Jain Dharm Prakash 1966 Pustak 082 Ank 10 11

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

જપ માટેનાં મંત્રો
અંક ૧૦-૧૧ |
થાય છે. વૃક્ષની છાયામાં જનાર મનુષ્યની ગરમી દૂર થાય છે તેવી રીતે પચપરમેષ્ઠીઓનું જપ અને ધ્યાનાદિ કરવાથી રાગાદિ દોષ દૂર થાય છે અને જ્ઞાનાદિચુણેા ઉત્પન્ન થાય છે.
માનવ જીવનમાં નમસ્કારને ઘણું ઉચ્ચ સ્થાન છે. મનુષ્યના હૃદયની કામળતા, સરળતા અને ગુણગ્રાહકપણું ત્યારે જણાય છે કે જ્યારે તે પાતાથી શ્રેષ્ઠ અને પવિત્ર આત્માને ભક્તિભાવથી નમસ્કાર કરે છે.
પેતાથી અધિક સદ્ગુણી અને તેજસ્વી આત્માઓને જોઇને તેમના પ્રતિ માન પ્રદર્શિત કરવું તેને પ્રમેાદભાવના કહે છે. પ્રમેાદભાવનાને લીધે ગુણાની પ્રાપ્તિ થાય છે. ઈર્ષ્યા, દ્વેષ વગેરે ધ્રુણાના નાશ પામે છે અને ઉપાસકનું હૃદય
ઉદાર અને છે.
જેવી રીતે આકાશમાં સૂર્યના ઉદય થાય છે ત્યારે કમળ સ્વયં ખીલે છે. કમળના વિકાસમાં સૂર્ય નિમિત્તેકાર છે તે પ્રમાણે અર્હત આદિ મહાન આત્માઓનું નામસ્મરણ સંસારી આત્માએના ઉત્થાનનું નિમિત્તકારણ ખને છે. સત્પુરૂષનુ નામ લેવાથી વિચાર
પવિત્ર અને છે.
કે
દરેક મનુષ્યે એવી ભાવના ભાવવી જોઇએ હું શુદ્ધ આત્મા છું, કમ મળથી અલિપ્ત છું, જે ક`મળ છે તે મારી અજ્ઞાનતાનુ કારણુ છે. હું અજ્ઞાનને દૂર કરૂ અને મેહને હઠાવીને આગળ વધુ તેા હું ક્રમશઃ સાધુ છુ, ઉપાધ્યાય છું, આચાય છું, અરિહંત છુ અને
સિદ્ધ છું.
નવકારમંત્રના પાંચે પદામાં તમે શબ્દ છે. તેના ભાવ એ છે કે મહાપુરૂષોને નમસ્કાર કરવા તે તેની પૂજા છે. નમસ્કાર કરવાથી પવિત્ર આત્મા પ્રત્યે મનુષ્ય પોતાની શ્રદ્ધા, ભક્તિ અને પૂજ્યભાવ પ્રકટ કરે છે.
( ૯ )
મંગળ એ પ્રકારના છે: દ્રવ્યમગળ અને ભાવમંગળ. દ્રવ્યમ ગાને લૌકિક મંગળ કહે છે અને ભાવમંગળને લેાકેાત્તર મગળ કહે છે. મુસાફરી કરવા જતી વખતે દહીં આપણે ચાખીએ છીએ અને ગાય વગેરેના શુકન જોઇએ છીએ તેને દ્રવ્યમગળ કહે છે. સાધારણ મનુષ્યા આ મંગળના વ્યામેાહમાં ફસાએલા છે. પણ સાધકે દ્રવ્યમંગળ ત્યજીને ભાવમંગળ સ્વીકારવું જોઇએ. નવકારમંત્ર ભાવમ ગળ છે. તે સાધકને સર્વ પ્રકારના સંકટામાંથી બચાવે છે. માટે પ્રત્યેક શુભ કા કરતાં પહેલાં નવકારમ ંત્રનું સ્મરણ કરવુ જોઈએ.
નવકારમંત્ર નવ પદાના છે, કારણ કે નવના અંક અસિદ્ધિના સૂચક છે. નવના આંક સમજવાથી આ ખબત સ્પષ્ટ સમજાય છે.
૦૯
૯૪૧=૦૯
૯૪૨=૧૮
૯૪૩=૨૭
તેવી રીતે
1+૨=૯ ૨+૫=૯
૯૪૧૦=૯૦
૯+=૯
આ આંકમાં જ્યાં અમ્બે આંકડા છે તેમાં પહેલા આંકડા શુદ્ધિના પ્રતીક છે અને ખીજો આંકડા અશુદ્ધિના પ્રતીક છે. સંસારના જીવા ૧૮ અંકની દશામાં હેાય છે. તેમાં વિશુદ્ધિની માત્રા ૧ એટલે અલ્પ અશે. હેાય છે અને ક્રાધ, માન, માયા, લાભ વગેરેની અશુદ્ધિને 'શ ૮ એટલે અધિક અંશ હેાય છે. અહીંથી સાધકનું જીવન શરૂ થાય છે. સમ્યક્ત્વ આદિની સાધના બાદ આત્માને ૨૭ના અંકનું સ્વરૂપ મળે છે એટલે શુદ્ધિની માત્રામાં એક અંશ વધે છે અને અશુદ્ધિની માત્રામાં એક અંશ ધટે છે. આગળ જેમ જેમ સાધના વધારે થતી જાય છે તેમ તેમ શુદ્ધિના અંશ વધતા જાય છે અને અશુદ્ધિના અંકમાં ઘટાડા થતા