________________
मानतुङ्गशास्त्रं
सविन्दुको विन्दुभिः सहितोऽस्ति, समणिर्जनमो धनदो यक्षो गमनशील कुवेरयक्षोऽस्ति, धनदाख्यात्वात्, स्थास्नुरपि समणिर्जङ्गम कुवेरयक्ष तुल्योस्तीतिभावः अत्रास्मिन् विषये संशयोनैव-सन्देहो नास्ति ॥ ४५ ॥
भाषा टीका-वहाँ पर जो मणि नील कमलके पत्रके समान कान्तिवाली. लालरेखाओंवाली तथा! विन्दुओंवाली है, वह जगम धनद यःहै, इसमें सन्देह नहीं है ॥ ४५ ॥ જ અર્થ –કાળા કમળના પુત્ર સમાન કાંતિવાળ, લાલ રેખાઓથી યુકત, હોય તે સાક્ષાત યક્ષ કુબેર ‘કુબેર મણિ” છે, તે કુબેર મણે ધન દેનાર
છે એમાં શંકા નથી ૪૫ . मूलम्-सर्ववर्णधरो नित्यं, नानारेखासुभासुरः ॥ विडालनेत्रसंकाशो, निःशेषरिपुमर्दनः ॥ ४६॥
टीका-इदानी विडालनेत्रनाम्नो मणेलक्षणं सप्रभावमाह-सर्वेत्यादिना-तत्रयो मणिनित्यं सर्वदा। सर्ववर्णधरः शुकनीलपीतादिसर्वधारकः, तथा नानारेखा सुभासुरोऽनेकाभी रेखाभिरतिशयेन प्रकाशमानोऽस्ति, स मणिविडालनेत्रसंकाशो मार्जराक्षिसदृशोऽस्ति, विडालनत्र तुल्यत्त्वाद्विडालनेत्रनाना प्रकथ्यते इत्याशयः,
१ स्थितिशीलोऽपि ॥२ एष शब्दः पादपूर्ते ॥ ३ तात्पर्य यह है की कुवेर यक्ष तो जगम होकर “ धनद " कहलाता है तथा अपने जङ्गमत्व गुणसे सर्व देवोंआदिके पासजाकर उनकोद्रव्यप्रदान करता है किन्तु यह मणितो स्थितिशील होतेपरभी जङ्गमधनदके समान सबको द्रव्य प्रदान करती है अत एव इसका नाम धनद है।
