprabhRtyAdemahAkaSTahetutvena pariNAme paraloke ca mithyAtvarUpatvAddurgatimUlatvena cAsundaratvAt , | viSayasukhasya tu Adau sundaratve'pi pariNAme zanai zanaiH ihaloke paraloke ca kaTuvipAkatvAca, jinadharmastvAdI pariNAme- // 71 // lapi ca ramya eva, sa evaMvidho dharmo me zaraNaM bhavatu // 44 // kAlatraye'pi-atItAnAgatavartamAnarUpe na mRto-na vinaSTastaM | dIpa anukrama [41-48] Jinnitution ~ 32 ~ Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catuHzaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM ||41-48|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka ||41 -48|| A8%A%A5OMOMOMOMOMOM namRtaM bharatairavateSu vyavacchedasadbhAve'pi mahAvideheSu kAlatraye'pi dharmasya nairantaryeNa sadbhAvAt , tathA janma ca jarA ca |maraNaM ca vyAdhayazca janmajarAmaraNavyAdhayasteSAM zatAni tAni zamayatIti janmajarAmaraNavyAdhizatazamakA, siddhipadapradAnena tannivAraka ityarthaH, taM, 'samaya'miti pAThe tu janmajarAmaraNacyAdhizatAni suSThu-atizayena mRtAni-vinaSTAni | yasmAtsa tathA, sadvarNagandharasopetaM balavarNasaubhAgyapuSTijananaM sarvaroganAzanaM vastu amRtamucyate tadiva sakalalokasyAnandatuSTipuSTijanakatvAd bahumataH sarvasyApyatizayenAbhISTa ityarthaH, taM prakramAyAtaM jinadharma, na kevalaM jinadharma, kintu jinapravacanamapi-dvAdazAGgarUpaM pUrvoktaguNasundaraM zaraNatvenAhaM prapanna:-Azrita ityarthaH // 45 // prakarSaNa kaTuvipAkatAdarzaneno|pazarma nItaH kAmasya prakRSTo mohaH-unmAdo mIho vA yena sa tathA, nivAritakAmodreka ityarthaH, jinadharmabhAvitamateH kAmanivRttisadbhAvAt , tathA dRSTAdRSTe-dRSTA-dRSTaviSayA ye bAdaraikendriyAdayo jIvAH pudgalaskandhAdayo'jIvAzca, tathA'dRSTAH la sarvalokavRttisUkSmaikendriyAdijIvA dharmAdharmAstikAyAdayo'jIvAzca, svarganarakAdayo vA ye'tizayajJAnajJAnigocarAsteSu dRSTAdRSTeSu padArtheSu na kalito-na prApto virodho-viparItaprarUpaNArUpo yena sa tathA taM, kevaliprajJaptatvAt yathAvasthitasvarUpAvedakamityarthaH, tathA zivasukhameva phalaM taddadAtIti zivasukhaphaladastaM, ata eva na mogho'moghA-avandhyaH saphala ityarthaH tamevaMprakAraM dharma zaraNaM prapanno'hamiti // 46 ||paapkaarinno narAn kAyanti-AyantIti narakA-ratnaprabhAdiSu sImantakAdyAsta eva gamyante iti gatistatra yadgamanaM tad ruNaddhi-nivArayatIti narakagatigamanarodhastaM, tathA guNAnAMkSAntyAdInAM saMdohaH-samudAyo yatra sa tathA taM, tathA prakRSTA vAdinaH pravAdinaH, nizabdo niSedhArthaH, taiH pravAdibhiH ECRECOCCAMESH dIpa anukrama [41-48] ~33~ Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ...