Siddhant Chandrika Purvarddham

Author(s): Ramsharma Pandit
Publisher: Kshemraj Krishnadas

Page 350

सिद्धान्तचन्द्रिका |
(पादार्घाभ्यां च ) पादार्थमुदकं पायम् । अर्घ्यम् ॥
( तत्त्वदी ० ) -- पादार्घाभ्यां च ॥ आभ्यां यः स्यात्तादयें ॥ ' पाद्यं पादाय वारिणि' इति 'मूल्ये पूजाविधौ चार्घः' इति चामरः ॥ अर्घार्थमुदकमर्घ्यम् ॥ ( नवस्य नू आदेशस्त्नतनईनाः प्रत्ययाः स्वार्थे ) नूनम् । नूतनम् । नवीनम् ॥
( सुबोधिनी)- -नवस्य नू आदेशस्त्नतनईनाः प्रत्ययाः स्वार्थे ॥ नवाशब्दात्स्वार्थे ते स्युर्नवस्थाने नूश्च वा ॥ 'वोऽव्यस्वरे' इत्यव् । नवीनम् ॥
(३३४)
[ तद्धितप्र० ]
( तत्त्वदी ० ) - नवीनमिति ॥ नवशब्दात् ईनप्रत्ययः । ऊकारस्य वोऽव्यस्वर इत्यवादेशः । ( पुराणे प्रान्नश्च ) प्रणम् । प्रत्नम् । प्रतनम् । प्रीणम् ॥ (सुबोधिनी) -- पुराणे प्रान्नश्च ॥ प्रात्पुराणेऽर्थे नप्रत्ययः स्यात् चादुक्ताः लतनईनाः। ( अतिथेः ) अतिथय इदमातिथ्यम् ॥
( सुबोधिनी )--अतिथेः ॥ अतिथिशब्दात्तादर्थे ञ्यः स्यात् ॥ ( प्रशंसायां रूपः ) प्रशस्तो वैयाकरणो वैयाकरणरूपः ॥
(सुबोधिनी ) - प्रशंसायां रूपः ॥ प्रथमान्तान्नाम्ना आख्यातान्ताच्च रूपप्रत्ययः स्यात् प्रशंसायामर्थे ॥ प्रकृत्यर्थस्य परिपूर्णतेह प्रशंसा । न तु स्तुतिः । तेनेहापि रूपप्रत्ययः । चोररूपोऽयं यदक्ष्णोरप्यञ्जनं हरति । गुप्तवस्तुनोऽपहरणेन चौर्य परिपूर्यते || प्रशस्तं पचति पचतिरूपम् ॥
( कुत्सायां पाशः ) कुत्सितो भिषक् भिषक्पाशः ॥
( सुबोधिनी ) - कुत्सायां पाशः ॥ प्रथमान्तान्नाम्नः पाशप्रत्ययः स्यात् कुत्सायामर्थं ॥
(भूतपूर्वे चर ) पूर्व दृष्टो दृष्टचरः । दृष्टचरी आढचचरी ॥
( सुबोधिनी) - भूतपूर्वे चरट् ॥ पूर्वं भूतो भूतपूर्वस्तत्र वर्तमानात्प्रथमान्ताचरटू स्यात् टित्त्वादी ॥ भूतपूर्वाऽऽढया आढचचरी । तरतमचरडिति पुंवत् ॥ ( तत्वदी ० ) -- भूतपूर्व इति ॥ पूर्वं भूतः प्राप्तः इति यावत् । टित्त्वादीपू ॥ (षष्टया रूप्य च )
(सुबोधिनी ) - षष्ठ्या रूप्य च ॥ षष्ठ्यन्ताद् भूतपूर्वेऽर्थे रूप्यप्रत्ययो वा । पक्षे चर ॥ कृष्णस्य भूतपूर्वी गौः कृष्णरूप्यः । कृष्णचरः ॥
1