________________
શ્રી સદ્ગુરુ, સપુરુષ, સંત-જ્ઞાની પુરુષોનું માહામ્ય મેળવતો આગળ વધવાનો પુરુષાર્થ કરી શકે છે. (૧૬) “સદેવ, સદ્ગુરુ, સદ્ધર્મ યથાર્થ જાણે, ઓળખે તો જ સાચી શ્રદ્ધા પ્રગટે.”
સદૈવ એટલે વીતરાગ ભગવાન, જેણે “સત્ તત્ત્વને સંપૂર્ણ પ્રગટ કર્યું છે. ગુરુ એટલે સદુદેવના માર્ગે ચાલી નિગ્રંથ દશા, આત્મરણતારૂપ દશા પ્રગટ કરી છે તે સધર્મ એટલે વીતરાગ દેવ દ્વારા પરમાર્થ પ્રગટ કરવા માટે આપેલ ઉપદેશ જેમાંથી મળે તે સદ્ધર્મ, જે આગમોમાં સંગ્રહિત થયેલ છે. જયારે આ ત્રણે તત્ત્વ, સદેવસદ્ગુરુ-સધર્મ પ્રત્યે યથાર્થ જાણપણું કરે, ઓળખે, તો જ સાચી શ્રદ્ધા, અતૂટ શ્રદ્ધા તે પ્રત્યે પ્રગટી શકે. જે શ્રદ્ધા જીવને મોક્ષમાર્ગમાં આગળ વધવામાં સહાયક થાય છે. (૧૭) “હું” અને “મારું જાય તો પછી અધ્યાત્મ માર્ગે ચાલવાનું સહેલું બને.” .
પરમાં જ્યાં સુધી પણાનો અને “મારા” પણાનો ભાવ હોય ત્યાં સુધી જીવ મિથ્યાત્વમાં અજ્ઞાનભાવમાં જ રહેલો છે. આ ‘હું અને મારું અત્યારે ગાઢપણે પોતાને પ્રાપ્ત થયેલા દેહમાં જ રહેલું છે અને તેથી બીજા પર પદાર્થોમાં પણ મારાપણાના, હુંપણાના ભાવ રહ્યા કરે છે. તેથી શરીર અને તેણે મેળવેલા બીજા પદાર્થમાં અહં, મમત્વ વર્તે છે. જેથી વિભાવ પરિણતિમાં જ રાચવાનું થાય છે અને ક્ષણે ક્ષણે નવા કર્મ બાંધ્યા કરે છે. ત્યાં સુધી અધ્યાત્મ માર્ગમાં ચાલવાનું અઘરું રહેલું છે, મુશ્કેલ રહેલું છે. જો પરમાંથી ‘હું પણાના ભાવ અને
મારાપણાના ભાવ દૂર થાય તો અધ્યાત્મ માર્ગ સમજવો પણ સહેલો થઈ જાય અને તેમાં પ્રગતિ પણ થઈ શકે. (૧૮) “જ્યાં સુધી મુમુક્ષુના જીવનમાંથી દંભ ન જાય ત્યાં સુધી અધ્યાત્મ માર્ગમાં એકડો થવાનો નથી.”
પ્રથમ તો દંભ (કપટ)થી જીવને કેવું નુકસાન થાય છે તે જોઈએ.
