________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રે કાળું મુત્ર આવે છે એવી રીતે મુત્રનું લક્ષણ કહેવાય છે કે ૨૬ છે पित्तेनपांडुरंमूत्रं कफेनं कफरोगिणाम् रक्तवर्णभवेद्वाते बंदजेमिश्रितंभवेत् ॥ २७॥
અર્થ–માણસને જે પિત્તને વેગ હોય તે ઘેલું મૂત્ર થાય છે. કફ રેગીને મુત્રમાં ફીણ થાય છે; વાયુ રેગ વાળાને મુત્રને રંગ રાતે થાય છે અને મિશ્ર રેગ વાળાને એ ત્રણેય રોગો સાથે હેય ત્યારે ત્રણેના લક્ષણો વાળું મુત્ર જાણવું. ર૭ समघातोःपुनःकूप, जलतुल्यंचदृश्यते ॥ उर्ध्वनीलमधारक्तं, रुधिरेणप्रजायते ॥२८॥
અર્થ-સમધાત એટલે વાયુ, પિત્તને કફ સમાં ન પણે હૈય, તેનું મુત્ર કુવાના પાણીના જેવું જાણવું, અને જેને લેહીને વિકાર હોય તેનું મૂત્ર ઉપર નીલુ ને હેઠે રાતું દેખાય છે એમ જાણવું છે ૨૮ છે पीतंतथोपरिच्छाये, कृष्णंबुबुदसंयुतम् ॥ मप्रभूतदोषेण, जायतेनात्रसंशयः ॥ २९ ॥
અથં-જેનું પીળા રંગનું મુત્ર થાય, ઉપર છાયા જેવું થઈ આવે તથા કાળા રંગ વાલું ને ઉપર પપિટા થ
For Private And Personal Use Only