Prakaran Ratna Sangraha

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 6

( ૫ )
અને દરેક સૂક્ષ્મ ને બાદર મળી આઠ પ્રકારના પુદગળપરાવર્તાનું સ્વરૂપ આપેલું છે. તેની મૂળ ગાથાઓનો અર્થ પણ અમે આપે છે. આ નાનું સરખું પ્રકરણ પણ બહુ ઉપયોગી અને સમજવા યોગ્ય છે.
૪. ચોથું સમ્યક્ત્વસ્તવ પ્રકરણ-ગાથા ૨૫ નું ટીકા સાથે આપેલું છે. તેમાં સમકિતનું સ્વરૂપ અને તેના એક, બે, ત્રણ, ચાર, પાંચ ભેદો સારી રીતે સમજાવ્યા છે. પ્રકરણ ખાસ અભ્યાસ કરવા લાયક છે. આ પ્રકરણ અમે પ્રકરણરત્નસંગ્રહ ભાગ પહેલાના પ્રારંભમાં વિસ્તારયુક્ત અર્થ સાથે છપાવેલ છે. આમાં એની મૂળ ગાથા ૨૫ નો ગુજરાતી અર્થ આપો છે.
૫. પાંચમું જીવાભિગમસંગ્રહણુ નામનું પ્રકરણ-૨૨૦ ગાથાનું અર્થ સહિત આપ્યું છે. આ પ્રકરણમાં જીવાભિગમ સૂત્રમાં આપેલી છવ સંબંધી નવ પ્રતિપત્તિઓ પૈકી પહેલી પ્રતિપત્તિમાં જીવના બે પ્રકાર ત્રસ ને સ્થાવર છે તેનું સ્વરૂપ આપ્યું છે. ત્રણ પ્રકારના સ્થાવર ને ત્રણ પ્રકારના ત્રસના ઉત્તરભેદ ઉપર ૨૩–૨૩ દ્વાર ઉતાર્યા છે. ઉપલક્ષણથી ૨૪ મું તે તે જીવોની સંખ્યાનું દ્વાર પણ આપ્યું છે. આ પ્રકરણમાં ઘણી હકીકત જાણવા જેવી સમારેલી છે તેથી તે ખાસ વાંચવા ને વિચારવા લાયક છે.
આ પ્રકરણમાં છવ સંબંધી પ્રચલિત સ્વરૂપ કરતાં કેટલીક વિશિષ્ટતાઓ દર્શાવેલી છે પરંતુ તે પ્રકરણ જ વાંચવાની ભલામણ કરવી એગ્ય લાગવાથી અહીં તે બતાવેલ નથી.
આ છવાભિગમસૂત્રમાં બીજી આઠ પ્રતિપત્તિઓમાં શું શું અધિકાર છે? તે પ્રસંગે પાત જાણવા-સમજવા માટે આ નીચે બતાવીએ છીએ.
બીજી પ્રતિપત્તિમાં ૩ પ્રકારના જીવ ત્રણ વેદવાળા છે તેનું સ્વરૂપ કહ્યું છે.
ત્રીજી પ્રતિપત્તિમાં ચાર ગતિઆશ્રી ચાર પ્રકારના જીવો છે તેનું