Book Title: Paniniya aur Shakatayan Vyakaran Tulnatmaka Adhyayan Author(s): Vagish Shastri Publisher: Z_Kailashchandra_Shastri_Abhinandan_Granth_012048.pdf View full book textPage 3
________________ ४. तीन सूत्रोंके स्थान पर दो सूत्र । यथा पाणिनि - 'तस्मै प्रभवति संतापादिभ्यः' (५।१।१०१), 'योगाद्यच्च' (५।१।१०२), 'कर्मण उकळू' (५|१|१०३) शाकटायन—'योगादये शक्ते' ( ३।२।९१), 'योग्यकार्मुक' ( ३।२।९२) ५. चार सूत्रोंके स्थान पर एक सूत्र । यथा— पाणिनि - 'शूलोखाद्यत्' (४/२/१७), 'दध्नष्ठक्' (४।२।१८), 'उदश्वितोऽन्यतरस्याम्' (४/२/१९), 'क्षीराड्ढञ् (४।२।२० ) शाकटायन—'शल्योख्यक्षैरेयदाधिकौदश्वित्कौदश्वितम् ' (२।४।२३८) ६. पाँच सूत्रोंके स्थान पर एक सूत्र । यथा - पाणिनि -' इदमोहिल्' (५।३।१६), 'अधुना' (५।३।१७), 'दानीं च ' ( ५।३।१८) 'सद्यः' (५।३।२२), समानस्य सभाव: (वा० ) शाकटायन --सदैतधुनेदानीन्तदानीं सद्यः ( ३।४।१९ ) पाणिनि - 'समयाच्च यापनायाम् ' ( ५।४।६०), 'दुःखात् प्रातिलोम्ये' (५|४|६४), 'निष्कुलान्निष्कोषणे' (६२), 'शूलात् पाके' (५।४।६५), सत्यादशपथे (५।४।६६ ) । शाकटायन - 'दुःख निष्कूलशूलसमय सत्यात् प्रातिकूल्यनिष्कोषपाकयापनाशपथे' ( ३।४।५३) ७. छ: सूत्रोंके स्थान पर एक सूत्र । यथा - पाणिनि- 'मूर्ती घनः' ( ३।३।७७), 'उद्धनोऽत्याधानम्' ( ३।३।८०), 'जपघनोऽङ्गम् ' ( ३।३।८१), 'उपघ्न आश्रये' (३।३।८५), 'संघोद्धौ गणप्रशंसयो:' ( ३।३।८६), 'निघो निमित्तम्' (३।३।८७) शाकटायन – 'घनोद्धनापघनोपध्ननिघोद्धसंघा मूर्त्यत्याधाना ङ्गासन्ननिमित्तप्रशस्तगणा: ' ( ४ |४| २० ) । ८. आठ सूत्रोंके स्थान पर एक सूत्र । यथा पाणिनि——वेः शालच्छङ्कटचौ' (५।२।२८), 'सम्प्रोदश्च कटच्' (५।२।२९), 'अवात् कुटारच्च' (३०), 'नते नासिकायाः संज्ञायां टीट नाटज्भ्रटच: ' ( ५।२१३१), 'नेविडज्विरीसचौ' (३२), 'इनच् पिच्चिकचि च' (३३), क्लिन्नस्य चिल पिल् (वा० ), उपाधिभ्यां त्यकन्नासन्नारूढयोः (३४) शाकटायन - 'विशालविशङ्कट विकटसंकटोत्कट प्रकटनिकटावकटाव कुटारावटीटावनाटावभ्रटनिबिडनिबिरीसचिक्कचिकिनचिपिटचिल्लपिल्लचुल्लोपत्यकाधित्यकाः ' ( ३|३|१०६ ) ९. नौ सूत्रोंके स्थान पर एक सूत्र । यथा— पाणिनि - ' वशं गतः ' ( ४ | ३ |८६), 'धर्मपथ्यर्थन्यायादनपेते' ( ४|४|१२), 'मूलमस्या बहि' (८८), 'संज्ञायां घेनुष्या' ( ४१४१८९), 'संज्ञायां जन्या:' ( ४/४/८२), 'गृहपतिना संयुक्त ञ्यः' (९०), 'नौवयोधर्मविषमूलमूलसी तातु लाभ्यस्तायंतु ल्यप्राप्यवध्यानाम्यसमसमित संमितेषु' (९१), 'हृदयस्य प्रिय:' ( ४|४|९५), ' बन्धने चर्षों' ( ४/४/९६ ) शाकटायन—' वश्यपथ्यवयस्यधेनुष्यगार्हपत्य जन्यधर्म्यहृद्य मूल्यम् ' ( ३।२।१९५) । Jain Education International - २५३ - For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.orgPage Navigation
1 2 3 4 5 6
