Book Title: Jain Drushtie Bramhacharya Vichar Author(s): Sukhlal Sanghavi Publisher: Z_Jaindharma_no_Pran_002157.pdf View full book textPage 2
________________ هي هي هي هي هم می نمایشی میمی مي عمي જૈન દષ્ટિએ બ્રહ્મચર્યવિચાર ૧૪૭ લીધે. સશે નિવૃત્તિ મેળવવા અસમર્થ વ્યક્તિઓ જેટજેટલા અંશોમાં નિવૃત્તિ સેવે તેટકેટલા અંશેમાં તેઓ જૈન છે. જે અંશોમાં નિવૃત્તિ સેવી ન શકે તે અંશેમાં પિતાની પરિસ્થિતિ પ્રમાણે વિવેકદષ્ટિથી તેઓ પ્રવૃત્તિ ગોઠવી લે; પણ એ પ્રવૃત્તિનું વિધાન જૈન શાસ્ત્ર નથી કરતું, તેનું વિધાન તો માત્ર નિવૃત્તિ છે. તેથી જૈનધર્મને વિધાનની દષ્ટિએ એકાશમાં કહી શકાય. તે એકાશ્રમ એટલે બ્રહ્મચર્ય અને સંન્યાસઆશ્રમના એકીકરણરૂપ ત્યાગને આશ્રમ. આ જ કારણથી જૈનાચારના પ્રાણભૂત ગણાતાં અહિંસાદિ પાંચ મહાવતે પણ વિરમણ(નિવૃત્તિ)રૂપ છે. ગૃહસ્થનાં અણુવ્રતો પણ વિરમણરૂપ છે. ફેર એટલે કે એકમાં સર્વશે નિવૃત્તિ છે અને બીજામાં અલ્પાંશે નિવૃત્તિ છે. તે નિવૃત્તિનું મુખ્ય કેન્દ્ર અહિંસા છે. હિંસાથી સવશે નિવૃત્ત થવામાં બીજાં બધાં મહાવતે આવી જાય છે. હિંસાના પ્રાણઘાતરૂપ અર્થ કરતાં જૈન શાસ્ત્રમાં તેને અ બહુ જ સૂક્ષ્મ અને વ્યાપક છે. બીજે કઈ જીવ દુભાય કે નહિ, પણ મલિન વૃત્તિમાત્રથી પિતાના આત્માની શુદ્ધતા હણાય તે તે પણ હિંસા. આવી હિંસામાં દરેક જાતની સૂક્ષ્મ કે સ્થૂલ પાપવૃત્તિ આવી જાય છે. અસત્યભાષણ, અદત્તાદાન (ચૌય), અબ્રહ્મ (મિથુન અથવા કામાચાર) કે પરિગ્રહ-એ બધાંની પાછળ કાં તો અજ્ઞાન અને કાં તે. લેભ, ક્રોધ, કુતૂહલ કે ભયાદિ મલિન વૃત્તિઓ પ્રેરક હોય છે જ. તેથી અસત્યાદિ બધી પ્રવૃત્તિઓ હિંસાત્મક જ છે. એવી હિંસાથી નિવૃત્ત થવું એ જ અહિંસાનું પાલન; અને તેવા પાલનમાં સહેજે બીજા બધા નિવૃત્તિગામી ધર્મો આવી જાય છે. જૈનધર્મ પ્રમાણે બાકીના બધા વિધિનિષેધે એ ઉક્ત અહિંસાના માત્ર પિષક અંગે જ છે. ચેતના અને પુરુષાર્થ એ આત્માનાં મુખ્ય બળે છે. તે બળોને દુરુપયોગ અટકાવવામાં આવે તે જ તેમને સદુપયેગની દિશામાં વાળી શકાય. આ કારણથી જૈનધમ પ્રથમ તે દેષવિરમણ (નિષિદ્ધત્યાગ) Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.orgPage Navigation
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