----------------- mUlaM ||41-48|| ---------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-24/va], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata 4 kha zaraNaM sUtrAMka ||41 48 cataHzaraNAdAna kSobhyate iti pravAdinikSobhyastaM, athavA pravAdibhyo nirgataH kSobha:-kalpanaM yasya sa tathA, yadvA pravAdinAM ni:-ni- jina tarAM kSobho yasmAtsa tathA taM, suyuktiyuktatvena zrIsarvajJoktatvena ca vAdibhiH kSobhayitumazakya ityarthaH, 'nihaNiyattiAdA // 72 // kAnihato-nAzaM nIto manmathayodhaH-kAmasubhaTo yena sa tathA, navaguptiracanAruciravAhAkavacAzcitatvAt dharmasya taM dharma | PM dazaraNaM prapanno'hamiti // 47 // atha nidhAnopamayA dharmasya namaskAramAha-devAdibhAsuragatihetutvAcAsura:-zobhano18 varNaH-zlAghAguNotkIrtanarUpo yasmAtsa suvarNaH, cAritravatAmindrAdibhirapizlAghanIyatvAt , tathA sundarA-manojJA yA kriyA|kalApaviSayA icchAmicchetyAdidazavidhasAmAcAryAdirUpA yA racanA-vividhakalpanA saiva tayA vaa'lngkaarH-shobhaavishesso| yasya sa sundararacanAlaGkAraH, tathA gauravaM-mahattvaM taddhetutvAddharmo'pi gauravaM tathA mahAnarthoM-mAhAtmyavizeSo yasya sa 18 dra mahArthaH, cAritravatAmAmoSadhyAdimAhAtmyavizeSasaMbhavAt , tataH paJcAnAmapi vizeSaNAnAM karmadhArayaH, athavA zobhano varNa:-zlAghA tena sundarA yA sAmAcAryAdiracanA saivAlaGkAro yasyeti ekameva kArya, cAritrapakSe'yaM pUrvokto'rthaH, zrutadharma-IN pakSe tu racanA padapaGktyA bhAsvaro jJAnAdibhiH kevalibhiruktatvAt bhAsvaraH zobhanA varNAH-akSarANi teSAM tathA sundarA yA draviracanA tasyA yo'laGkAro-dvAtriMzatsUtradoSaparihAreNASTaguNadhAraNena ca zobhAvizeSaH tasmAd yadgauravaM-gurutvaM anantArtha vAdirUpaM tena mahAnarthaH-AdhikyaM pUjAtizayo vA yasya sa tathA, tato vizeSaNadvayakarmadhArayaH, athavA bhAsureti varNa-| vizeSaNaM kArya, yadvA bhAsurasuvarNasundararacanAlaMkAreNa gaurava-gurutvaM yasya sa tathA, mahArthamiti pRthaktvA samasyate, nidhi-14 // 72 // TU pakSe punarbhAsuraM-dIptimat suvarNa-kanakaM sundarANi yAni ratnAni alaGkArA-hArAdyAbharaNavizeSAstai gaurava-sampUrNatA | ASAXSACC -48|| dIpa anukrama [41-48] KAKKALASS ~34 ~ Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ----- ------- mUlaM ||41-48|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-24/va], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka SS ||41 -48|| tena mahA?-bahumUlyaH, 'dogaciti cAritradharmapakSe duSTA gatirdurgatiH-kudevatvakumAnuSatvatiryagnarakalakSaNA tasyA durgate| vo daurgatyaM, zrutadharmapakSe tu gatyarthA jJAnArthA dhAtavaH ato gatiH-jJAnaM duSTA gatiH durgatiH ajJAnamityarthaH taddharatIti daurgatyaharaM, nidhAnapakSe tu durgatasya-daridrasya bhAvo daurgatyaM tadbharatIti daurgatyaharaM dAridyApahArakRdityarthaH, evaMvidhanidhAnopamitaM dharma zrIjinaiH-zrIsarvajJaiH dezitaM-upadiSTaM vande-namaskurve'hamityarthaH // 48 // uktazcatuHzaraNarUpaH prathamo'dhikAraH, atha duSkRtagarhArUpaM dvitIyamadhikAramAha cusrnngmnnsNciasucriaromNcaNciasriiro| kayadukkaDagarihAasuhakammakkhayakaMkhiro bhaNai // 49 // ihabhaviamanabhavi micchattapavattaNaM jamahigaraNaM / jiNapavayaNapaDikuTuM duha garihAmi taM pAvaM // 50 // micchattatamaMgheNaM arihaMtAisu avannavayaNaM jaM / annANeNa viraiaM ihi garihAmi taM pAvaM // 51 // suadhammasaMghasAhusu pAvaM paDiNIayAi jaM rhoN| annesu a pAvesu imhi garihAmi taM pAvaM // 52 // annesu a jIvesu a mittIkaraNAigoaresu kayaM / dIpa anukrama [41-48] KARANCE%-5-3-565 C RESCHEMOCR