Tulsi Shabda Kosh Part 02

Author(s): Bacchulal Avasthi
Publisher: Books and Books

Page 607

1152
हेरें : हेरहि । गी० ३.६.३
हेरं : आ० - आज्ञा - मए० । तू खोज, देख । 'राम की सरन जाहि, सुदिनु न
तुलसी शब्द-कोश
हेरे ।' गी० ५.२७.२
हेरो : (१) भूकृ०पु०कए० | देखा । ' मैं सामुहें न हेरो ।' गी २.७३.२ (२) सं०पु०कए० । खोज, पता । 'पाइबो न हेरो ।' विन० १४६.४
हेलया : (सं०) हेलासे, खोल-खेल में । 'हेलया दलित भूभार भारी ।' विन० ४४.४ हेला : सं० स्त्री० (सं० ) । खोल, लीला, खिलवाड़ । मा० ६.३७.१
हेली : सम्बोधन - स्त्री० (सं० हे आलि > प्रा० हेल्लि ) । हे सखी । 'हेरि हेरि हेरि हेली ।' गी० २.२६.३
हैं: हहि = अहहिं । मा० ६.६३.३
है : हइ = अहइ । 'को है बपुरा आन ।' मा० ७.६२
होंही : होहीं । 'लोचन ओट रामु जनि होंही ।' मा० २.४५.२
हो : (१) खोद, आश्चर्य, विषाद आदि का सूचक अव्यय (सं० अहो ) । 'हराम हो हराम हन्यो ।' कवि० ७.७६ (२) सम्बोधन, आह्वान, ललकार आदि का सूचक अव्यय ( सं ० हो ) । 'बिहँसत आउ लोहारिनि हाथ बरायन हो ।" रा०न० ५ (३) /ह + भूकृ०पु० ए० | था । 'हठि न हियो हरिबे हो ( हरना चाहिए था ) ।' कृ० ३६
'हो, होइ, ई : आ०ए० (सं० भवति > प्रा० होइ) । (१) होता है । 'होइ न बिषय बिराग । मा० १.१४२ ' राम कीन्ह चाहहि सोइ होई ।' मा० १.१२५.१ (२) हो, होवे । 'जौं परिहास कीन्हि कछु होई ।' मा० २.५०.६ (३) (आशीर्वाद ) 'होइ अचल तुम्हार अहिबाता ।' मा० ७.७.२ होइ : पूकृ० । होकर । 'दास तव जे होइ रहे ।' मा० ७.१३.३
होइअ : आ०भावा० (सं० भूयते भूयताम् > प्रा० होईअइ होईअउ ) । हुआ जाय ( होना चाहिए ) । 'होइअ नाथ अस्व असवारा ।' मा० २.२०३.५
होइगी : आ०भ० स्त्री०ए० । होगी । 'तुलसी त्यों त्यों होइगी गरुई ज्यों ज्यों
कामटि भीजं ।' कृ० ४६
होइहउँ : आ०भ० उ० । होऊँगा । 'होइहउँ प्रगट निकेत तुम्हारें ।' मा० १.१५२.१ होइहि : आ०भ० प्रब० । होंगे । 'भए जे अहहि जे होइह हि आगें ।' मा० १.१४.६ होइहहु : आ०भ०म० (सं० भविष्यथ > प्रा० होइहिह > अ० होइहहु ) होओगे । 'हो हहु मृकुत ।' मा० १.१३६.७
होइहि : होइहहि । बैठिअ, होइहि, पाय पिराने । मा० १.२७८.२
होइहि : आ०भ० प्र० । होगा, होगी । 'अप्रतिहत गति होइहि तोरी ।' मा०
७.१०६.१६
हो हैं : होइह हि । 'होइहैं सफल आजु मम लोचन ।' मा० ३.१०.ε