________________
(૧૭૬) છે. એને પોશાક એની રીતભાત અને એનું ભેળપણ નિરખી, આજના ભણેલાઓ જરૂર હસી પડે; પરંતુ ભણેલાઓએ. તે લેહી વેચીને, સંસ્કૃતિ વેચીને, ધર્મ અને અને જીવનના ભોગ આપીને ગુલામી બહેરી છે, તન મન અને ધનને પરાશ્રીત બનાવ્યું છે.
કચ્છની પ્રજા જેટલી મજબુત અને ભેળી છે એટલી જ ધર્મ પ્રત્યે શ્રદ્ધા રાખનારી છે, જે કે એનાં ભેળપણાને લાભ લઈ, આજ ઘણું કચ્છી ખેડુતોને હિંદુના પ્લાના તળે મુસલમાન બનાવી દીધા છે. આવા પથ ધર્મપરના આવા હલકા હુમલાઓ વિગેરે થવાનું કારણ એ દેશમાં આર્યધર્મના ઉપદેશકોના આગમનની ખામી છે. આવા પ્રદેશમાં વિહરીને આ ભેળી પણ શ્રદ્ધાળુ પ્રજાને ધમમાં સ્થિર કરવી જોઈએ છે.
આ રાજ્યમાં વિઘટીને જુલ્મ નથી, ગૌચર પુષ્કળ છે. હારગામ અનાજ વિગેરે ન જઈ શક્યું હોવાથી દેશને સસ્તુ મળે છે. પરદેશી માલ પર પુરતી જકાત છે; એને લીધે જ એને પ્રવેશ એ છે. ના મહારાવશ્રી. ચક્કસ સમજે છે કે આજકાલના કેળવણીના અખતરાએ દેશને અને દેશના રતને ચુસી લીધેલ છે, એટલા ખાતરજ પોતે કેળવણીના પુરતા હિમાયતી નથી અને કદાચ એ તરફ પગલું ભરવું પડે તે પણ ભણેલાઓની બુમને લીધે જ. તેમજ કચ્છના ખેડુતને પણ વણતરની જરૂર નથી. આ સિવાય કચ્છમાં છેલ્લા ધર્મસ્થાનેને પોષણ મળે છે એટલા ધર્મસ્થાનને
