________________
૪૦
મળતાં કે તેનાથી છૂટા પડતાં તે એકસૂત્ર બોલે છે, તેને જવાબ પણ એ જ પ્રકારના સૂત્રથી પાછો વાળે છે. સૂત્રને અર્થ એકબીજાની સલામતી-શાંતિનો થાય છે. ત્યાં અજાણ્યાપણું ઓગળી જાય છે અને બંધુભાવ જમે છે. એ બંધુભાવનું દર્શન ઊંચા સ્વરૂપે ઈદના દિવસે જેવા મળે છે. આપના પત્રમાં આપે સુંદર ભાવે પ્રગટ કર્યા. છે.
બંધુભાવને મુસ્લિમ સમાજના વાડા સુધી પૂરી ન રાખે, તેને વિસ્તારો. તે વિસ્તારવા માટે આપે સુંદર દાખલા આપ્યા.... આપ આપની શુભ કામનાઓ બંગલાદેશ–ફરાક્કા બંધના શુભનિર્ણય માટે પાઠવે છે. આપનાં જપ-તપ હંમેશાં એ જ દિશામાં રહેલાં છે. શુભ પરિણામમાં સરે છે. એ ઘડી કેટલે દૂર? કહી શકાશે નહીં. પણ ઈદ તો એ પરિણામમાં જ સમાયેલી છે. ઈન્સાનની બિરાદરીને એ ગુરુમંત્ર છે. તે મેળવવા કઈ કુરબાની છેટી ગણાશે? શુદ્ધ બલિદાનને મર્યાદા હોઈ શકે ? એ તો લાધે તેટલું સાધે!
ગાંધીજી વિશ્વવંઘ વિભૂતિરૂપે આપણુ કુરેશભાઈ લખે છે તેમ, આ મૂળભૂત ધર્મ મહિમા પચાવીને લાવી ગયા. જે વિશે સંત વિનોબા કહે છે: “સર્વ સામાન્ય ધર્મનો પ્રચાર એ એક વાત છે અને જમાનાને શેની જરૂર છે એ પારખીને તેની સાથે ધર્મ વિચાર જોડી દે એ બીજી વાત છે. અંદરના ધર્મવિચારનું બળ અને બહારની પરિસ્થિતિનું બળ—એ બેને જે જડ .વે છે માત્ર
