________________
ઑગસ્ટ, ૨૦૦૯ પ્રબુદ્ધ જીવન
૩૫ ભાભી, મનગમતા કામમાં તો થાક આપણી સાંપ્રત જીવનશૈલીનું નિરીક્ષણ ત્રીજો ચૂલો
ઉતરી જાય.' ફેબા હસીને કહેતા. કરીએ ત્યારે વિચાર આવે કે દરરોજ આપણે વગુણવંત બરવાળિયા અમારા માટે તો ફેબાનું આગમન એટલે કેટલા ચુલાનું ખાઈએ છીએ?
ઘર આંગણે ફૂટેલા વાત્સલ્ય વીરડાનું અમૃત સવારે ઘરનું, બપોર પછી ઑફિસની ફેબાના આગમન સાથે જ જાણે ઘરનું પાન.
ચા, સાંજે કોઈક હૉટલમાં નાસ્તો, ક્યારેક વાતાવરણ બદલાઈ જાય. ધર્મની વસંતઋતુ
ચૈત્ર માસમાં આયંબિલની ઓળી આવે. સ્ટોલ પરનું, ક્યારેક માર્કેટની ગાદી પર ખીલે, સંસ્કાર સરિતા ગૃહદ્વારે ખળખળ
આયંબિલ તપમાં રસ વિનાનો લુખ્ખો આહાર આવેલી ભેળ, દરરોજ આપણે કેટલા ચુલાનું કરતી વહેતી હોય.
દિવસમાં એક સમય જ લેવાનો હોય. ફઈબા ખાતા હશું? તપસ્વી સાધ્વી જેવો ફેબાનો દેહ,
નવે નવ દિવસનું વિધિસહ આયંબિલ તપ ફેબા તો હવે હયાત નથી. ક્યારેક બીજી રસપરિત્યાગ અને દ્રવ્ય તપ જીવનમાં
કરે. વારાફરતી અમને એકેક ભાંદરડાને વાર બહારનું ખાવાનું બને ત્યારે ચોક્કસ વણાયેલા. દ્રવ્ય તપ એટલે ચોક્કસ નક્કી
એકેક આયંબિલ કરાવે. એક દિવસ ફેબા સાથે ફેરબાના શબ્દોના ભણકારા સંભળાય, કરેલી થોડી વાનગીઓ જ જમવામાં લેવી.
ઉપાશ્રયની આયંબિલ શાળામાં આયંબિલ ‘ભાઈ! મારે ત્રીજા ચુલાનું ના ખપે...! દા. ત. દસ દ્રવ્યથી શરૂ કરતા જમવામાં એક
કરવા ઘરેથી નીકળતો હતો. ફેબા કહે તારી એક દ્રવ્ય ઘટાડતું જવું, તેવા તપને દ્રવ્ય તપ
બચત પેટીમાંથી આઠ આના સાથે લઈ લે. ૬૦૧, મિત એપાર્ટમેન્ટ, ઉપાશ્રય લેન, કહે છે.
મને એમ કે વળતા કલીંગર, પતાસા કે એવો ઘાટકોપર (પૂર્વ), મુંબઈ-૪૦૦ ૦૭૫. સાદગીપૂર્ણ ધર્મયુક્ત જીવન, સાથે સાથે
કાંઈ ભાગ લેવાનો હશે. આયંબિલ કર્યા પછી ફોન : (૦૨૨) ૨૫૦૧૦૬૫૮. કર્મયોગી પરિશ્રમવાળી જીવનચર્યા,
ફઈબાએ પોતાના બટવામાંથી એક મોબાઈલ : ૯૮૨૦૨૧૫૫૪૨. આળસનું નામ નહિ.
ફઇબા ચૈત્ર-વૈશાખમાં અમારા ગામ પંથે પંથે પાથેય... ખાંભામાં આવે. સાવરકુંડલા એમનું સાસરું. ભર્યું ભાદર્યું એમનું કુટુંબ, સમૃદ્ધ હોવા છતાં રૂપિયાનો સિક્કો કાઢી ઉપાશ્રયની દાન
|ગાંગજી શેઠિયા સંયમિત જીવન. નિરાભીમાની, સરળતા
પેટીમાં નાંખ્યો અને મને કહ્યું કે ‘પેલા આઠ અમે “શેમારૂ' સરક્યુલેટીંગ લાયબ્રેરીની અને સોમ્યતાના ભાવો તેમના મુખારવિંદ
આના આ પેટીમાં નાંખી દે.” મેં તેમ કર્યું શરૂઆત ૧૯૬૨માં વૉર્ડન રોડ જંકશનનાં પર રમતા રહે.
