________________
सिद्धांत
रहस्य ॥२३९॥
जाणे नहि. उब्धी अनंत पर्यायाने जाणे छे; ते अनंत पर्यायो, सर्व पर्यायोना अनंतमा भागे छे. हवे क्षेत्र अने कालना विषयनो परस्पर संबंध कहे छेः-१ जे कालधी आवलिकानो असंख्यातमो भाग जाणे, ते क्षेत्रथी अंगुलनो असंख्यातमो भाग जाणे. २ जे कालथी आवलिकानो संख्यातमो भाग जाणे, ते क्षेत्रथी अंगुलनो संख्यातमो भाग जाणे. ३ जे आवलिकानी अंदर जाणे, ते क्षेत्रथी संपूर्ण अंगुलने जाणे. ४ जे कालथी आव लिका पर्यंत जाणे, ते क्षेत्रथी अंगुलपृथक्त्व जाणे. ५ जे कालथी एक अंतर्मुहूर्त जाणे, ते क्षेत्रथी एक हाथ जाणे. ६ जे कालथी एक दीवसनी अंदर जाणे, ते क्षेत्रथी एक गाउ जाणे. ७ जे कालथी पृथक्त्व दीवस जाणे, ते क्षेत्रथी एक योजन जाणे. ८ जे कालथी पक्षनी अंदर जाणे, ते क्षेत्रथी २५ योजन जाणे. ९ जे कालधी संपूर्ण पक्ष जाणे, ते क्षेत्रथी भरत क्षेत्र जेटलं जाणे. १० जे कालथी एक मास अधिक जाणे, ते क्षेत्री जंबूद्वीप जेटलं जाणे. ११ जे कालथी एक वर्ष जाणे, ते क्षेत्रथी अखिल मनुष्यलोक ( अढीद्वीप) जाणे. १२ जे कालथी पृथ० वर्ष० जाणे, ते क्षेत्रथी रुचकद्वीप सुधी जाणे. १३ जे कालथी संख्याता वर्ष जाणे, ते क्षेत्रथी संख्याता द्वीप- समुद्र जाणे. १४ जे कालथी असंख्याता वर्ष जाणे, ते क्षेत्रथी असंख्याता द्वीप समुद्र अथवा संख्याता द्वीप समुद्र जाणे. कालमां वृद्धि थाय त्यारे क्षेत्र, द्रव्य अने भावमां अवश्य वृद्धि थाय अने क्षेत्रमां वृद्धि धतां कालमां वृद्धि थाय अथवा न पण धाय. कारण ? कालथी क्षेत्र सूक्ष्म छे. क्षेत्र वृद्धिधी द्रव्य-भाव २ संख्याता द्वीप समुद्र कहेवानुं कारण के मोटो समुद्र एक पण असंख्यात योजननो होवाथी योजन असंख्यातज थाय.
पांचज्ञाननुं
स्वरूप
॥२३९॥