taM.pai.pra.13 Jantsications atha 'duSkRtagarhA'rUpa adhikArasya varNanaM kriyate ~35~ Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM ||49-54|| ------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-(24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: duSkRtagahIM prata sUtrAMka ||49 -54|| catumzaraNe : pariAvaNAi dukkhaM ihi garihAmi taM pAvaM // 53 // jaM maNavayakAehiM kayakAriaaNumaIhiM aayrishr| sAgA. 49dhammaviruddhamasuddhaM sarva garihAmi taM pAvaM // 54 // catuHzaraNagamanena-catuHzaraNAGgIkAreNa saMcitaM-rAzIkRtaM yatsucaritaM-puNyaM tena yo'sau romAJco-romollAsastenAzcita-bhUSitaM zarIraM yasya sa tathA, catuHzaraNagamanArjitasukRtavazAt kaMTakitagAtra ityarthaH, tathA kRtAni-ihabhave|'nyabhave ca vihitAni yAni duSkRtAni-pApakRtyAni teSAM gahoM-gurusamakSaM 'hA duhu kaya'mityAdinindA tayA yo'sI azubhakarmakSayaH-pApakarmApagamaH tatra kAMkSiraH-AkAMkSAvAn bhaNati, duSkRtagIto yaH pApApagamo bhavati tamAtmanaH samabhilaSan evaM vakSyamANaM vadatItyarthaH // 49 // yacca bhaNati tadAha-iha-asmin bhave yatkRtaM tadihabhAvika, anyasmin : bhave bhavamanyabhavika atItabhaviSyadbhavasaMbhavamityartho, mithyAtvapravarttanaM-kutIrthikadAnasanmAnataddevArcanataJcaityakArApaNAdyadhikaraNaM, anyadapi cAdhikaraNaM bhavanArAmataTAkAdikAraNasadhanuHkhagAdizastrayantragantrIhalodUkhalazRGkhalAdividhA-1 panadAnAdirUpaM yatkRtamiti zeSaH, tathA'nyacca jinapravacane yatpratikuSTa-pratiSiddhaM duSTaM tatpApaM garhAmi-jugupsAmItyarthaH // 50 // uktA sAmAnyena duSkRtago, samprati vizeSeNa tAmAha-mithyAtvameva tamaH-andhakAraH tenAndhastena mithyAtvatamo'ndhena, mithyAtvazAstropahatabhAvacakSuSA jIveneti zeSaH, 'ahaMdAdiSu' arhasiddhAcAryopAdhyAyAdiSu pUjAbahumAnAheSu 'avaNNavayaNaM jati avarNavAdavacanaM-asaddopakathanaM avajJAvacanaM vA hIlArUpaM yadajJAnena-vivekazUnyena uktamiti RECASSORRORSCOOT dIpa anukrama [49-54] // 73 OM J Enitutio- mil jainestriary.org ~36~ Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------------ mUlaM ||49-54|| --------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka ||49 -54|| zeSaH, tathA viracitaM-kRtaM kAritamanumataM cAtItAnAgatavartamAnakAle, yaccAnyadapi jinadharmapratyanIkatvavitathaprarUpaNAparadevadharmasthAnAdirUpaM, idAnImavagataparamArthastatpApaM gomi-nindAmi gurusamakSamAlocayAmItyarthaH // 51 // zrutaM ca dharmazca saMghazca sAdhavazca zrutadharmasaMghasAdhavaH teSu pApaM-AzAtanArUpaM pratyanIkatayA-vidviSTabhAvena yadracitaM, tatra zrutasya-dvAdazAMgarUpasya tadadhyetradhyApakAnAmupari yadarucyabahumAnAdi cintanaM 'ajJAnameva zobhana'miti bhaNatA pUrvabhave mASatuSasyeva dharmapratyanIkatA 'kavilA itthaMpi iyaMpIti bhaNato marIceriva saMghapratyanIkatAM saMmetazailayAtrAgacchatzrIsaMghaviluNTakAnAM sagarasutajIvapUrvabhavacaurANAmiva sAdhupratyanIkatA gajasukumAlaM prati somiladvijasyeva, tathA sarveSAMzrutadharmAdAcAryopAdhyAyasAdhUnAmupari pratyanIkatA namucidattagozAlakAdInAmiva jJeyA, tathA'nyeSvapi