પછી મને કહ્યું કે આયંબિલ શાળામાં આપણે ઉમર પાર્કમાં ખૂબ જ નાના પાયે કરેલી. સવારે બે સામાયિક કરે, દરરોજ કાંઈક
જમ્યા એટલે કાંઈક દાન કરવું જોઈએ. વળી મુખ્યત્વે અંગ્રેજી સાહિત્ય (૮૦%), ને કાંઈક નવી વાનગી વડી, પાપડ, ચોળાફળી
તપ સાથે ત્યાગનું મહત્ત્વ સમજાવ્યું. ગુજરાતી અને હિન્દી સાહિત્ય મળી (૨૦%) બનાવે, ગોદડા સીવી દે. રાત્રે પ્રતિક્રમણ કર્યા
ઉપાશ્રયના પગથિયા ઉતરતા ફેરબાના
બધી જ બેસ્ટસેલર બુકો, મેગેજીન, કોમિક પછી સ્તવનો, ભજન ગવરાવે અને અમને વેવાઈ અમીચંદભાઈ મળી ગયા. દઢધર્મી
ઈત્યાદિથી શરૂ થયેલી આ લાયબ્રેરીને થોડા બધા બાળકોને ભેગા કરી ધર્મપ્રેરક કથાવાર્તા
જ મહિનામાં સર્જકોનો અપાર પ્રેમ અને શ્રાવક ઉપાશ્રય બાજુમાં જ રહે. ફેબાને કહે સંભળાવે.
વિશ્વાસ સાંપડ્યો હતો. કે ‘શિવકુંવરબેન ઓળી પૂરી થાય પછી એક બપોરે અમે બહાર રમતા હોઈએ ત્યારે
સર્જકનું મારે મન ખૂબ જ ઊંચું સ્થાન 'દિ મારે ઘરે જમવાનું રાખો.' પકડીને ઘરમાં લાવે અને કહે કે બહુ તડકો
રહેતું. | ‘ભાઈ હું બધાને મળવા ઘેર આવી જઈશ રીચાર્ડ આર્મર કે જ્યોર્જ મીકીસની નવી છે. ટાઢે પહોરે રમજો, ચાલો...તમારી પરીક્ષા
પણ જમવાનું નહિ બને.” ફેબાએ જવાબ બુક આવે તો સૌ પ્રથમ તારક મહેતાને પૂરી થઈ; હવે તમારા ચોપડા અને કપડાના આપ્યો.
બોલાવીને આપીએ. કોઈક બેસ્ટસેલર કબાટ સાફ કરી ગોઠવો. સ્વચ્છતાના આગ્રહી
વિસ્મયથી અમીચંદભાઈ કહે “કેમ?' બુકમાં ખૂબ જ નાટ્યાત્મક પ્રસંગો હોય તો ઝયણાં ધર્મ વિષે સમજાવે.
‘એક મહિના માટે મારે પચ્ચખાણ છે. પ્રવીણ જોષી, કાંતિ મડીયા, શૈલેશ દવેને ‘શિવકુંવરબેન થોડા 'દિ રોકાવા આવ્યા (બાધા છે). મારે ત્રીજા ચૂલાનું ના ખપે. એક
યાદ કરીએ. કંઈક વિશેષ મેગેજીનમાં છો તો આરામ કરો. જાણે કામ સાથે જ લેતા
આર્ટીકલ આવે તો હરકિશન મહેતાને યાદ ચુલો ભાઈના ઘરનો બીજો ઉપાશ્રયની આવ્યા છો અને વધારામાં આ છોકરાવ સાથે
કરીને આપીએ. કારણ એક જ, માતૃભાષાનાં આયંબિલ શાળાનો. હવે ત્રીજા ચુલાનું નહિ માથાકુટ.” મારા બા કહેતા. ખપે. આવતે વખતે આવીશ ત્યારે વાત.'
(વધુ માટે જુઓ પાનું ૩૨)
[‘મદ્રુવીક્ષાની પુત્તે’
