________________
૨૪
શેઠ તે પ્રેમની હવા લઈને આવ્યા હતા. એણે હસીને કહ્યું તારી બુદ્ધિને પણ ધન્યવાદ છે. અરે, ઘરમાં તે વળી નેતરાં શાં ને નિમંત્રણ શાં ? આપણે ક્યાં પારકાં છીએ? આપણી યાત્રાનિમિત્તે તે આ પ્રેમભોજન છે! ચાલ, ચાલ, હવે નિમંત્રણવાળી.'
શેઠાણું બબડતી એની પાછળ ચાલી. વાડીની રેલીમાં એને ભત્રીજો સૌનું સ્વાગત કરી રહ્યો હતે. કાકાને જોતાં જ એ પૂંઠ કરીને ઊભે રહ્યો. શેઠ એની પાસે થઈને પસાર થઈ ગયાં. આગળ જતાં શેઠાણીએ કહ્યું : “જોયું? નિમંત્રણ વિના આવ્યા તો કેવી ફજેતી થઈ? સૌનું માનપૂર્વક સ્વાગત કરી રહ્યો છે. આપણને ‘આ’ એટલુંય કહ્યું? એ ગામને જમાડે છે તે આપણા માટે નહિ પણ એનું ખોટું ન દેખાય એટલા માટે જમાડે છે. તમારી તો સામ્ય એ જેતા નથી. જાઓ તમારે જવું હોય તે હું તો આ ચાલી...”
ભત્રીજે દૂર ઊભે ઊભે આ વાર્તાલાપ સાંભળી રહ્યો હતે. એની આંખ બીજી બાજુ હતી, કાન અહીં હતા.
શેઠે કહ્યું : “તીર્થે જઈ આવી, પણ તું તે આવી જ રહી. એકલો માણસ કેટલાનું ધ્યાન રાખે? જેતી નથી એ કેટલી ધમાલમાં છે. એ તો આપણું બાળક કહેવાય. ચાલ હવે. '
ભત્રીજાએ કાકાને સાંભળ્યા. એનું હૈયું નમી પડ્યું, પણ એને એક વધારે કસોટી કરવાનું મન થયું. એણે જઈને કાકાની થાળીમાં લાડવા પીરસવાને બદલે એક ગોળ પહાણે મૂકડ્યો. શેઠે ઊંચું જોયું. આસપાસ બેઠેલા સૌ હસી પડ્યા. દૂરથી શેઠાણુએ આ અપમાનજનક દૃશ્ય જોયું અને એ સળગી ઊઠી. પણ શેઠ તો તીર્થથી વિવેક ને પ્રેમ લઈને આવ્યા હતા. પ્રતિજ્ઞાની મૂડી એ એમ જવા દે? એમણે પિતાને જ કાન પકડતાં કહ્યું: “મારા ભાણુમાં પકવાન ન શોભે. પહાણો જ શોભે. હું વૃદ્ધ છતાં મારામાં એટલે ય વિવેક ન આવ્યો કે ગામનાં માણસો પહેલાં જમે, ધરનાં માણસો છેલ્લે જમે. ધરને થઈને હું
