________________
૪૨
પ્રબુદ્ધ જીવન : સુવર્ણ જયંતી મહોત્સવ - વિશેષાંક
તા. ૧-૧૧-૭૮
રમસી માને
માં સીતા કેમ માને પાને એક્લા
આમ, મગની પાછળ ગયા. કેટલાક સમય વીતતાં હે લક્ષમણ હે રીતે એવી બૂમ સંભળાઈ. લક્ષમણની શંકા વધુ દ્રઢ બની-નક્કી રાક્ષસી માયાનું જ આ કારસ્તાના લક્ષ્મણ સીતાને એક્લો મૂકીને જવા તૈયાર થતા નથી, પણ સીતા કેમ માને? મેહમાં તેઓ સાચી પરિસ્થિતિને પામી જ શકતાં નથી અને લક્ષમણને ન કહેવાનાં વચને કહી રામની સહાય અર્થે મળે છે.
પિતાને જે ગમ્યું તે કોઈ પણ ભેગે મેળવવું જ -આ મહ. સુંદર યુગને જોવા માત્રથી સીતાને સંતોષ નથી થતું. એને પોતાને કરવાને હઠાગ્રહ ન રાખ્યો હોત તે રાવણના હાથમાં પડવાના દિવસે ન આવતાં જેનું ચિત્ત મેહને વશ થયું તે ચેતવણીને પણ ને સાંભળે અને વિવેકહીન બને. સીતાની મેહવશતાનું દુ:ખ લમણને જેવું તેવું નથી. સૈાદર્ય પોતે ખરાબ નથી; કોઈ પણ ચીજને પિતાની કરવાની વૃત્તિ ખરાબ છે.
- અનિરૂદ્ધ બાહ્યાભટ્ટ અંત:કરણની શુભેચ્છા
શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંઘ, પોતાની સુવર્ણ જયન્તી મહોત્સવરૂપે તા. ૧૨ રવિ તથા ૧૬-૧૭ ગુરૂ શુક્રની ઊજવી રહ્યો છે એ સમાચાર તા. ૧૬-૧૦૭૮ના ‘પ્રબુદ્ધજીવન' પરથી અને ભાઇશ્રી શાંતિલાલ ટી. શેઠના તા. ૨૦-૧-૭૮ના ગઈ કાલે જ (૨૪-૧૦ ૭૮) મળેલા (ટપાલમાંના) કવરપત્રથી જાણી મને અતિશય ખુશી ઉપજી છે.
અતિશય ખુશીનું કારણ અતિશય ખુશીનું મુખ્ય કારણ સંધના મુખ્ય સ્થાપક એવા રાગત ભાઈશ્રી પરમાનંદ મપડિયાનું જીવન અને સંધની પોતાની આગવી કાર્યવાહી છે અને આજના એ સંઘના પ્રમુખશ્રી તથા પ્રમુખશ્રીના સાથી હોદેદારો અને સભ્ય-રાભ્યોને અદમ્ય ઉત્સાહ જોતાં હજુ પણ દિનેદિને એ આગેકૂચ કરતો રહેશે એવી આશા ઊપજે છે. આ અખિલ જૈન સમાજ માટે પણ સુભગ અને સુખદ ચિલ્ડ્રન લેખું છે.