pApeSu-3 aSTAdazasu prANAtipAtAdiSu yat kimapi pApaM-jIvavyaparopaNAdikaM kRtaM tadapyadhunA garhAmItyarthaH // 52 // yaccoktaM-18 'annesu a pAvesutti tadeva vyaktIkartumAha-anyeSvapi jIveSu-tIrthakarAdivyatirikteSu ekendriyAdisarvabhedabhinneSu maitrIkAruNyamAdhyasthyAni vidheyatayA gocaro-viSayo yeSAM te tathA teSu kRtaM-niSpAditaM 'pariAvaNAI'tti pari-18 tApanArUpamadhyapadagrahaNAttulAdaNDanyAyenAbhihatAdibhirdazabhiH padaisteSu jIveSu yatkimapi duHkha-kaSTaM kRtamidAnIM tadapi pApaM garhAmi-jugupsAmyAlocayAmItiyAvat // 53 // athopasaMhAramAha-yatkiJcit pApaM kRtyaM manovAkAyai rAga-| dveSamohAjJAnavazAt kRtakAritAnumatibhirAcaritaM-vihitaM dharmasya-jinadharmasya viruddhaM-pratikUlaM ataevAzuddha-sadoSaM sarva ACCESCRSEEG-OCCS dIpa anukrama [49-54] ~37~ Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) prata sUtrAMka ||49 -54|| dIpa anukrama [49-54] catuHzaraNe // 74 // "catuHzaraNa" - prakIrNakasUtra - 1 (mUlaM + avacUrNi:) - mUlaM ||49-54|| muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [ 24/vR] prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNiH samastamapi tatpApaM garhAmi - apunaH karaNenAGgIkaromi - gurusannidhAvAlocayAmi // 54 // ukto duSkRtagarhArUpo dvitIyo'dhikAraH, adhunA sukRtAnumodanArUpaM tRtIyAdhikAramAha aha so dukaDagarihAdaliukaDadukkaDo phuDaM bhagaI / sukANurAyasamuddaNNapuNNapulayaMkurakarAlo // 55 // arihaMtaM arihaMtesu jaM ca siddhattaNaM ca siddhesu / AyAraM Ayarie uvajjhAyattaM uvajjhAe // 56 // sAhUNa sAhucariaM desavirahaM ca sAvayajaNANaM / aNumanne savvesiM sammattaM sammadiTThINaM // 57 // ahavA savvaM cipa bIarAyavayaNANusAri jaM sukaDaM / kAlaeva tivihaM aNumopamo tayaM savvaM // 58 // 'athe 'ti duSkRtagarhAnantaraM saH sAdhyAdiko jIvaH, kathambhUtaH 1 - duSkRta garhayA- duzcaritra nindanena dalitAni - cUNIMkRtAni utkaTAni prabalAni duSkRtAni pApAni yena sa tathA duSkRtagarhayA pratihatamahApAtakanikara ityarthaH evaMvidhaH san sphuTaM yathA syAdevaM bhaNati, punaH sa kiMbhUtaH ? - sukRtAnurAgeNa - sucarita bahumAnena samudIrNAH saMjAtAH puNyabandhahetutvAt puNyAH pavitrA ye pulakAGkurA-romodgamavizeSAH taiH karATho vyAptaH karmavairiNaM prati bhISaNo vA // 55 // atha 'sukRta anumodanA rUpa tRtIya-adhikArasya varNanaM kriyate Fu Prale & Pemonal Use Oily ~38~ sukRtAnumodanA gA. 55 58 // 74 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) (24-vR) ..............-------- mala ||55-58|| ---------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka AACMS ||55 -58|| yadbhApate tagAthAdvayenAha-arhattvaM-tIrthakaratvaM pratidinaM dvirdharmadezanAkaraNabhavyanikarapratibodhanatIrthapravartanAdika di arhatsu tadanumanye'hamiti sambandhaH, yacca siddhatva-sadA kevalajJAnopayuktatvasarvakarmavimuktatvanirupamasukhabhoktRtvA-18 dirUpaM siddheSu anumanye, tathA''cAra-jJAnAcArAdirUpaM paJcavidhamAcAryeSu anumanye, tathA upAdhyAyatva-siddhAntAdhyAbhApakatvarUpamupAdhyAye'numanye iti // 56 // tathA