________________
૭૫
શ્રી સદ્ગુરુ, સત્પુરુષ, સંત-જ્ઞાની પુરુષોનું માહાત્મ્ય
જાય. જેમ જેમ અસંગતા પ્રગટતી જાય તેમ તેમ આત્મા વધારે ને વધારે જાગૃત થતો જાય. જાગૃત રહેતો જાય એટલે કર્મનો ઉદય તેનું ફળ આપ્યા વગર ખરી જાય. જ્ઞાનધારા જાગૃત થતી જાય અને કર્મધારાનું બળ ઘટતું જાય. તેથી અજ્ઞાન ચેતનામાં જે કર્મ ચેતના છે તે પ્રમાણે ન વર્તતા ઉદયના ફળને સમતાભાવે વેદી લે કે જેથી કર્મફળ ચેતનારૂપે કર્મ ખરી જાય અને નવા કર્મનું બંધન ન થાય. એકવાર સ્વભાવ પરિણતિ જાગૃત કરી લેવાથી જીવાત્મા પોતાના કર્મના ઉદયની સામે જાગૃત રહી શકે છે અને એમ થઈ શક્યું તેનું કારણ સદ્ગુરુની પ્રાપ્તિ, તેમની આશ્રય ભક્તિને સ્વીકારવી અને તે પ્રમાણે ચાલવું તે છે. જેથી જુના કર્મના ઉદયના દ્રષ્ટા રહેવાથી સકામ નિર્જરા થયા કરે અને કર્મનો જથ્થો ઘટતો જાય. તેથી આત્મા ક્રમે ક્રમે નિરાવરણ થઈ નિર્વાણને પામે.
(૫) “ભૂતકાળને જરાયે યાદ કરતાં નથી. ભવિષ્યની જરાયે ચિંતા કરતા નથી, પરંતુ જ્ઞાની વર્તમાનમાં આનંદથી સમભાવે જીવન જીવે છે.’’
જ્ઞાનીપુરુષ કેવી રીતે જીવન વીતાવતાં હોય તેની વાત અહીં કરવામાં આવી છે. (૧) તેઓ ક્યારેય ભૂતકાળના બનાવો, વાતો કે બીજી કોઈ ઘટનાઓને યાદ કરતા કે સંભારતા નથી કે વાગોળતા પણ નથી. (૨) ભવિષ્યકાળમાં શું થશે તેનો વિચાર પણ કરતાં નથી. (૩) માત્ર વર્તમાનમાં જ વર્તે છે અને સમભાવ ધારણ કરી આનંદથી જીવન જીવે છે. તેમનું જીવન તો સામાન્યપણે ‘વિચરે ઉદય પ્રયોગ' રૂપ રહેલું હોય છે. જેમ ઉદય આવે છે તેમ વર્તે છે અને કર્મોને વર્તમાનમાં સમભાવમાં રહી ખપાવવાનો પુરુષાર્થ કરતા હોવાથી ઉદયરૂપ નહીં થયેલા એવા કર્મોમાંથી અશુભ કર્મોની સ્થિતિ, અનુભાગ ઘટાડતા હોય છે અને શુભ કર્મોની સ્થિતિ અને અનુભાગ વધારતા હોય છે. આમ થતું હોવાથી જ્ઞાની ક્ષણમાં કરોડો જન્મના કર્મોનો ક્ષય કરી નાખે છે. અને થોડા કાળમાં નિર્વાણને પ્રાપ્ત થઈ જાય છે.
(૬) “તનુ મનસા એટલે મનને સૂક્ષ્મ કરીએ ત્યારે સૂક્ષ્મ આત્મા ઉપર
