Jivthi Shiv Taraf

Author(s): Kulchandrasuri
Publisher: Kulchandrasuri

Page 13

RERERURSRSRSRSRSRSRSRSR aer cala 12$
જ્ઞાનાવરણીયાદિ કર્મોની બેડીઓમાં જકડાયેલા અને દેવ, મનુષ્યાદિ ગતિઓમાં ગમન કરનાર સંસારી.
જીવ
મુક્ત સંસારી સંસારી જીવ એક ઇન્દ્રિયથી પાંચ ઇન્દ્રિયવાળા હોય છે.
તેમાં એક સ્પર્શેન્દ્રિય ત્વચા માત્રને ધારણ કરનાર - એકેન્દ્રિય જીવ સ્થાવર-સ્થિર રહેવાના સ્વભાવવાળા કહેવાય છે. આ જીવો સ્વેચ્છાએ ચાલી શકતા નથી. આ જીવોને ફક્ત સ્પર્શેન્દ્રિય એટલે કે ફક્ત શરીર હોય છે. જીભ, નાક, આંખ અને કાન હોતા નથી.
તથા બે, ત્રણ આદિ ઇન્દ્રિયોને ધારણ કરનાર ત્રસ કહેવાય છે. આ જીવો સ્વેચ્છાએ હલનચલન કરી શકે છે, ગમનાગમન કરી શકે છે.
આ રીતે સંસારી જીવોના મુખ્ય બે ભેદ થાય છે. (૧) ત્રસ અને (૨) સ્થાવર
સંસારી જીવ
ત્રસ સ્થાવર ઇન્દ્રિઓની ગણતરી આપણા મોંના દાઢીના હિસ્સાથી લગાવીને કાન સુધીનો જે ક્રમ છે તેજ ક્રમથી સમજવું.
જેમકે એકેન્દ્રિય જીવોને એકલી સ્પર્શેન્દ્રિય-ત્વચા. બેઇન્દ્રિય જીવોને સ્પર્શેન્દ્રિય અને રસનેન્દ્રિય=જીભ. તેઈદ્રિય જીવોને આ બે સિવાય ઘાણેન્દ્રિય-નાક. ચઉરિન્દ્રિય જીવોને ચક્ષુ આંખ વધુ અને,
પંચેન્દ્રિય જીવોને ઉપર્યુક્ત ચાર તથા શ્રોત્રેન્દ્રિય-કાન વધુ હોય છે.
આ રીતે સંસારી જીવોના પાંચ પ્રકાર પણ છે. એકેન્દ્રિય, XARXALASASAYAS 4 ALAVARASALAR