________________
કેઈક વાર તીર્થે જાય તે પણ જોડાગાડીમાં, મેટરમાં કે ડોળીમાં, બીજાને પિતાને ભાર આપી તીર્થ ગયા તેથી શુ વળ્યું? પિતાના
સ્નેહી આવવાના છે એમ જાણવા મળે અને વાહન ન હોય તે પગે ચાલીને પણ સામે જાય. સવારે ફરવા જવાનું, walking જવાનું હોય તો માઈલે સુધી ચાલે. કેઈ આસામી ફેઈલ થઈ જવાની છે, એમ સાંભળે તે અધરાતે પણ વાહન વિના ત્યાં દોડી જાય, પણ યાત્રાએ જતાં થાક લાગે. તીર્થસ્થાનેની ધર્મશાળાઓ
પૈસાનું નામ આવે ત્યાં પગમાં જેર આવે. પ્રભુનું નામ આવે ત્યાં કંટાળો આવે ! શરીરને શ્રમ આપ્યા વિના, પગે. ચાલીને ગયા વિના યાત્રાને પૂર્ણલાભ કઈ રીતે મળે? આજકાલ યાત્રાનાં ધામે, તીર્થસ્થાને, અને ધર્મસ્થાને અયોગ્ય આત્માઓને લીધે કર્મ સ્થાને બની રહ્યાં છે. ત્યાં જાય એટલે ન ખાવાનું ખાય, ન પીવાનું પીએ, જુગાર રમે અને લહેર કરે. તમે તીર્થ સ્થાનમાં રહેલી ધર્મશાળાઓની ઓરડીઓ જોશો તો તમને લાગશે:
ક્યાંક બીડીનાં ઠૂંઠાં પડ્યાં હશે, કયાંક સિગારેટને કચરે પડ્યો હશે. દિવાલ પર પાનની પિચકારી મારેલી હશે અને આવનાર સપૂતનાં નામ કાળા કેલસાના કાળા અક્ષરેમાં કરેલાં હશે !
આ બધું બની રહ્યું છે, કારણ કે જીવનમાં ધર્મ નથી. ધર્મને લેકેએ મંદિરમાં જ પૂરી રાખ્યો છે. એને હવે બહાર લાવે. જીવનમાં લાવ. માણસ જેમ જમે છે રસોડામાં, પણ એ ખેરાકને પચાવે છે. બજારમાં. પચાવવા માટે રસોડામાં જ બેસી રહેવું પડતું નથી. તેમ માણસે ઉપાશ્રય ને મંદિરમાંથી ધર્મને ગ્રહણ કરી, એને ઉપગ વ્યવહારમાં કરવો જોઈએ. ધર્મને મંદિરમાં જ ન રખાય. ધર્મ છવનમાં, વ્યવહારમાં અને વર્તનમાં આવશે તે જ એને મહિમા વધશે. તે જ એ ધન્ય થશે. તે જ એ જીવંત બનશે.
