Jain Dharm Prakash 1978 Pustak 094 Ank 10 11

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

मिच्छामि दुक्कडम् |
લેખક : પ્રો. હરીશભાઇ આર. એકર (વારા)
બી.એસ.સી.એમ.ઈ ડી.
શ્રાવણ માસમાં હિન્દુઓના મેટા ધાર્મિ'ક તહેવાર આવે છે. દરેક ધર્મોંમાં મુખ્ય તહેવારો આવે ત્યારે ચેકકસ હેતુથી અમુક પ્રકારની ક્રિયાએ કરવામાં આવે છે, જેમકે વૈષ્ણવાના મુખ્ય તહેવાર જન્માષ્ટમી છે. અને શ્રકૃષ્ણ જન્મોત્સવ પરમાનદથી ઉજવે છે. તેવુ' જ પારસીમાં પટેટી; મુસ્લીમેકમાં ઇદ, ખ્રિસ્તીમાં નાતાલ વગેરે છે. તે દરેક ધાર્મિક તહેવારાની દ્રષ્ટિએ જૈના જરા જુદા પડે છે, તે સમજવા પ્રયત્ન કરીએ.
જૈના જેને પર્વાધિરાજ પર્યુષણ કહે છે તેમાં સ ંવરિ પ તેનુ' જ મહત્વ છે. આ પર્વાધિરાજ પ'ની ઉજવણી માટેની જાગૃતિ લાવવા માટે સૌથી પ્રથમ સ ંવત્સરિ’’ પૂર્વે ૧ માસ પહેલાં “ માસક્ષમણુ ધર ” ઉજવવામાં માવે છે. આ દિવસ પૂર્વ ‘‘અઠ્ઠાઈ ધર” અને ત્રણ દિવસ પૂર્વે “તેલાધર ઉજવવામાં આવે છે, પછી “સ’વત્સરિ પવ' આવે છે જાણે કાઇને મહાન વરઘોડો નીકળવાના હાય જેમાં પ્રથમ અનેક પ્રકારના વાદ્ય સંગીત પછી નાના મેાટા વાહનો અને મુખ્યા પ્રજાજને અને પછી છેવટે મુખ્ય વ્યકિતની સવારી આવે તેવી કલ્પના સંવત્સરિક માટે થાય છે. સવસર પ આવતાં પહેલા તેને માટેની જાગૃતિ સભાનતા-ઉપયાગ, કેળવવા માટે તેવુ આજન કરવામાં આવ્યુ છે
આવા મહુાન સ ંવત્સર પર્વને” હેતુ શે। હશે તેવા પ્રશ્ન સ્વાભાવિક રીતે થાયજ શુ તેમાં કેઇ ભગવાનના જન્મસવ ઉજવાના છે ? શુ ત્યારે અગ્રગણ્ય માચાય ગણુધરજી કે પન્યાસજીનુ સન્માન કરવાનું છે ? શુ` તે દિવસે જૈન તવંગર અરસ પરસ મિજબાની ગાઠવી આનંદ-પ્રમાદના સાધને ઉપભોગ કરવાના છે? શું તે દિવસે માટ જમણવાર ગોઠવીને અન્ય સમાજને પ્રભાવિત કરવાને છે? શુ તે દિવસે ક્રિડા મહાત્સવ કે મનેારજન કાર્યક્રમે ગેાઠવીને મેળાવડા કરવાના છે?
‘સ’વરિષ્ઠ મહાપર્વ માં ઉપર જેવુ કશું જ નથી. તે ક્ષમાપના ' પત્ર છે ક્ષમાપના પ' ઉજવવા માટે સતત આઠ દિવસ પર્યુષણ નિમિત્તે ઉજવવામાં આવે છે આ ઉપરથી જ “ક્ષમા”નુ' મહત્વ જૈન ધર્મમાં કેટલુ' છે તે સમજી શકાય છે હવે આપણે '‘ક્ષમાપના' શુ છે તે સમજવા પ્રયત્ન કરીએ. खामेमि सव्वें जोवा सव्वे जीवावि खम तुमे । मित्तिमें सव्व भूअसु वेरमजं न केाई ॥ આ ગાથા ( લેાક ) સમજવા પ્રથમ પ્રયત્ન કરીએ.
સૌથી પહેલુ પદ લામેન સસ્પ્લે નીવા એટલે કે 'હું સ છાને ખમાવુ છું. ક્ષમાવુ`' પહેલા પદમાં બીજાની ક્ષમા યાચતા નથી પરંતુ સર્વ જીવાને ખમાવવાની (ક્ષમાવવાની ) વાત છે. ત્યાંજ વીતરાગ વાણીની ખૂબી છે. પહેલા ક્ષમા આપવાની પછી