Tu Rangai Jane Rangma 07

Author(s): Purnanand Prakashan
Publisher: Purnanand Prakashan

Page 5

(૩)
రామదాసురుతాడా పసుపు అలలు కలలకులు
તિરસ્કારનું ફળ છે એક હતા શ્રીમંત શેઠ. નામ તેમનું કસ્તુરચંદજી!... એક વખતની વાત છે જ્યારે તેઓ બંગલામાં હિંડોળા ઉપર હીંચતા હતા ત્યારે દયનીય હાલતમાં એક ભિખારી ભીખ માંગવા આવ્યો. શેઠ ઉદાર દિલના હતા. પોતાના આંગણે આવેલ કોઈ પણ વ્યક્તિ નિરાશ થઈ પાછો ન જાય તેનું ધ્યાન રાખતા હતા. ઘરમાં પરિવાર ને નોકરચાકરને પણ તેવા જ સંસ્કાર આપેલા. શેઠે પોતાની પાસે બેઠેલા મુનીમજીને કહ્યું કે, "આ કોઈ ભિક્ષુક આવેલ છે, તેને ભિક્ષા આપો શેઠના કહેવા પ્રમાણે મુનીમે આહાર, પૈસા વગેરે ભિક્ષુકને આપ્યા. મુનીમ ભિક્ષા આપીને પાછા ફર્યા. પણ આ શું? મુનીમની આંખો આંસુથી ભીની હતી... શેઠે આશ્ચર્ય સાથે પૂછ્યું, “મુનિમજી !.. કેમ રડવું આવ્યું? રડવાનું કારણ સમજાવો !”
શું કહું શેઠ!” મુનીમજીએ કહ્યું "જે ભિખારીને ભિક્ષા આપી તે તો એક સમયે આપના કરતાં પણ વધારે શ્રીમંત હતા. પૈસાની રેલમછેલ હતી. જાણે લક્ષ્મીદેવીનું જ ઘર હોય. એ વખતે મારો સમય ઘણો નબળો હતો. તેથી મારા છોકરાની સ્કૂલ ફી અને પુસ્તકોની મદદ માટે હું પોતે તેમને ત્યાં ગયો હતો. બંગલાનો વૈભવ જોઈને તો લાગેલું કે બાળકોની ભણવાની કાયમી જવાબદારી શેઠ લઈ લેશે... પણ સ્વભાવની કોને ખબર હોય? જ્યારે શેઠને વાત કરી ત્યારે શેઠે મારો ભારોભાર તિરસ્કાર કર્યો હતો અને હું નિરાશ થઈને પાછો ફર્યો હતો.. એ જ શેઠની આજે ૧૦-૧૫ વર્ષ પછી આ દયાજનક દશા જોઈને મારી આંખમાં આંસુ આવી ગયાં! કર્મની લીલા કેવી છે? બિચારાને કેવી હાલતમાં મૂક્યો છે?
શેઠ બોલ્યા. "મુનીમજી ! એ તો નિયતિનો નિયમ છે. કુદરતનો કાનૂન છે. કે લક્ષ્મી ચંચળ સ્વભાવની છે. પુણ્યાધીન છે. કોઈ ગમે તેટલું અભિમાન રાખતો હોય તો પણ પુણ્ય પરવારે એટલે ક્ષણમાત્રમાં સંપત્તિ -વૈભવ નષ્ટ થઈ જાય. જે મનુષ્ય પોતાને ત્યાં આવેલા યાચકનો તિરસ્કાર કરે છે તે મનુષ્યનાં તમામ પુણ્ય લઈને યાચક ચાલ્યો જાય છે... ! અને એ યાચક પોતાનાં તમામ પાપોને ત્યાં છોડતો જાય છે. આવું સરળ ભાષામાં એક મહાત્માએ મને સમજાવેલું. આજે પણ એ યાદ આવે છે. વિશેષ તો તેઓએ કહેલું કે "દાનથી ધનની મૂછ ઊતરે - નવુ પુણ્ય બંધાય - દીન દુઃખીયાં પ્રત્યે કરુણાભાવપ્રગટે. હૈયું કૂણું બને અને આપણી લક્ષ્મી બીજાને કામ લાગે માટે મનુષ્ય યથાશક્તિદાન આપવું જોઈએ”. કદાચ દાન ન આપી શકાય તો કોઈ ચિંતા નહીં. પરંતુ ધનના મદમાં સામી વ્યક્તિનો તિરસ્કાર તો ન જ કરવો જોઈએ... ઘણી વખત શ્રીમંતો ગરીબને એવી કટુ તીક્ષ્ણ ભાષામાં ધમકાવીને તિરસ્કારતા હોય છે કે તેના અંતરમાંથી ઊના ઊના નિસાસા નીકળતા હોય છે અને તેના મુખમાંથી બદદુઆ નીકળી જાય છે અને તેની દુભાવેલી લાગણીનાં માઠાં ફળો આજ ભવમાં પણ જોવા મળતાં હોય છે. ગરીબ દુઃખીયારો માત્ર ભિક્ષા માગવા નથી આવતો પરંતુ મારી પાસે ઘણું હતું છતાં મેં કોઈને આપ્યું નહોતું માટે જ મારે માંગવાનો વારો આવ્યો છે. આવી જ કંઈક શિખામણ આપવા માટે આપણા આંગણે આવે છે. આપણે તેને દ્રવ્યદાન આપએ છીએ પરંતુ તે તો કિંમતી મૌન ઉપદેશ આપે છે. બાળકો : ૧. તમારી શક્તિ હોય તો ગરીબને નિરાશ ન કરતાં અત્યારથી જ કાંઈ કાંઈ આપવાની ટેવ પાડશો.
૨. ન આપો તે કંઈ નહીં... પરંતુ આવનાર યાચકનો તિરસ્કાર તો ન કરશો. ૩. ભિખારી તમારું કંઇ જ નથી લઈ જતો... પરંતુ તેનું પુણ્ય તમને આપીને જાય છે. ૪. ભિખારી-માગણનો મૌન ઉપદેશ સમજવાની કોશિશ કરજો, જીવન સુધરી જશે.
forum roઝter mળિton l'T (W)
TET TAT
Property moto!m[G (ology Optoms