Karm ane Punarjanma

Author(s): Nagin J Shah
Publisher: Z_Bharatiya_Tattva_gyan_001201.pdf

Page 27

કર્મ અને પુનર્જન્મ
ह्यदृष्टजन्मवेदनीयोऽनियतविपाकस्तस्य त्रयी गतिः - कृतस्याविपक्कस्य नाशः,
प्रधानकर्मण्यावापगमनम् वा, नियतविपाकप्रधानकर्मणाऽभिभूतस्य चिरमवस्थानमिति । ४६. सोपक्रमं निरुपक्रमं च कर्म... । ४७.आयुर्विपाकं कर्म द्विविधं - सोपक्रम निरुपक्रमं च । ४८. तदैकभविकमायुष्करं कर्म द्विविधं - सोपक्रमं निरुपक्रमं च । ४८. द्वये खल्वमी संस्काराः- स्मृतिक्लेशहेतबो वासनारूपाः, विपाकहेतवो धर्माधर्मरूपाः ।
योगभाष्य ३.१८ ५०. ततस्तद्विपाकानुगुणानामेव व्यक्तिर्वासनानाम्। ५१. पूर्वाभ्यस्तस्मृत्यनुबन्धाज्जातस्य हर्षभयशोकसंप्रतिपत्तेः। ५२. जातिविशेषाच्च। ५३. पूर्वकृतफलानुबन्धात् तदुत्पत्तिः । ५४. वेदाभ्यासेन सततं शौचेन तपसैव च।
अद्रोहेण भूतानां जातिं स्मरति पौर्विकीम् ।। मनुस्मृति ४.१४८ ५५. धर्माज्जात्यन्तरस्मरणमिह... | ५१. पूर्वशरीरं हित्वा शरीरान्तरोपादानं प्रेत्यभावः । यस्य तु सत्त्वोत्पादः सत्त्वनिरोध:
प्रेत्यभावस्तस्य कृतहानमकृताभ्यागमश्च दोषः । ५७. पूर्वकृतफलानुबन्धात् तदुत्पत्तिः । ५८. भूतेभ्यो मूर्युपादानवत् तदुत्पत्ति: । न्या० सू० । कर्मनिरपेक्षेभ्यो भूतेभ्यो निर्वृत्ता मूर्तयः
सिकताशर्करापाषाणगैरिकाजनप्रभृतयः पुरुषार्थकारित्वादुपादीयन्ते तथा कर्मनिरपेक्षेभ्यो
भूतेभ्यः शरीरमुत्पन्नं पुरुषार्थकारित्वादुपादीयते । ५६.न, साध्यसमत्वात् । न्यायसूत्र ३.२.६२ १०.न, उत्पत्तिनिमित्तत्वान्मातापित्रोः । तथाऽऽहारस्य । न्या० सू०३.२.६३-६४ ११.प्राप्ती चानियमात् । न्या० सू० ३.२.६५ ? न च सर्वो दम्पत्योः संयोगो
गर्भाधानहेतुर्दृश्यते, तत्रासति कर्मणि न भवति, सति च भवति, इति अनुपपन्नो नियमाभावः इति । न्या० भा० ३.२.६५ । शरीरोत्पत्तिनिमित्तत्वात् संयोगोत्पत्तिनिमित्तं
कर्म । न्या० सू० ३.२.६६ । ६२. एतेनानियमः प्रत्युक्तः । न्या० सू० ३.२.६७ 53. न प्रवृत्तिः प्रतिसन्धानाय हीनक्लेशस्य । १४. बहिश्च विविक्तचित्तो विहरन्मुक्त इत्युच्यते । १५. सर्वाणि पूर्वकर्माणि ह्यन्ते जन्मनि विपच्यन्त इति । न्याय भा० ४.१.६४