________________
ગાંધીવાણી જેની આંખો ફૂટી ગઈ છે તે આંધળો નથી, પણ જે પોતાના દોષો ઢાંકે છે તે આંધળો છે.
યથાશક્તિ એટલે પોતાની બધી શક્તિ જરાયે સંકોચ વગર વાપરવી તે. એવા શુભ પ્રયત્નમાં ઘણું કરીને સફળતા મળે છે.
ભયમાત્રથી મુક્તિ તો તે મેળવી શકે જેને આત્મસાક્ષાત્કાર થઈ ગયો હોય. અભય એ મોહરહિત સ્થિતિની પરાકાષ્ઠા છે. નિશ્ચય કરવાથી, સતત પ્રયત્ન કરવાથી અને આત્મા પર શ્રદ્ધા વધવાથી અભયની માત્રા વધી શકે છે. આપણે તો બાહ્ય ભયોથી મુક્તિ મેળવવી છે. અંદર જે શત્રુઓ બેઠા છે, એમનાથી તો ડરીને જ ચાલવાનું છે. કામક્રોધાદિનો ભય તે વાસ્તવિક ભય છે. એને જીતી લેવાથી બહારના ભયોનો ઉપદ્રવ એની મેળે મટી જાય છે. ભયમાત્ર દેહને કારણે છે. દેહ અંગેનો રાગ ગયો તો અભય સહજ લાધી જશે.
આત્માનો વિકાસ કરવો એટલે ચારિત્ર્ય ઘડવું, ઈશ્વરનું જ્ઞાન મેળવવું, આત્મજ્ઞાન મેળવવું.
મનુષ્યનું મનુષ્યત્વ સ્વેચ્છાએ અંકુશિત બનવામાં છે. સ્વરાજ્ય એટલે આત્મશાસન, મારે મન સ્વરાજ્ય એટલે લોકસંમતિ અનુસાર ભારતવર્ષનું શાસન. બહુજનસમાજના બહુ મોટા ભાગના માનવીઓના નિશ્ચયને હું લોકસંમતિ લેખું છું. સત્તા પ્રાપ્ત કરી એનું નિયમન કરવાની ક્ષમતા પોતામાં છે એ
