Jain Dharm Prakash 1966 Pustak 082 Ank 10 11

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ શ્રાવણ-ભાદરવો
જાય છે. અંતમાં જ્યારે સાધના પૂર્ણરૂપે પહોંચે માટે મન (બુદ્ધિ) મળી છે. જ્ઞાન અને ભાવછે ત્યારે અશુદ્ધિની માત્રા શૂન્ય થાય છે, અને પર શબ્દ અસર કરે છે તેથી નવકારમંત્રના સાધકને આત્મા સંપૂર્ણ શુદ્ધ (સિદ્ધ) બને છે. અડસઠ શબ્દો આત્માના અશુદ્ધ ભાવેને દૂર ઉવસગ્ગહર” સ્તોત્રની દરેક ગાથાના
કરે છે અને શુદ્ધ ભાવને ઉત્પન્ન કરે છે. પહેલા પદના શબ્દ અને અર્થે ભેગાં કરતાં
નવકારમંત્રને શુદ્ધ રીતે અને અર્થ અને પંચપરમેષ્ટિને નમસ્કાર થાય છે. (૧) ઉવ
ભાવાર્થ સાથે ગણવામાં આવે તો આત્મા
કષાયાદિને ત્યજી દઈને શુદ્ધ બને છે. ઉપાધ્યાય (૨) વિસ-સાધુ (૩) ચિઠું-આચાર્ય
શ્રી પંચપરમેષ્ટિ નમસ્કારમંત્રના અડસઠ (૪) તુહ-અરિહંત (૫) ઈ-સિદ્ધ થાય છે. અહીં પંચપરમેષ્ટિને કમ આ રીતે છે.
અક્ષરો અતિશય પવિત્ર છે. એ અડસઠ અક્ષરો તેને હેતુ એ છે કે સૂત્ર ઉપાધ્યાય પાસે ભણાય
નવપદોમાં વહેંચાયેલા છે. તેમને પૂર્વાનુપૂર્વી, તેથી તેમને પહેલે નમસ્કાર, ઉપાધ્યાય પાસે
પશ્ચાતુપૂર્વી અને અનાનુપૂર્વએ નિરંતર
ગણવા જોઈએ. સાધુઓ અભ્યાસ કરે તેથી તેમને બીજો નમસ્કાર, ભણેલ સૂત્રનો અર્થ આચાર્ય કરે તેથી તેમને નવેકારના પદોને ક્રમ પ્રમાણે જપ ત્રીજો નમસ્કાર, આચાર્યના ઉપદેશથી અરિ. કરવે તે પૂર્વાનુપૂર્વ છે. દાખલા તરીકે હંતપણાનું જ્ઞાન થાય તેથી તેમને ચેાથે નમ
૧-૨-૩-૪-૫-૬-૭-૮-૯, ઉસ્કેમથી પદોસ્કાર, અરિહંત સંકળ કમનો ક્ષય કરી સિદ્ધ
ને જપ કરો તે પશ્ચાનુપૂર્વી છે. દાખલા થાય છે તેથી સિદ્ધને પાંચમે નમસ્કાર કરાય છે.
તરીકે ૯-૮-૭-૬-૫-૪-૩-૨-૧. ક્રમ અને
ઉકમને છેડી બાકીના સર્વ ભંગાની ગુણન નવકારના નવપદવાળા મંત્રને મહામંત્ર ક્રિયાનું નામ અનાનુપૂર્વી છે. દાખલા તરીકે કહે છે. નવકારના પહેલા બે પદોમાં અરિત
૯-૭-૮-૫-૬-૩-૪-૧-૨ ઇત્યાદિ નવપદની અને સિદ્ધ એ આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપ છે.
અનાનુપૂર્વી પ્રમાણે ૩૬૨૮૭૮ ભંગ થાય છે. પછીના ત્રણ પદોમાં શુદ્ધ સ્વરૂપની પ્રાપ્તિના નવપદના કુલ ભંગ ૧૪૨૪૩૪૪૪૫૪૬૪૭૪૮ ઉપાયરૂપ સંવર અને નિર્જરા છે. આચાર્ય, ૪– ૩૬૨૮૮૦ થાય છે તેમાંથી પ્રથમ ઉપાધ્યાય અને સાધુ સંવર અને નિર્જરા અને છેવટનો પૂર્વાનપૂવને અને પશ્ચાતુપૂર્વીને મારફત શુદ્ધ સ્વરૂપની પ્રાપ્તિને માટે ભંગ છેડીને બાકીના (૩૬૨૮૭૮) ભંગ પ્રયત્નશીલ હોય છે. પછીના બે પદોમાં અભિી અનાનપર્વના ગણાય છે. અનાનુપૂર્વી ગણવા સંવર અને નિર્જરા મારફત સર્વ પાપના માટે પાંચપદની અને નવપદની અનાનુપૂર્વની નાશ કરે છે એમ જણાવેલ છે અને પોતાનું છાપેલી ચેપડીઓ વેચાતી મળી શકે છે.' શદ્ધ સ્વરૂપે પ્રગટ કરે છે તેથી બાકીના બે
નવકારમંત્ર બરાબર ગણાય તે માટે તેનું પદોમાં એ સૌથી ઉત્કૃષ્ટ મંગળ છે એમ
બાહ્યસ્વરૂપ અને આંતરિક સ્વરૂપ સમજવાની જણાવેલ છે.
અક્ષરો કે તેના પદે જડ હોવા છતાં ખાદ્યસ્વરૂપ એટલે મંત્રને અક્ષરદેહ અને નાનના અદ્વિતીય વાહક છે. શબ્દને જેમ અર્થ આંતરિક સ્વરૂપ એટલે તેને અર્થ દેહ, નવસાથે સંબંધ છે તેમ આત્માના જ્ઞાન અને કારથી પરિચિત થવા માટે તેના પ્રત્યેક શબ્દનો ભાવ સાથે પણ તેને સંબંધ છે. મનુષ્યને શબ્દ અર્થ જાણવો જોઈએ. સામાન્ય અર્થ: નમે શ્રવણને માટે ઇદ્રિય અને તેને અર્થ સમજવા સરૉળ અરિહંત ભગવંતને મારે નમસ્કાર હો.