Jain_Satyaprakash 1950 03

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 21

[ ૧૪૦
કુંઠિનપુર વિભૂષિત બાલાપુર (જિટલા–આલા, વરા) ગામમાં અમારું ગયે વર્ષે (સં. ૨૦૦૫માં) ચોમાસું હતું. સુરક્ષા રનવા મનોરમા માળા રમત આ પંક્તિથી આપણે પ્રાત:કાળના પ્રતિક્રમણમાં મસની સઝાયમાં જેનું નિત્ય સ્મરણ કરીએ છીએ તે મહાસતી દમયંતી વિદર્ભ દેશના ભીમરથ રાજાની પુત્રી હેવાથી ઘૂમી મને તથા મીમસુરા વગેરે નામથી પણ સુપ્રસિદ્ધ છે. નીચેની કડીથી ગુજરાતીઓ સુપરિચિત છે.
“વૈદભી વનમાં વલવલે અંધારી રાત, ભામિની ભય પામે ઘણું એકલડી જાત” ના
વરાડનું પ્રાચીન નામ વિદભ છે. આથી જ્યારે અમારે અહીં વરાતમાં શ્રીમંતરિક્ષછ તીર્થની યાત્રા આવવાનું થયું ત્યારે અમે મહાસતી દમયંતી તથા શ્રીકૃષ્ણ વાસુદેવની પટરાણી મોક્ષગામી મહાસતી રુકિમણીના પિયરની તપાસ કરવા માંડી. તપાસ કરતાં એટલો પત્તો લાગ્યો હતો કે અમરાવતી પાસે કઈક સ્થળે કંઠિનપુર ગામ છે, અને અત્યારે પણ વૈષ્ણવ લેકેનું મેટું તીર્થધામ છે. ત્યાર પછી અમારે બાલાપુર આવવાનું થયું. બાલાપુરમાં ચોમાસા દરમ્યાન નકશા મંગાવીને તપાસ કરતાં કંનિપુર ગામ અમરાવતી જિલ્લાના ચાંદા તાલુકામાં વધુ નદીને કિનારે આવેલું છે એટલે બરાબર પત્તો લાગ્યા. ચોમાસું પૂર્ણ થયે ભાંડકપાશ્વનાથજી તીર્થની યાત્રાએ અમારે અમરાવતી વધ-હીંગઘાટ થઈને જ જવાનું હતું એટલે એ સંબંધી વિશેષ તપાસ અમરાવતી ગયા પછી જ કરવાનું મુલતવી રાખ્યું. - તાર્કિક શિરામણિ આચાર્ય ભગવાન શ્રીમદ્વવાદી ક્ષમાશ્રમણ વિરચિત કાદશારનયચકના સંશોધનનું અને પ્રેસકેપી લખવાનું કાર્ય મારે ચાલતું હતું તે શીષભદેવ ભગવાનની નિર્વાણતિથિ મેતેશે (સં. ૨૦૦૬, પોષ વદ ૧૦) સમાપ્ત કરીને મહા સુદ ૬ ના દિવસે અમે બાલાપુરથી ભાંડક (ભદ્રાવતી) તીર્થની યાત્રાર્થે પ્રયાણ કર્યું અને ત્યાંથી પૂર્વમાં ૧૮ માઈલ દૂર આવેલા આકલા શહેરમાં આવ્યા. અહીં તાજના પેટમાં જિનમંદિર, ઉપાશ્રય તથા ધર્મશાળા છે. અંતરિક્ષજી તીર્થની યાત્રાએ રેલ્વેદ્વારા આવતા યાત્રાળુઓ અહીં જ ઊતરે છે. પછી અહીંથી દક્ષિણે ૪૫ માઈલ દૂર શિરપુર સુધીની મેટરસાક બંધાઈ ગયેલી છે. આકેલામાં જેનેનાં લગભગ ૧૦૦ ઘરોની વસ્તી છે. આકેલામાં મૂલનાયક શ્રીષભદેવ ભગવાન છે.
આકોલાથી નીકળી ૨૫ માઈલ દૂર મૂર્તિ જાપુર આવ્યા. મૂતિજાપુરમાં સ્ટેશન ઉપર અને ગામમાં બન્ને સ્થળે પાંચ-દરા મૂર્તિપૂજક અને સ્થાનકવાસી જેનેનાં ઘર છે. બંને સ્થળે સ્થાનક છે, પણ જિનમંદિર નથી. ત્યાંથી ૨૮ માઈલ દૂરબાનેરા આવ્યા. અહીં
મૂર્તિનાપુરથી દક્ષિણ દિશામાં એક રસ્તો કારંજ અને ઉત્તર દિશામાં એક રસ્તા એલિચપુર જાય છે. કારંજા મૂર્તિ જાપુરથી ૧૪ માઈલ દૂર છે. વરા દેશમાં દિગંબરોનું એ મોટામાં મોટું કેન્દ્ર છે. ત્યાં દિગંબર ભટ્ટારકાની ત્રણ-ચાર ગાદીઓ છે. મોટું છાત્રાલય છે, તેમજ પ્રાચીન હસ્તલિખિત પ્રતિઓના સંગ્રહવાળો મોટો પુસ્તક ભંડાર પણ છે. આ કારંજાના દિગંબર મંદિર અને શ્રાવ વગેરેનું વર્ણન શ્રીશીલ વિજયજીએ પણ તીર્થમાલા (પૃ. ૧૧૪)માં કર્યું છે. શીલવિજયજી મહારાજ દક્ષિણમાં સં. ૧૯૨૧ થી ૧૭૩૮ સુધી કર્યા હતા એ ઉપર કહેવાઈ જ ગયું છે.