ભાઈશ્રી પરમાનંદ કાપડિયા એટલે? ભાઇશ્રી પરમાનંદ કાપડિયા આમ તે કુંવરજી આણંદજી જેવા પ્રખર જૈનસમ્રાભ્યાસીના સુપુત્ર, એટલે એમનામાં નિષ્ઠાવાન સુશ્રાવકના ગુણસાકાર હોવા બહુ સ્વાભાવિક છે. એમના નજીકના કટુંબીજન મેતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડિયા (જેમણે આનંદઘન યોગીશ્વરનાં પદો અને જૈન દૃષ્ટિએ યોગ ઉપર પેતાની પ્રેરક કલમ ચલાવી છે તેઓ) એમ છતાં બાળદીક્ષાનો વિરોધ તથા સંકીર્ણ મનોદશાને વિરોધ એ બે કારણે ભાઈ શ્રી પરમાનંદ' ભાઈ કાપડિયાને જાણે તેઓ જૈન સાધુસાધ્વીઓના વિરોધી હોય, એવી પરિસ્થિતિમાં મૂકી દીધા હતા. સદભાગ્યે ગાંધી યુગને પ્રતાપે અને ગાંધીસંપર્કને પરિણામે ‘જેનધર્મ તો ગુણપ્રધાન વિશ્વધર્મ છે તેવી માન્યતામાં સારી પેઠે પલટાયેલા પંડિત શ્રી સુખલાલજી, શ્રી મહામના જિન વિજજી તથા ઉદાર ૫. બેચરદાસજી જેવા સાથીઓ અને વડીલે ભેટી ગયા. તેથી ભાઈશ્રી પરમાનંદભાઈની ધર્મક્રાન્તિપ્રિયતાની શકિતઓ ઠીકઠીક દીપી ઊઠી. અધૂરામાં પૂરું એમને અંગત કુટુંબને પણ અપ્રતિમ કહી શકાય તે સાથ સહકાર મળી ગયો. પ્રથમ એમણે જેનયુવકનું નેતૃત્વ સંભાળ્યું અને ખીલવ્યું. પછી જૈનમુવક સંઘની વિવિધ પ્રવૃત્તિઓને વેગ આપ્યો એમાંથી જ પંડિત સુખલાલજીની પ્રેરણા સાથે પર્યુષણ પર્વની વ્યાખ્યાનમાળા મુંબઈ અને પછી બીજાં મોટાં મોટાં શહેરોમાં શરૂ થઈ, વિકસી અને વિકસતી ચાલી રહી છે. આમ ભાઈશ્રી પરમાનંદભાઈ કાપડિયા એટલે જૈન સમાજમાં ઊભી રહેલી ધર્મક્રાંતિની દિશાનું એક નોંધપાત્ર અને જોરદાર કદમ. આથી જ સદ્ગત ભાઈશ્રી પરમાનંદ કાપડિયા જેમ એક બાજુ રૂઢિચુસ્તતાના કટ્ટર વિરોધી રહ્યા તેમ પોતાનો વિરોધ નકામો કે અતિશયોકિતવાળે હતો ! તો તેઓ એટલી જ ખેલદિલીથી એ , બદલ મેકળા મને માફી માગતા કદી જરાય ખચકાયા નહતા !
એમના અવસાન બાદની આગેકૂચ ટૂંકમાં “પ્રબુદ્ધ જૈન’ને ‘પ્રબુદ્ધજીવન’ રૂપ આપવામાં તેઓ અદ્ભૂત રીતે સફળ થયા. એનું જવલતપ્રમાણ એ કે એમની
હયાતી કરતાં ય એમની બિનહયાતી પછી એમની મૂળ પ્રવૃત્તિઓ તે પ્રગતિની સાથેસાથ ચાલુ રહી જ છે, ઉપરાંત એમાં જૈન ધર્મક્રાન્તિની દિશામાં આગેકૂચ કરનારી વધુ પ્રવૃત્તિઓને પણ વિકાસ થતે જ જાય છે.
વિશિષ્ટ સદ્ભાગ્યે વિશિષ્ટ સદભાગે ભારત જૈન મહામંડળ સાથે પણ અવિનાભાવી એવો ગાઢ સંબંધ બાંધનાર એવા ચિંતનપ્રધાન સુઝાવક ભાઈશ્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહના એમનાં બધાં કાર્યોને સક્રિય રચનાત્મક અંજલિ સાંપડી ગઇ છે. એટલું જ નહીં ભાઇશ્રી પરમાનંદ
પડિયાની ધર્મક્રાન્તિની દિશા એમને સમયસર રૂડી પ્રોત્સાહન દાયક બની ગઇ છે !
