________________
પ્રમાણે ઓગણીસમા શ્લોકનો અર્થ છે. કહેવાનો આશય એ છે કે યોગાવચ, ક્રિયાવચક અને ફ્લાવચક : આ ત્રણ પ્રકારનો અવશ્વક યોગ છે. યોગાદિને આશ્રયીને જેનું ફળ અવશ્ય પ્રાપ્ત થાય છે તેને યોગાવચકાદિ યોગ કહેવાય છે.
સામાન્ય રીતે યોગ, ક્રિયા અને ફળ આ સંસારમાં આપણે પામતા જ હોઈએ છીએ. પરંતુ તે સાધુને આશ્રયીને ન હોવાથી અવયોગની પ્રાપ્તિ થતી નથી. યોગ સાધુ મહાત્માનો થવો જોઈએ. વંદનાદિ ક્રિયા તેઓશ્રીની પ્રત્યે થવી જોઈએ અને તે ક્રિયાનું ફળ પણ અવશ્ય પ્રાપ્ત થવું જોઈએ. ધર્મક્રિયા કરવાનું મન થાય ત્યારે પૂ. સાધુ મહાત્માનો યોગ જ ન મળે. એવો યોગ મળે તો ગમે તે કારણે તેઓશ્રીને વંદનાદિ ન કરીએ અને કોઈ વાર કરીએ તો જેમ-તેમ કરીએ... ઈત્યાદિ કારણે વિવક્ષિત ફળથી વંચિત રહીએ-આવો અનુભવ તો આપણને પૂરતા પ્રમાણમાં છે, જેના મૂળમાં અવશ્વયોગના ઉદયનો અભાવ છે.
મિત્રાદષ્ટિમાં એવું બનતું નથી. સહજપણે તેમને સદ્ગુરુનો યોગ વગેરેની પ્રાપ્તિ થાય છે. એનું કારણ અવચક યોગનો ઉદય(આવિર્ભાવ) છે. આને જ અવ્યક્તસમાધિ કહેવાય છે. અવ્યક્તસમાધિના અધિકારમાં તેનો પાઠ હોવાથી આ ત્રણ અવશ્વયોગ; અવ્યક્તસમાધિ તરીકે પ્રસિદ્ધ છે.
બાણના લક્ષ્યની ક્રિયા જેવો અવિસંવાદી અવચક યોગ છે. બાણ જેવી રીતે ચોક્કસ જ લક્ષ્ય વીંધે છે, અન્યથા લક્ષ્ય વીંધાય જ નહિ તો તે બાણની ક્રિયા ગણાય જ નહિ તેમ સદ્યોગાવચકાદિ યોગ પણ સદ્ગુરુ
