________________
પોટલીવાલા - બાબા
એ ઉપદેશ વડે માનવી પૂર્વગ્રહમુક્ત થઈ શકે, અને તો જ માણસ એણે હાથમાંની પોટલી ઉપાડી, પછી માથે મૂકી પાછી પોટલી માણસને મળે, તેનાં પ્રતિબિંબને નહીં, આ પ્રયોગ બધા માટે ખૂબ નીચે ઉતારી. ગાંઠ ખોલીને જોયુ, બધુ જ બરાબર હતું. એણે ફરી ઉપયોગી સાબિત થાય. પોટલી બાંધી આ વખતે ગાંઠની સંખ્યા વધી.
સુખની ઝંખના, એકવાર મળેલા સુખની પ્રતિઝંખના, ક્યારેય આ સ્મરણોની પોટલી, અપેક્ષાઓની પોટલી, બીજા પ્રત્યેની શક્ય નથી. જેમ નદીના પ્રવાહમાં એકવાર મૂકેલા પગને ફરી એ જ નફરતોની પોટલી, પૂર્વગ્રહોની પોટલી, સેજલબેન સાચે જ ભાર પાણી નો સ્પર્શ કદીએ થતો નથી, એ પાણી તો વહી ગયું છે. વધતો જાય છે. વાંચનારને તરત જ હળવા ફૂલ થવાની ઈચ્છા જાગે પરંતુ મનુષ્ય સ્વભાવથી જ સુખની શોધમાં ફર્યા કરે છે. આપે છે. તમે કહ્યું દરેક માણસને સિધ્ધ પુરુષ મળતા નથી, પણ અમને કહયુ “સ્વભાવ જ અભાવ” સર્જે છે. માટે કેટલાક અંતિમો મૃગજળ સેજલ બેન મળ્યા, જેણે અમારા માથાપરના ભાર સામે આંગળી સમાન હોય અને છોડીને જ ચાલવામાં મઝા છે. સેજલ બેન સુખ ચીંધી. તેણે અમને કહ્યું કે “તું તારા ભારને ચાલી રહ્યો છે, તેને શોધમાં ફરતા માનવી માટે આ વાક્ય “રામબાણ” છે. બદલે તારી મુક્તિને ચાહતાં શીખ.”
કાર્ય-કારણ સંબંધ, કારણ હોય તો જ કાર્ય ઉત્પન્ન થાય, એમ સાચે જ સેજલબેન આંતર-બાહ્ય જગતના વ્યાપારો એકબીજા કદી સેજલ બેન તમે મૈયાયિકોના “અસતકાર્યવાદનો ઉલ્લેખ કર્યો. સાથે ઝઘડયા કરે છે. જગતનો વ્યવહાર તદ્દન જૂઠો લાગે, અંતર ખૂબ જ વિધતાપૂર્ણ, ફીલોસોફીના અભીગમવાળો લેખ વાંચી આનંદ નો અવાજ કંઈ જુદુ જ કરવાનું કહે. આ બન્ને વ્યાપાર જગતનું જો થયો. એક્કીકરણ કરવું હોય તો તમે કહ્યું કે જીવનના સર્વ ભાવોને સૂક્ષ્મ “આપણે જે છીએ અને જેવા છીએ એનો મુકાબલો કરવાની રીતે, અખિલાઈથી-એકાગીતા ટાળીને જોવાની તાલીમ જ મુખ્ય આપણામાં તાકાત નથી. આપનું આ વેધક તીર આપના સહૃદયથી ધ્યેય છે.