sAdhUnA-sAmAyikAdicAritravatAM pulAkabakuzAdibhedabhinnAnAM jinaka|lpikapratimAdharayathAlandikaparihAravizuddhikakalpAtItapratyekabuddhabodhitAdibhedairanekavidhAnAM sarvakAlakSetravizeSitAnAM sAdhucarita-caraNAdikriyAkalApaM jJAnadarzanacAritradhAritvasamabhAvatvAsahAyasahAyatvAdirUpaM vA'numanye, 'sAhukiriya'miti pAThAntare tu sAdhukriyAM-sarvasAdhusAmAcArIrUpAM ityarthaH, tathA dezaviratiM-samyaktvANuvrataguNavratazikSAtrate|kAdazapratimAdirUpAM, keSAM?-'zrAMpAke zrAnti-pacanti tatvArthazraddhAnaM niSThAM nayantIti zrAH 'TuvapI bIjasaMtAneM vapanti-18 | jinabhavanAdisaptakSetreSu nijadhanabIjAni iti vAH 'kRt vikSepe' kiranti-vikSipanti kliSTakarmaraja iti kAH, zrAzca vAzca kAzca zrAvakAste ca te janAzca zrAvakajanAsteSAM zrAvakatvamanumanye, tathA sarveSAM samyaktvaM samyaktvaM-jinotatattvazraddhAnarUpaM 'tameva saccaM nissaMkaM jaM jiNehiM paveimiti nizcayalakSaNaM anumanye, keSAM ?-samyag-avipayastA dRSTiH-darzanaM yeSAM te samyagdRSTayaH teSAM samyagdRSTInAM, aviratAnAmapi surairapyacAlyasamyaktvAnAM zreNikAdInAmivetyarthaH // 57 // atha sarvAnumodanAhasaMgrahamAha-'athave'ti sAmAnyarUpaprakAradarzane 'ci evakArArthe, tataH sarvameva vItarAgavacanAnusAri-jinamatAnuyAyi yat sukRtaM-jinabhavanavikaraNatatpratiSThAsiddhAntapustakalekhanatIrtha LIKAMGARABECACC54 dIpa anukrama [55-58] ~ 39~ Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ------------ mUlaM ||55-58|| -------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/va], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: modanA prata sUtrAMka 50 ||55 -58|| catuHzaraNe yAtrAzrIsaMghavAtsalyajinazAsanaprabhAvanAjJAnAdyupaSTaMbhadharmasAnnidhyakSamAmArdavasaMvegAdirUpaM mithyAhasaMbandhyapi mArgAnuyAyi sukRtaanu||75|| kRtyaM kAlatraye'pi trividhaM manovAkAyaiH kRtaM kAritamanumataM ca yadabhUt bhavati bhaviSyati ceti 'takat' iti sAtAdAta 'tyAdisaryAdeH svareSvaMtyA' (zrI si. a. pA. 3 sU. 29) diti sUtreNa svArthe'kUpratyaye rUpaM, tadityarthaH, tat gA.55 sarva-niravazeSamanumodayAmaH-anumanyAmahe, harSagocaratAM prApayAma ityarthaH, bahuvacanaM cAtra pUrvoktacatuHzaraNAdipratipattyA || upArjitapuNyasaMbhAratvena svAtmani bahumAnasUcanArthaM // 58 // tadevamuktaH sukRtAnumodanArUpastRtIyo'dhikAraH, atha catuHzaraNAdikRtye yatphalaM syAttadgAthAdvayenAha suhapariNAmo niccaM causaraNagamAi AyaraM jiivo| kusalapayaDIu bandhai baddhAu suhANubandhAo // 59 // mandaNubhAvA baddhA tivaNubhAvAu kuNai tA ceva / asuhAu niraNubaMdhAu kuNai tibAu mndaao||6|| zubhapariNAmaH-prazastamano'dhyavasAyaH san nityaM-sadaiva catuHzaraNagamanAdi-catuHzaraNagamanaduSkRtagarhAsukRtAnumodanAnyAcaran-kurvan sAdhuprabhRtiko jIvaH kuzala-puNyaM tatprakRtIH 'sAuccagoamaNudurge'tyAdigAthoktAH dvicatvAriMzasaMkhyAH banAti, zubhAdhyavasAyabadhyamAnatvAttAsAM, tathA tAzca prakRtIbaddhAH satIH zubhAdhyavasAyavazAcchubhoDa-1 nubandhaH-uttarakAlaphalavipAkarUpo yAsAM tAH zubhAnubandhAH evaMvidhAH karotItyarthaH, tathA tA evaM zubhaprakRtI: dIpa anukrama [55-58] atha catuHzaraNaM, duSkRtagardA, sukRta-anumodanAyA: falam prakAzyate ~ 40~ Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ---------------- mUlaM ||59-60|| ----------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: SC prata sUtrAMka **%% A ||59 -60|| -OMOMOM5 prAgmandAnubhAvAd baddhAH-svalpazubhapariNAmavazAnmandarasA baddhA viziSTatarazubhAdhyavasAyavazAttIvo'nubhAvo-raso yAsAM| tAstItrAnubhAvAH-atyutkaTarasAH karoti, upalakSaNAdalpakAlasthitIH dIrghakAlasthitIH karoti alpapradezakA bahupadezakAca| karotItyapi jJeyaM, tathA 'asuhAu'tti yAzcAzubhA 'nANaMtarAyadasaga'mityAdigAthoktA vyazItisaMkhyAH pUrva bddhaaH| syustA nirgato'nubandhaH-uttarakAlaphalavipAkarUpo yAbhyastAH niranubandhAH evaMvidhAH karoti, tadvipAkajanitaM duHkha-| mattarakAle tasya na bhavatItyarthaH, tathA tA eva yAstItrAH-tIvarasAH prAk tIbrAzubhapariNAmena baddhAstA mandA:-manda6 rasAH karoti catuHzaraNagamanAdirUpazubhAdhyavasAyavalAd , atrApi upalakSaNAdIrghakAlasthitIralpakAlasthitIrbahupradezakA * alpapradezakAca karotItyapi jJeyaM, zubhapariNAmavazAdazubhaprakRtInAM sthitirasapradezAnAM hAsasambhavAt, vandanakadAnAt zrIviSNorivetyarthaH // 10 // uktaM catuHzaraNapratipattyAdermahatphalaM, ata eva tadavazyaM karttavyamiti darzayati tA eyaM kAyavaM buhehi NicaMpi saMkilesammi / hoi tikAlaM sammaM asaMkilesaMmi sukayaphalaM // 61 // / 'tA'iti tasmAtkAraNAt 'e'ti etadanantaroktaM catuHzaraNAdi kartavyamiti-vidheyaM vibudhaiH-avagatatattvairnityamapi-13 satatamapi, kasmin ?-saMkeze-rogAdyApadpe, etena yathA karSakaiH zAlyAdibIjaM zasyaniSpattaye uptamapi palAlA dyAnuSaGgikaM janayati evaM catuHzaraNAdyapi satataM karmanirjarAyai kriyamANamihaloke'pi rogAdyupasargopazAnti tanomAtIti darzitaM, tathA asaMklezo-rogAdyabhAvastasmin catuHzaraNAdi bhavati trikAlaM-sandhyAtrayarUpe kAle vidhIyamAna-13 dIpa anukrama [59-60] 4%A- ~ 41~ Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ----...............-- mUlaM ||61|| ...----- muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-24/va], prakIrNakasUtra-[1] "catuHzaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata MAHA sUtrAka ||61|| dIpa catuHzaraNe Rs miti zeSaH, samyagmanovAkAyopayuktatayA, kathaM bhavatItyAha-'sugaIphalaM'ti zobhanA gatiH sugatiH-svargApavargarUpA | sukRtAnusaiva phalaM yasya tatsugatiphala, svargamokSaprAptiphalamityarthaH, samyakcatuHzaraNAdikRtAM sAdhUnAmutkarSato mokSaM yAvat modanA zrAddhAnAmacyutaM yAvacca gateH zrIsiddhAnte proktatvAt , 'sukayaphala miti pAThe tu sukRtaM puNyaM zubhAnuvandhi ttpraaptiH| gA. 55phala bhavatItyarthaH // 61 // atha yo'tIva durlabhAM manuSyatvAdisAmagrI prApyApi catuHzaraNAdi pramAdAdinA na kRta-4 58 vAn taM zocayati cauraMgo jiNadhammo na kao cauraMgasaraNamavi na kayaM / cauraMgabhavaccheona kao hA hArio jammo // 12 // catvAri-dAnazIlatapobhAvanArUpANi aGgAni yasya sa caturaGgo-dAnAdicatuSprakAra ityarthaH jinadharmaH-arhaddharmo na kRto-na vihitaH AlasyamohAdibhiH