________________
(૧૪૧)
ભાવાર્થ : સંકલીષ્ટ ચિત્તવાળાનું તપ, શ્રુત, વિનય અને પૂજા રક્ષણ કરવા સમર્થ થતાં નથી. કુંતલદેવી તેના ઉદાહરૂપે છે. વિનયયુક્ત હોવા છતાં મમત્વાદિકના કારણે તેને ફળ પ્રાપ્ત ન થયું. સંકલેશ ચિત્રવાળાને જન્મ, જરા, મરણ આદિ વિષ્પત્તિઓ જ પ્રાપ્ત થાય છે. કહ્યું છે કે
चित्तरत्नमसंक्लिष्टमांतरं धनमुच्यते ।
यस्य अन्मुषितं दोषैस्तस्य शिष्टा विपत्तयः ॥ १ ॥
ભાવાર્થ કલેશ રહિત ચિત્તરૂપી રત્નને અંતરંગ ધન કહ્યું છે. તે ચિત્તરત્ન જે આત્માઓનું દોષોથી ચોરાયું છે, તેને વિપત્તિઓ જ બાકી રહે છે. તેથી વિધિપૂર્વકના ચૈત્યોને વિષે પણ સ્વપર આદિ ભેદના ઉપદેશ કરનારા તથા પોતાનું સામર્થ્ય હોવા છતાં, પણ ભેદ દૃષ્ટિવાળા ગુરુઓ શ્રાવકોને યથાર્થ ઉપદેશ ન કરતાં ‘‘આપણે શા માટે કોઈને ખોટું લગાડવું જોઈએ ? જે કરશે, તે ભોગવશે. ઇત્યાદિ વિચારીને ઉપેક્ષા કરનારા ગુરુઓ ગુરુ કહેવાય નહીં. તેવા ભેદ દૃષ્ટિવાળા શ્રાવકો પણ સાચા શ્રાવકો કહેવાય નહીં. તેવા શ્રાવકોએ જિનપૂજા કરી એમ ન કહેવાય. પણ તે સર્વ મૂઢ લોકોની મોહની જ સ્થિતિ છે. ઇત્યાદિ પ્રથમ કહી ગયા, તે સંક્ષેપમાં પ્રગટ કરતાં કહે છે કે–
सो न गुरू जुगपवरो जस्स य वयणंमि वट्टए भेओ । चेइयभवणसढगाणं साहारणदव्वमाईणं ॥ १ ॥
ભાવાર્થ : સો॰ એટલે પૂર્વોક્ત કદાગ્રહી ગૃહસ્થોની ઇચ્છાઅનુસાર જિ-આજ્ઞા નિરપેક્ષ મિથ્યા પ્રલાપક (ઉત્સે-ભાષક) વેવિડમ્બક ૨ રુઓ વર્તમાનકાળે પ્રવર્તતા સુવિહિત ગુરુવર્યો જેવા ઉત્તમ ગુરુઓ નથી. કારણ કે તેઓના વચનમાં ચૈત્યભવન, શ્રાવક અને સાધારણ દ્રવ્યાદિમાં મારા-તારાપણાનો ભેદ રહેલો છે.