આજે જયારે આજે જયારે મહાત્મા ગાંધીજીનું નામ દેશમાં અને દુનિયામાં જામનું ગયું છે ત્યારે અહિંસા અને સત્યના નિત્યવિકાસશીલ એવા જૈન ધર્મને વિશ્વવ્યાપી બનવાની ઉત્તમ તક મળી ગઈ છે.
આવે જ મંગલ પ્રસંગે આવે જ મંગલ પ્રસંગે જયારે જૈન યુવક સંઘ સ્થાપનાને પાંચ પાંચ દાયકા જે વિશાળ ગાળે વીતે છે તે ખરેખર સાચા જ અર્થમાં સુવર્ણ જયંતી મહોત્સવને પરાણે જી દે છે.
હું આ મંગલ ટાંકણે મારા અંત:કરણની શુભેચ્છાઓ પાઠવતાં આનંદ અનુભવી રહ્યો છે. કારણ કે અમારા સદ્ગત ગુરૂદેવ કવિવર્ય પં. નાનચંદ્રજી મહારાજશ્રીના કૃપાપાયે ભાઈશ્રી પરમાનંદ કાપડિયાનું મિલન થયેલું અને તે સાંગોપાંગ ટકી રહે. મતલબ કે જૈન ધર્મની ધર્મદ:ન્તિની દિશાને ગાંધી વિચારથી પુષ્ટિ જ મળે છે. ગાંધી વિચીર જૈન ધર્મનાં સત્ય અહિંસાને સુસંગત વિચાર છે. મને આશા ઉપરાંત ખાતરી પણ છે કે આ સુવર્ણ જમ્પતીની મહોત્સવ ઉજવણી સાર્થક થશે અને જૈનધર્મની સર્વધર્મ સમન્વયી કાન્તિને સમુચિત વેગ આપો.'
સંતબાલ'. સ સાથે સંભાવ!!! પાપ અને પાર કદી પચાવી શકાતાં નથી, ગમે ત્યારે પણ એ બહાર આવે જ છે ને ત્યારે જ એ જંપે છે. પાપ કદી છુપાવી શકાતું નથી.
- ભાઈને છેતર્યો હશે, ભાઈ સાથે કપટ કર્યું હશે. તે આજે નહિ ને આવતી કાલે- બે વર્ષે પણ તે પ્રગટ થશે થશે ને થશે જે. એ વખતે તમારી અવદશાને પાર નહિ હોય, માટે જ... ભાઈમાં પણ ભગવાન જ ને એની સાથે અને દરેકની સાથે પૂરા પ્રેમથી વર્તો.
ઘરના દરેકે દરેક જીવમાં જે ભગવાનને વાસ રાખે છે. એ એ જ, ઘરમાં રહીને પણ ભકિત કરી શકે છે. તમારા ઘરમાં જેટલા જીવ છે એ બધાં ભગવાનના સ્વરૂપે છે–એ ભાવ રાખી કોઈને જરાયે તિરસ્કાર કરશે નહિ...કેઈ જીવ સાથે જરાયે કપટ કરશે નહિ... સર્વે સાથે પૂરા પ્રેમ અને સદ્ભાવથી જ વજો.
' સંગ્રહક : શાંતિલાલ ટી. શેઠ
રણછોડ-રાય જેણે સંસારના દુ:ખ જોયા હતા, માહ્યા હતા! કમરથી બેવડ વળી ગયેલા વૃદ્ધને જોઈને કે મૃતદેહ ને કુષ્ઠ ગીની દશાથી વ્યથિત થઈને એણે મહાભિનિષ્કમણ કર્યું ! ગેના કેટલાંય દ્ર કોઠે પડી ગયા છે અને અને દુ:ખના ડુંગરોને તે હું પળે પળે સામને કરું છું ! છતાં ય ઇતિહાસના પાને એની નોંધ લેવાશે નહીં કારણ? હું રણ - છોડ - રાય નથી !!
-પન્નાલાલ પરિકલાલ શાહ |
