________________
( ૨૯૭)
ભતીજ આવતી જાય છે. શ્રુ' આ એક આશ્ચર્યકારક ખીના નથી. ? ખરેખર અમારા આશ્ચર્ય અને આનંદના પાર નથી. કચ્છી ભાઈઓના પ્રેમસાગર કેટલા ઉંડા છે ? કેટલે અગાધ અને ગંભીર છે? તેની અમે કલ્પનાજ કરી શકતા નથી. ખરેખર કાઈ ખાસ અનુભવ વિના, આ અજાણ્યા પ્રદેશમાં આવા સઘ સમુદાય સાથે યાત્રા કરવાને અમે ઝંપલાગ્યુંજ હતુ. કેવા કેવા વિકટ કે અનુકુળ પ્રસંગે આવશે, એની કલ્પના પણ કરી નહેાતી; પર ંતુ જેમ અગાધ અને ગંભીર જળ સાગરમાં ગમે તેવી માટી સ્ટીમર સ્હેલાઇથી સડસડાટ પસાર થાય છે તેમ અમે કોઈપણ જાતની મુશ્કેલી વિના પ્રયાણ કરીયે છીએ તેમાં ખાસ કારણ તે ખરેખર કચ્છી ભાઇઓના ઉંડા અને ગંભીર પ્રેમનાં આંદોલનાજ છે.
આ જડવાદના જમાનામાં પણ વારસામાં મળેલા પ્રેમ અને ખાસ કરીને ધર્મ પ્રેમ-સાધર્મિકપ્રેમ, કચ્છી પ્રજા જાળવી રહી છે તે જોઇને મેટું આશ્ચર્ય થાય છે. મને અત્રે કહેવા દો કે તેનુ` માત્ર એકજ કારણ હું સમજી શક્યા છું, અને તે એ છે કે આ પ્રદેશના વમાન રાજ્યકર્તા મહારા શ્રી ખેંગારજી મહાદૂરની દીદષ્ટીવાળી આ રાજ નીતિજ છે. પ્રજા પાસે પૈસા કેટલા છે ? તે ઉપરથી પ્રજાના સુખ દુ:ખનેા આંક નથી નિકળતા; પરંતુ પ્રજામાં સંગઠન, શરીરનુ આરોગ્ય, ઘી, દુધ, છાશ, પ્રેમ, ધમ ભાવના, શરીરબળ, જાત મહેનત કરવાની તાકાત વિગેરે ગુપ્ત સ`પત્તિ કેટલા પ્રમાણમાં વધારે છે તે