________________
ગાંધીવાણી ખરું જોતાં ઈશ્વર એક શક્તિ છે, તત્ત્વ છે. તે શુદ્ધ ચૈતન્ય છે, સર્વવ્યાપક છે, છતાં તેનો આશ્રય કે ઉપયોગ બધાને મળતો નથી; અથવા કહો કે બધા તેનો આશ્રય મેળવી શકતા નથી.
હિંદુ ધર્મ મહાસાગર છેતેમાં અનેક રત્નો પડેલાં છે, જેટલા ઊંડા જાઓ તેટલાં વધારે રત્નો મળે. હિંદુ ધર્મમાં ઈશ્વરનાં અનેક નામ છે. હું તો બધાં નામો કાયમ રાખીને બધામાં નિરાકાર, સર્વવ્યાપી રામને જ જોઉં છું. મારો રામ સીતાપતિ, દશરથનંદન કહેવાતો છતાં સર્વશક્તિમાન ઈશ્વર જ છે. એનું નામ હૃદયમાં હોય તો સર્વ દુઃખો નાશ પામે છે.
*
* *
બ્રહ્મચર્ય એટલે મન-વચન-કાયાથી સર્વ ઈન્દ્રિયોનો સંયમ. આ સંયમ સારુ ત્યાગની આવશ્યકતા છે. ત્યાગના ક્ષેત્રને સીમા જ નથી, તેમ બ્રહ્મચર્યની મહિમાને નથી. સત્યનારાયણ પર અવિચળ શ્રદ્ધા રાખ્યા સિવાય બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરવું અશક્ય છે. બ્રહ્મચર્યનો પૂરો અર્થ છે બ્રહ્મની શોધ. આત્મશુદ્ધિ વગર જીવમાત્ર સાથે એકતા ન સધાઈ શકે. આત્મશુદ્ધિ વગર અહિંસા ધર્મનું પાલન સર્વથા અશક્ય છે. અશુદ્ધાત્મા પરમાત્માનાં દર્શન કરવા માટે અસમર્થ છે. એટલે જીવનનાં તમામ ક્ષેત્રોમાં શુદ્ધિ જરૂરી છે. આ શુદ્ધિ સાધ્ય છે, કારણ કે વ્યક્તિ અને સમષ્ટિ વચ્ચે એવો નિકટનો સંબંધ છે કે એકની શુદ્ધિ અનેકોની શુદ્ધિ બરોબર થઈ જાય છે. વ્યક્તિગત પ્રયત્ન કરવાની શક્તિ સત્યનારાયણે સૌને જન્મથી જ આપી રાખી છે.
