Rajgruhi Nalanda Pavapuri Vaishali Buaddgaya

Author(s): Jainko Prakashan
Publisher: Jainko Prakashan

Page 7

જેન સાહિત્યમાં રાજગૃહ
રાજગૃહને ભગવાન મહાવીર થી પહેલા પણ જૈનધર્મ થી સમ્બન્ય રહેલ છે. રામાયણ કાલમાં ભગવાન મુનિ સુબ્રતનાથ ના ગર્ભ જન્મ તપ જ્ઞાન એ ચાર કલ્યાણક અહી જ થયેલા એના પછી આ જ વંસમાં અર્ધ-ચી પ્રતિ નારાયણ જરાસંધ થયો. એ બહુજ પરાક્રમ અને રણશુરે હતે. એના સમયમાં યાદવોએ મથુરા છોડી દ્વારકામાં આશ્રય લીધો હતો. અહીયા ભગવાન આદીનાથ અને વાસુપુજય સ્વામી ના સીવાય અવશેષ ૨૪ તીર્થકર ના સમવસરણ આવ્યા હતા. જૈન સાહિત્ય આ વાતને ગર્વથી સ્વીકાર કરે છે. કે રાજગ્રહ ભ્રમણ સંસ્કૃતિ કેન્દ્ર રહેલ છે.
રાજગૃહ-સિદ્ધ ભૂમિ છે. અહિંયા ભગવાન મહાવીરને વિપુલાચલ ઉપર પહેલું સમવસરણ લાગ્યું હતુ. આ સ્થલથી અનેક ઋષિ મુનિઓએ નિર્વાણપદ પ્રાપ્ત કર્યું છે. શ્રદ્ધેય શ્રી નાથુરામ પ્રેમી એ અનેક પ્રમાણે દ્વારા નંગ-અનાગ વગેરે સાડા પાંચ કરોડ મુનિરાજોનું નિર્વાણસ્થળ સ્વણગિરી અથવા સેનાગરી ને બતાવ્યું છે. ઉત્તરપુરાણ ના અનુસાર ગૌતમસ્વામી એ વિપુલાચલ પર્વતથી નિર્વાણ લાભ કરેલ છે. અનિમ કેવલી થી સુધર્મસ્થાનો અને જખ્ખસ્વામી એ વિપુલાચલથી જ નિર્વાણ પ્રાપ્ત કરેલ છે કેવલી ઘનદા, સમુન્દર અને મેઘરથે પણ રાજગૃહ થી જ નિર્વાણ પ્રાપ્ત કરેલ છે. એક પ્રાંતકર એ ભગવાન મહાવીરથી મુનિ દિક્ષા લઈને અહિયા આત્મકલ્યાણ કર્યું હતુ, ધીવરી પૂત ગળ્યા છે. અહીંની જ નીલગુફામાંથી સલ્લેખના વ્રત ગ્રહણ કરીને શરીર ત્યાગ કરી દીધો હતો.
| મુનિસુવ્રત કાવ્યના રચિયતા અર્હદાસ ( ૧૩ વી શતાબ્દી ) એ આ નગરીના વૈભવનું વર્ણન કરતા કહ્યું છે કે મગધ દેશમાં પાછળની તરફ સંકળાયેલ વિશાળ બગીચાઓથી યુક્ત રાજગૃહ નગરી સુશોભિત હતી એના બાહરના બગીચાઓમા અનેક વેલાઓ સુશોભિત હતા. અહિંયા સદા રૌલાગ્ર ભાગથી નિકળતી જળધારા સુંદરીઓના નિર તર સ્નાન કરવાના કારણે
For Private And Personal