________________
(૩૧૨)
ગદષ્ટિસમુચ્ચય તૃષ્ણા વધતી જાય છે. ઈધનથી-બળતણથી અગ્નિ જેમ ક્ષીણ થતો નથી, તેમ વિષથી કામ ક્ષીણ થતો નથી, ઉલટો વિશેષ બળવાન બની વૃદ્ધિ પામે છે. કારણ કે અનંત વાર પ્રાપ્ત થયા છતાં જાણે કદી પ્રાપ્ત ન થયા હોય એવા ભ્રમને લીધે કામભેગેને વિષે મૂઢ જનની ઇચ્છા ઉપશમતી નથી !'
પછી તેને દૈવાનુગે-સદ્ભાગ્યના ઉદયથી કઈ સદ્ગુરુરૂપ સવૈદ્યને આકસ્મિક ભેટે થઈ જાય, તે તે વિષયેચ્છારૂપ ખજવાળ-ચળને સાધનઉપાય (પુણ્યરૂપ) પૂછે છે, અને તે પણ વિષયસાધનથી જ થાય એમ ઈચ્છે છે. એટલે શ્રી સદ્ગુરુ તેને કહે છે–હે ભદ્ર ! આ ખજવાળ ખજવાળ શું કરે છે? ચાલ, હું ત્યારે આ ખજવાળના મૂળરૂપ ભવોગ જ અલ્પ સમયમાં મટાડી દઉં, આ સમ્યમ્ દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રરૂપ ત્રિફલાનું તું સેવન કર, એટલે આપોઆપ તે ખજવાળ પણ એનું મૂળ કારણ દૂર થતાં મટી જશે.
પણ તે મેહમૂઢ જીવ વળતું એમ બોલે છે-હે મહાનુભાવ! મહારે એ રોગ છે રહ્યો ! મહારે તે આ મારી વિષયેચ્છાની ખજવાળ-ચળનું સાધન જોઈએ છે, તે ખણવામાંજ
–તેને ખેદી નાંખવામાંજ મને તે મીઠાશ લાગે છે, માટે તેને બાધ વિષય સાધન ન આવે એવું સાધન હોય તે કહો. આમ તે વસ્તુતત્ત્વથી અનભિજ્ઞઈચ્છા અજાણ હેઈ, ભોગસાધનમાં આસક્ત રહી, ભવરેગનું નિવારણ ઈચ્છતે
નથી, અને વિષયને જ ઈષ્ટ માની તેમાં જ રચ્યાપચ્યા રહે છે, તેમાંજ નિમગ્ન થાય છે, તેમાં જ ડૂબી જાય છે! અને આમ તેની ભોગેચ્છાની નિવૃત્તિ થતી નથી, તે એટલે સુધી કે ઉંમર પાકી ગઈ હોય, પિતે ઘરડખખ બૂઢા બેલ જેવો થઈ ગયો હોય, છતાં વિષયાભિલાષના અતિરેકથી પુન: જુવાનીનું જેમ પ્રાપ્ત કરવાને તે “વાજીકરણ” પ્રયોગ,ધાતુપુષ્ટિને વૈદ્યક પ્રયોગ કરે છે, રસાયન સેવે છે, ને ઘડા જેવી તાકાત મેળવવા ઈચ્છત તે વિષયને ગધેડે બને છે! આશા જીર્ણ થતી નથી, તે જ જીર્ણ થાય છે ! વય જાય છે, પણ વિષયાભિલાષ જ નથી ! !
“મારા = ની વયમેવ વળ–શ્રી ભર્તુહરિ. નતં વયો નો વિશ્વામિત્રા : '–શ્રી રત્નાકર પચીશી
+ “विषयैः क्षीयते कामो ने धनैरिव पावकः । प्रत्युत प्रोल्लसच्छक्तिर्भूय एवोपवर्द्धते ॥ अप्राप्तवनमानुश्चैरवाप्तेष्वप्यनंतशः । कामभोगेषु मूढानां समीहा नोपशाम्यति ।।"
શ્રી યશોવિજયજીત અધ્યાત્મસાર, " न हि केनाप्युपायेन जन्मजातङ्कसंभवा । विषयेषु महातृष्णा पश्य पुंसां प्रशाम्यति" ॥
શ્રી શુભચંદ્રાચાર્યજીત શ્રી જ્ઞાનાર્ણવ
