Prakaran Ratna Sangraha

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 5

( ૪ ).
આ પ્રકરણની રચના છે. આ પ્રકરણ બનેલું છે એવી હકીકત તજવીજ કરતાં પણ ન જણાવાથી અમે આ પ્રકરણે ગુજરાતી ભાષામાં બનાવીને છપાવેલું છે, જેમાં શ્રીભગવતી સૂત્રની ટીકામાંથી એ પ્રકરણ પૂરત ભાગ મૂળ પણ છપાવેલ છે. ત્યારપછી આ પ્રકરણની ટબાવાળી પ્રત લભ્ય થવાથી અમે આ બુકના પ્રારંભમાં અર્થ સાથે તે મૂકેલ છે. આ પ્રકરણ મુનિ મહારાજ માટે અત્યંત ઉપયોગી છે, વાંચવાથી અનેક વસ્તુઓને બેધ થઈ શકે તેમ છે.
૨. બીજું શ્રી દીવસાગરપન્નત્તિ સૂત્ર-જે ગાથાબદ્ધ પ્રકરણ જેવું છે. તેની ગાથા ૨૨૦ છે તે અર્થ સાથે દાખલ કરેલ છે. તેને માટે ઘણું જ પરિશ્રમ કરવો પડ્યો છે. પ્રતોમાં ગાથા પણ અશુદ્ધ જણાવાથી તેની ચાર પ્રતો મેળવ્યા છતાં શુદ્ધ પ્રત ન મળવાથી યથામતિ શુદ્ધ કરી કરાવીને તેના અર્થ લખ્યા છે. તેમાં જ્યાં બરાબર ન સમજાણું ત્યાં તે હકીકત સ્પષ્ટ જણાવી છે. આ સૂત્રમાં માનુષાર પર્વતથી માંડીને ચકને કુંડળીપ તથા તે નામના સમુદ્ર સુધીની હકીકત આપવામાં આવી છે. તેમાં નવી જાણવા જેવી અનેક બાબતો સમાવેલી છે તે વાંચવાથી સમજાય તેમ હોવાથી અહીં તેને વધારે વિસ્તાર જણાવ્યો નથી. ખાસ કરીને અસંખ્ય સમુદ્રોમાં પણ લવણસમુદ્ર પ્રમાણે બંને બાજુના દીપની જગતીથી ૯૫૦૦૦ એજન ગોતીર્થ છે અને ત્યારપછી બાકી રહેતા મધ્ય ભાગમાં એકસરખા એક હજાર યોજન બધા સમુદ્રો ઊંડા છે એ બાબત છે. તે સિવાય અનેક દ્વીપ ને સમુદ્રમાં અનેક દેવેની રાજધાનીઓ-નગરીઓ ઉત્પાતસ્થાને વિગેરે છે તે બતાવેલ છે. શક્ર ને ઇશાન ઇદ્રના ૮૪૦૦૦ ને ૮૦૦૦૦ સામાનિક દેવની તેટલી સંખ્યામાં રાજધાનીઓ છે. બીજા પણ લોકપાળ, ત્રાયન્નિશ દેવો વિગેરેની રાજધાનીઓ છે. ચકીપમાં ૫૬ દિશાકુમારિકાઓ પૈકી ૪૦ દિશાકુમારિકાઓના કૂટે છે તેનું વર્ણન છે. આવી અનેક જાણવા જેવી બાબતો સમાવેલી છે. ( . ત્રીજું પુદ્ગળ પરાવર્ત સ્તવન-પ્રકરણ રૂપે જ ગાથા ૧૧ નું ટીકા સાથે આપેલું છે. તેમાં દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ ને ભાવ–એ ચારે પ્રકારના