ભાથામાંથી નીકળી સુકોમળતાથી અમારા હૃદયને ભેદી ગયુ. સાચે પૂર્વગ્રહોથી પીડાતો માણસ કરવા કંઈક સારું ચાહે પરંતુ જે પહેલાં ભીતરમાં ડોકીયું કરી આપણી અણઆપણી, આપણી અનાયાસે ખરાબ થઈ જાય અને પછી પાછો પશ્ચાત્તાપથી બળે, અણઘડતાનો સ્વીકાર કરશે તા જ પોતાને ઘડી શકીશું આપે એજ વળી એ બનેલી ઘટનાનો પ્રતિભાવ ન ધારેલો મળે. આમ ભાવ- કહ્યું કે આત્મ પ્રયત્નો તરફ જવું એમાંજ આપણી સાર્થકતા છે. પ્રતિભાવ ની જોડી માણસને અયોગ્ય માર્ગે લઈ જાય છે. ખરેખર આ લેખની સાર્થકતા પણ જીવનમૂલ્યો ને ઘડવા માટે
આપે અંગુલીનિર્દેશ કર્યો “આન્વીક્ષિકી’ નિરીક્ષણ અને ચિંતન ખૂબજ છે. નો માર્ગ, એટલે કે કોઈ પણ પૂર્વાગ્રહો વગર થયેલા અનુભવ અને
ઉષા પટેલ પ્રતિભાવને જો આ પધ્ધતિથી મૂલવીએ તો “લાંબુ જુઓ ટૂંકું નહિં
બોરીવલી (વેસ્ટ)
- જ્ઞાન-સંવાદ
પ્રથમ પૂછનાર : શ્રી મલય ગૌતમભાઈ બાવીશી, અમદાવાદ, એ જ રીતે કર્મ એક પ્રબળ સત્તા છે અને દરેક જીવ એ કર્મસત્તાને પ્રશ્ન : શત્રુંજય મહાતીર્થની મહત્તા યુગો યુગો સુધી રહેવાની છે. આધીન રહીને જીવે છે. એ કર્મસત્તા પાસે કોઈની લાગવગ ચાલતી તે શત્રુંજય મહાતીર્થના અમુક સ્તવનમાં મૂળનાયક શ્રી આદેશ્વર નથી. દરેક ક્રિયાની પ્રતિક્રિયા હોય જ છે. આપણે જે કર્મ કરીએ ભગવાન ચૌમુખજીમાં બતાવવામાં આવ્યા છે તેની કડીની ઝેરોક્ષ છીએ એ બૂમરેંગની જેમ પાછું આપણી પાસે આવે જ છે. એ જ આ સાથે બીડાણ કરી રહ્યો છું તો તે વિશે પ્રકાશ પાડશોજી. રીતે આપણે ખૂબ હિંસાદિ કાર્યો કર્યા હોય એ પ્રમાણે આપણને જવાબ આપનાર વિદ્વાન ડૉ. પાર્વતી નેણશી ખીરાણી
ઓછું વજુ આયુષ્ય પ્રાપ્ત થાય છે. આ એક કર્મસત્તાનું પાસુ છે. માનનીય શ્રી મલયભાઈ,
દરેકે પોતપોતાની રીતે કર્મસિદ્ધાંતની વાત કરી છે પણ તેનું સાદર જયજિનેન્દ્ર, પ્રણામ.
અણિશુદ્ધ સ્વરૂપ જૈન ધર્મના અપવાદ સિવાય બીજે જોવા મળતું આપનો પ્રશ્ન વાંચ્યો, આપની જિજ્ઞાસાને ધન્યવાદ. આપણે નથી. આ ઉદ્ગાર અન્ય દર્શની ચંદ્રહાસ ત્રિવેદીના છે. એમણે ઘણી બધી બાબતો પ્રત્યક્ષથી જાણી શકતા નથી પણ અનુમાનથી કર્મવાદના રહસ્યો' નામના પુસ્તકમાં કર્મ વિશેની આની રજૂઆત એ સ્વીકારવી પડે છે. જેમ કે આપણા પરદાદાને એના પરદાદાને કરી છે. જે મેળવીને વાંચી જવા વિનંતી એનાથી આપની ઘણી પ્રત્યક્ષથી જોયા નથી એ સ્વીકારવું પડે છે છતાં પરોક્ષ પ્રમાણથી સમસ્યાઓનું સમાધાન થઈ જશે. એટલે કે અનુમાનથી માનીએ જ છીએ.
૫૨
1 પ્રબુદ્ધ જીવન |
સપ્ટેમ્બર - ૨૦૧૭)
