________________
પ્રકરણ ૪
પૂર્વ ભારતમાં
જગન્નાથપુરી પહોંચી જગન્નાથજીનાં દર્શન કરવા ગયા. પણ મંદિરના દરવાજા આગળની યાત્રાળુઓની ભીડ તથા ધક્કામુક્કીમાં રામદાસથી જવાય તેમ ન હતું. રામદાસે પ્રાર્થના કરીઃ “હે રામ! આ ભીડમાં તારા દાસથી તારાં દર્શન કેવી રીતે થશે ?' પ્રાર્થના પૂરી પણ ન થઈ ત્યાં દરવાજા આગળના ટોળામાંથી એક ઊંચો બ્રાહ્મણ બહાર નીકળી આવ્યો અને રામદાસનો હાથ પકડી ભીડમાંથી રસ્તો કરતો અંદર લઈ ગયો. રામદાસનું મન પરમાત્મામાં ડૂબી ગયું હતું અને આ ચમત્કારિક જેવી ઘટનાને સ્વપ્નની જેમ જોતા હતા. દર્શન કર્યા પછી રામદાસે તે બ્રાહ્મણને પૂછ્યું, ‘‘ભાઈ, આપે આવી દયા કરી તેનું કારણ શું?'' જવાબ મળ્યો, “મહારાજ ! આ મેં શા માટે કર્યું તે હું જ જાણતો નથી. પણ મેં તમને જોયા કે તરત જ તમને અંદર લઈ જગન્નાથજીનાં દર્શન કરાવવાની તીવ્ર ઈચ્છા મારામાં એકાએક જાગી. ભગવાનનું જ એ કામ હોવું જોઈએ.''
જગન્નાથપુરીથી રામદાસ સાધુરામ સાથે કલકત્તા જવા રવાના થયા. રસ્તામાં એક નાના સ્ટેશને એક ખ્રિસ્તી ટિકિટ ઇસ્પેકટરે બંનેને ઉતારી મૂક્યા. રામદાસ અને સાધુરામ નીચે ઊતરી પ્લેટફોર્મ પર ઊભા રહ્યા. ગાડી ઊપડવાને થોડી વાર હતી. ટિકિટ ઇન્સ્પેકટરે સાધુઓ પાસે આવી પૂછ્યું, “આવી રીતે મુસાફરી કરવામાં તમારો હેતુ શો છે તે સમજાવશો ?''
૧૨
