Ketlak Madhyakalin Shabdo

Author(s): Jayant Kothari
Publisher: ZZ_Anusandhan

Page 5

पाणीथी पण धोवानी प्रणालिका जूना समयमा हती. तेथी अहीं अभोखु एटले ‘सत्कार रूपे पाणी सिंचन' एवो अर्थ ज लेवो जोईए.
अन्य प्रयोगो आ प्रमाणे छ : लावण्यसमयकृत 'विमलप्रबंध' (संपा. धीरजलाल ध. शाह) –
सोवन करवी दीइ अभोखण, साजण हरखि भरिया. संपाद के 'आवकार' अर्थ आप्यो छे, पण 'सुवर्णनी झारीथी पाणी सींचे छे' एवो अर्थ स्पष्ट छे. 'लावण्यसमयनी लघु काव्यकृतिओ' (संपा. शिवलाल जेसलपुरा) -
मनि विण अभोखण दि घणां, वीरमती मेल्हइ बेसणां. संपादके अभोखणर्नु मूळ सं. अम्भोष्ण मानी 'गरम पाणी' एवो अर्थ कर्यो छे. पण सत्कार रूपे सींचवामां आवता पाणीनो अर्थ स्पष्ट छे. बेसणां आपवार्नु पछी आवे छे ते पण सूचक छे.
'आरामशोभा रासमाळा'मा -
संपुटि मिल्या बारि ए, आभोखइ आपट वारि ए लग्न वेळाए वरने पोखवामां आवे छे ते प्रसंगनो अहीं संदर्भ छे एटले संपादके अभोखइनो लीधेलो ‘सत्कार रूपे पाणीनु सिंचन करवामा' ए अर्थ यथायोग्य छे. देहलकृत ‘अभिवनऊझणु' (संपा. शिवलाल जेसलपुरा)मां अंबोषण शब्द मळे छ :
राणी सुदर्शना दीथलां भृगार रे, अंबोषण सहूनि मानिं हवा. संपाद के अंबोषणनो 'कोगळा' अर्थ आप्यो छे, जे भाग्ये ज प्रस्तुत गणाय. प्रसंग महेमानोना स्वागतनो में एटले अंबोषण ते अभोखणने स्थाने आवेलो होय एम लागे छे. 'बधांने मान रूपे पाणी सिंचन करवामां आव्यु' एवो अर्थ लई शकाय छे.
अवोखण, अलबत्त, शामळकृत 'सिंहासनबत्रीशी' (संपा. हरिवल्लभ भायाणी)मां ‘अपोशण' एटले 'भोजन वेळाना आचमन'ना अर्थमा वपरायेलो मळे छे :
अबोट अबोखण अति घणां, को भिक्षावश थाय. ब्राह्मणना व्यवहारोना वर्णनमा आ आवे छे तेथी अबोट करवा, आचमन लेवू, भिक्षा मागवी वगेरेने ब्राह्मणना व्यवहारो तरीके समजी शकाय छे. आधी संपादके आपेलो 'अपोशण' अर्थ योग्य छे. पण ‘अभिवन-ऊझणु'मां अंबोषण ए अभोखणनो भ्रष्ट पाट होवानी शक्यता ज बलवान छे.
[37]