Vaidya Manotsava ane Koksar

Author(s): Sarabhai Manilal Nawab
Publisher: Sarabhai Manilal Nawab

Page 12

~
~-
૩
પ્રથમ અધિકાર
ચાયાઈ અથ પિત્ત વાયુકે લક્ષણ:મુખ કટુતા વ્યાકુલ પરલાપ, સૂકે અધર સ્વેદ અ૩ તાપ; મુછો દાઘ શીત પર પ્રીત, લક્ષણ સુણહુ પિત્તકે મિત્ત. ૨૦ આલસ બેડર ખાંસી અરૂ સ્વાસ,
મુખ મીઠા અરુ ભુખકા નાસ; હીયા ભારી ગલ ગ્રહ રહે, કફકે લક્ષણ એ તે કહે. ૨૧ દેહિ પીડા તાલુ જલેં, આલસુડે મન માંહિ ડરે, દેહિ સીતલ નીંદ્રા નાસ, રૂખા અંગ બહોત હઈ તા. ૨૨ ભૂખ હીંન મુખ ફિકા રહે, ઉષ્ણ સીત કેપિ વર ગ્રહે, નયનસુખ કવિ કી બખાન,
મારૂત લછન એ તે જાન. ર૩
અથ પિત્ત કફ વાયુકા ઉપચાર:– તીય સંગમ અરૂ વીંજણ, સીરે સલિલ સે સ્નાન જિન મધુર સુગંધિતા, કરત કોપ પિત્તકી હાન. ૨૪ કફપચાર– ક્ષાર કસેલા તિક્ત કટુ, તપ્તદક ઉપવાસ; વમન વિરેચન વેદ કુનિ, હાઈ કફ નાસ. વાતોપચાર– તપ્તદક વ્રત ઉષ્ણ કવિ, મર્દન તેલ શરીર; સુરાપાન સેષક્ દહન, ઈન તે જાય સમીર.