kAraNairvigatavivekatvAt , tathA na kevalaM caturaGgadharmo na kRtaH, kintu caturaGgaM zaraNamapi-arhasiddhasAdhudharmarUpamapi na kRtaM, tathA caturaGgabhavasya-narakatiryagnarAmaralakSaNasya chedo-vinAzo |viziSTacAritratapazcaraNAdinA na kRto yenetyadhyAhArya tena 'hA' iti khede hArita-vRthA nItaM janma-manuSyabhavaH, prAkRtadatvAtpuMstvaM, tasya hAraNaM ca akRtadharmasya jIvasya punaratizayena mAnuSasya duSprApatvAd athavA sa eva pramAdAdinA pUrvamanArAdhitajinadharmA antyasamaye saMjAtavivekaH svayamAtmAnaM zocayati-caturaGgo jinadharmo mayA na kRta ityAdi 8 // 7 // anukrama [61] RASADRISADS ~ 42 ~ Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (24-vR) "catu:zaraNa" - prakIrNakasUtra-1 (mUlaM+avacUrNi:) ---------------- mUlaM ||62|| --- .. muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[24/vR], prakIrNakasUtra-[1] "catu:zaraNa" mUlaM evaM vijayavimalagaNi kRtA avacUrNi: prata sUtrAMka ||62|| PhA mayA hArita-niSphalIkRtaM manuSyajanma, devA api viSayapramAdAdakRtajinajanmotsavAdipuNyAcyavanasamaye anenaiva prakAreNa khedaM kurvanti // 62 // atha prastutAdhyayanopasaMhAramAha ii jIva pamAyamahArivIrabhaddantamevamajjhayaNaM / jhAesu tisaMjhamavaMjhakAraNaM nivvuisuhANaM // 63 // 'iti'uktaprakAreNa he jIva!-he Atman ! etadadhyayanaM dhyAya-smara trisandhyaM-saMdhyAtraye iti saMbandhaH, kathaMbhUtaM ?'pamAyamahArivIraM ti pramAdA eva mahAnto'rayaH-zatravaH, caturdazapUrvadharAdInAmapi nigodAdidurgatipAtahetutvAtpramAdasya, hA teSAM pramAdamahArINAM vinAzAya vIravadvIraM subhaTakalpamityarthaH, prAkRtatvAdanusvAralopaH, punaH kathaMbhUtaM ?-bhadramante 8 yasmAttadbhadrAntaM-mokSaprApakamityarthaH, athavA he vIra he bhadreti saMbodhanapadadvayaM jIvasyotsAhavRddhihetuH, 'aMta'miti jIvitAntaM yAvadevaitadadhyayanaM dhyAyetyarthaH, punaH kiMbhUtaM ?-avandhyakAraNaM-saphalakAraNaM, keSAM ?-nivRttiH-mokSastatsukhAnAmiti, 'ji'iti pAThe tu jitapramAdamahAripuryo'sau vIrabhadraH sAdhuH zrIvIrasatkacaturdazasahasrasAdhumadhyavartI tasyedaM | jitaM tadetadadhyayanaM dhyAyetyAdi, evaM zAstrakartuH samAsagarbhamabhidhAnamuktaM, asya cAdhyayanasya vIrabhadrasAdhukRtatvajJApanena yasya jinasya yAvanto munayo vainayikyautpattikyAdibuddhimantaH pratyekabuddhA api tAvanta eva prakIrNakAni api tAvanti bhavantIti jJApitaM bhavatIti gAthArthaH // 13 // itizrIcatuHzaraNaprakIrNakAvacUrNiriyaM sampUrNA // CAAAAAAAAACASCACADC dIpa anukrama [62] bhA munizrI dIparatnasAgareNa puna: saMpAdita: (AgamasUtra 24-vR) "catu:zaraNam" parisamAptam / ~ 43~ Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH [ 24 pUjya AgamodhdhAraka AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvareNa saMzodhita: sNpaaditshc| "catuHzaraNa-prakIrNakasUtra" [mUlaM evaM vijayavimalagaNi vihita-vRttiH] | (kiMcit vaiziSThyaM samarpitena saha) muni dIparatnasAgareNa puna: saMkalita: "cata:zaraNa" mUlaM evaM vRtti: nAmeNa / parisamAptam - Remember it's a Net Publications of jain_e_library's' ~ 44~