Jain_Satyaprakash 1948 09

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 13

ક ૧૧] કનકકુશલગણિ અને એમની કૃતિઓ [ ૨૭૫
હવે કે ઉપર્યુકત બાવીસ કૃતિઓ વિષે કમશ: ઘેડીક વિગતો રજ કરીશ :
(૧) “ઋષભ! નમ્ર!' સ્તોત્રવૃત્તિ-જિનપ્રભસૂરિએ ઋષભ ! નગ્રંથો શા થતું ૨૬ પાનું સ્તોત્ર રચ્યું છે. એ પ્રકરણરત્નાકર (બા. ૪)માં તેમજ જૈન સ્તોત્રસમુચ્ચય (જ. ૧૪૯-૧૫૧)માં છપાયું છે. એના ઉપરની આ ગવાત્મક વૃત્તિ છે અને એનું પ્રમાણ ૪૫૭ કલેક જેટલું છે. આની પ્રશસ્તિનાં પચિ પો ઉપર્યુક્ત ભૂમિકામાં આપ્યાં છે.
(૨) કલ્યાણ મંદિરસ્તાત્રવૃત્તિ–સિદ્ધસેન દિવાકરે રચેલા કલ્યાણમનિરરત્ર ઉપરની આ ગણાત્મક વૃત્તિ છે. એવું પ્રમાણ ૬૦૦ લોક જેવડું છે. આ વૃત્તિ તેમજ ભકતામર સ્તોત્રવૃત્તિ મેં સંપાદિત કરી છે અને એ બંને ઉપર્યુકત “ભકતામર-કલ્યાણ મનિર-નમિણસ્તોત્રત્રયમ' નામના પુસ્તકમાં અનુક્રમે પૃ. ૧૫૩–૧૯માં મને પુ. ૧૨૪-૧૫૧માં ..છપાઈ છે. આ બંને વૃત્તિમાં સમાસો વિષે સમજણ અપાઈ છે. પૃ. ૧૭૪ માં માહાવી દેવામાં કે પદ્યના બીજને “અક્ષ કહે છે એવો ઉલ્લેખ છે.
(૩) ગેડીયાશ્વનાથ-ઈદ–આ ત્રેવીસમા તીર્થંકર પાશ્વનાથની કે જેમનાં વિવિધ નામે માંના એક નામમાં ગાડી' શબ્દ છે, તેમની સ્તુતિરૂ૫ કૃતિ હશે એમ લાગે છે. આ છપાઈ હોય તો તેની મને ખબર નથી. આની હાથપોથીઓ ક્યાં ક્યાં છે તે જાણુનું બાકી રહે છે.
“શ્રીભકતામર સ્તોત્રની પાદપૂર્તિરૂપ કાવ્ય સંગ્રહનો દ્વિતીય ભાગ” જે મેં સંપાદિત કર્યો છે તેના “જ' પરિશિષ્ટ તરીકે વિજયસેનસૂરિના શિષ્ય વિનયકુશલના શાંતિકુશલે રચેલ
ગાહી)પારનાથસ્તવન છપાયું છે. આ સ્તવનના પ્રારંભમાં પાર્શ્વનાથનાં ૧૧૦ નામ ગણવાયાં છે. આ સ્તવન વિ. સં. ૧૬૬૭માં ગુજરાતીમાં વિનંતિ રૂપે રચાયું છે.
(૪) ચતુર્વિશતિજિનસ્તોત્રવૃત્તિ-જિનપ્રભસૂરિએ રચેલ ચોવીસ જિનોની તુતિરૂપ કૃતિની આ ગદ્યાત્મક વૃત્તિ છે. એનું પ્રમાણ ૫૦૧ ક જેટલું છે. આ સ્તુતિ તે કઈ તે જાણવામાં નથી. એ જે “ઋષભ ! નમ્ર !'થી શરૂ થતી જ સ્તુતિ હોય તે આ પૃથફ ગણવાની રહેતી નથી.
(૫) જિનસ્તુતિ–આ કપ તીર્થ કરની સ્તુતિ છે તે વાત તેમ જ એ કાઈ સ્થળેથી છપાઈ છે કે કેમ તેની તપાસ કરવી બાકી રહે છે. - ૧) જ્ઞાનપંચમી કથા–તાનની વિરાધના અને આરાધનાનાં ફળ દર્શાવનારી આ ગલાત્મક કૃતિ છે. એમાં રાજપુત્ર વરદત્ત અને શ્રેષ્ઠ કન્યા ગુણમંજરીનો અધિકાર છે. જાથે સાથે બન્નેના પૂર્વ ભવ અને ઉત્તર ભવ વિષે પણ નિર્દેવ છે. આ કૃતિનું પ્રમાણ ૧૫૦ સ્ટોક જેવડું છે. એ મેડતામાં રચાઈ છે. આને કેટલાક “વરદત્તગુણમંજરીકથા” પણ કહે છે. (જુઓ જિનરકેશ, પૃ. ૪૧.) જ્ઞાનપંચમીને સૌભાગ્ય૫ચમી કહેવાનું કારણ દર્શાવતાં અહીં કહ્યું છે કે પંચમીના આરાધનથી મનુષ્યને અધિક સૌભાય ચળે છે. એથી એનું સૌભાગ્ય પંચમી એવું નામ લેકમાં પડવું.
જ્ઞાનપથમીકથા આલવબોધ–આ ઉપર્યુકત સરફત કતિને ગુજરાતીમાં રાત્મક અનુવાદ છે. લીબડી જ્ઞાનભંડારના સચિપત્ર (૫. ૬૪) માં તેમ જ છે. . . ૦ (૫, ૬૪) માં એની નોંધ છે એમ જણાય છે. ઉપર્ણન લેખ,