Book Title: Jain Gurjar Sahitya Ratno Part 02
Author(s): Naginbhai Manchubhai Jain Sahityoddharak Fund
Publisher: Naginbhai Manchubhai Jain Sahityoddharak Fund
View full book text
________________
જૈન, સાહિત્યદ્વાર ફંડ, સુરત; આવૃત્તિઃ પહેલી; પૃષ્ઠ સંખ્યાઃ ૩૩૪; કિંમત બે રૂપિયા.
ચમકેવલી શ્રી જંબુસ્વામીની કથા જૈનેની એક પ્રાચીન કથા છે. જૈનદ નાનુસાર શ્રી જબુસ્વામી શ્રી મહાવીર સ્વામી પછી શ્રી સુધરવામીની પાટે આવનાર ઐતિહાસિક વ્યકિત છે. પ્રાચીનતમ જૈન ગ્રંથોમાં પણ શ્રી જંબુસ્વામીને ઉલ્લેખ મળે છે અને જૈનોના લગભગ બધાજ આગમ ગ્રંથમાં એમને વિષે કંઈક ને કંઈક નિદેશ કરાયેલ છે. જબુસ્વામી વિષે સંસ્કૃત, પ્રાકૃત અને અપભ્રશમાં પણ ઘણી કથાઓ લખાઈ છે. તેમ વળી ઈસ. ના ૧૩મા સૈકાથી તે ૧૮માં સૈકા સુધીમાં જૂની અને અર્વાચીન ગુજરાતી ભાષામાં પણ રાસા કે ફાગુના પ્રકારની લગભગ ત્રીસેક જેટધી કૃતિઓ જ બુસ્વામી વિષે મળી આવે છે.
આ કૃતિના રચનાર શ્રી યશોવિજયજી મહારાજ દાર્શનિક વિષયોને પારદ્રષ્ટા હતા, તેમને દાર્શનિક અભ્યાસમાં સૂરિ હરિભદ્ર અને શ્રુતજ્ઞાનમાં શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્યની કક્ષામાં ગણવામાં આવ્યા છે. એમની પ્રતિભા પ્રાચીન તથા નવ્ય ન્યાય, વ્યાકરણ, સાહિત્ય, અલંકાર, છંદ, કાવ્ય, તક આગમ, નય, પ્રમાણ, યોગ, અધ્યાત્મ, તત્ત્વજ્ઞાન, આચાર, ઉપદેશ, કથા ભકિત ઈત્યાદિ અનેક ક્ષેત્રોમાં સંચરી છે અને સંસ્કૃત, પ્રાકૃત ગુજરાતી તથા હિંદી તેમજ મારવાડી એમ અનેક ભાગમાં વિપુલ સર્જન કર્યું છે. એ વિભૂતિએ આ જંબુસ્વામી રાસની રચના શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્ય કૃત “વિષષ્ટિ શલાકા પુરુષચરિત્ર”ના પરિશષ્ટ પર્વમાં આપેલા જંબુસ્વામીના ચરિત્રના આધારે કરી છે.
શ્રી જંબુસ્વામીની કથા ટૂંકમાં એવી છે કે મગધા ગામે જાનપદમાં રાજગૃહનગરમાં શ્રેણિકના રાજ્યમાં કામતીદત્ત શાહુકારની પત્ની ધારિણીના ગર્ભે શ્રી જબુસ્વામીને જન્મ થયા હતા, ધારિણુને પાંચ ને આવેલા ને તે પરથી પતિએ એવી આગાહી કરી હતી કે એને પ્રભાવશાળી પુત્ર થશે. ધારિણીને
