Jain Dharm Prakash 1965 Pustak 081 Ank 01

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

વિવિધતામાં સુંદરતા
અંક ૧]
કેમ ! એવી રીતે જગત અનત જાતની વિવિધતાથી ભરેલું છે. તેથી જ તે શોભે છે. અને દરેકને તેમાં પેાતપેાતાની શક્તિ અને જ્ઞાનને અનુસરી તેમાં સાથ આપવાને અવસર મળે છે. તે માટે કોઇપણ પરિસ્થિતિમાં આપણા મનની સમતુલા બગડવી જોઈએ નહીં. આપણે તે માટે તિતિક્ષા એટલે સહન શક્તિ કેળવી તેને કાર્યક્ષમ રાખવી જોઇએ.
તો કરીએ જ છીએ. ત્યારે આપણા એ સારા કે ભા। કર્માં આપણા આત્માની સાથે ચોંટી ગએલા હૅાય છે. એટલું જ નહીં પણ એ એકરૂપ થઇ ગએલા હાય છે.
એના જવાબદાર આપણે પે।તે જ છીએ. ત્યારે એના માટે હ્રાયૉય કરી રાણા રાવાતા અથ શું ? દિવસ પછી રાત આવે છે ત્યારે આપણે એ અંધારૂ સહન કરી લઈએ છીએ, એટલું જ નહીં પણ એ અંધારાને સારા ઉપયોગ કરી ઉંધ અને વિશ્રાંતિ મેળવીએ છીએ કુશલ કારીગર અને વિજ્ઞાનવાદી અત્યંત ઘૃણાસ્પદ અને નિરૂપયોગી જણાતી વસ્તુ પાસેથી પણ ઉપયોગી વસ્તુઓ પેદા કરે છે. અને અસુંદર વસ્તુને સુંદર બનાવી શકે છે. આપણે પણ આપણા ઉપર આવતા દુઃખના હુમલાના પ્રસંગે શાંતિ રાખી દુઃખને સહન કરી તેની તીવ્રતા મુડી કરી શકીષ્મે તેમ છીએ પણ તે માટે મનનુ સમતાલપણ કાયમ રાખવું. પડશે. ઉતાવળથી ગભરાઈ
'એતે આપણે સાધુસંતાના માટે સાંભળી અને અનુભવ ઉપરથી સારી પેઠે જાણીએ છીએ કે, આપણા આ જન્મ પહેલા પણ આપણે અનેકવાર જન્મ્યા હતા. અને મૃત્યુ પામ્યા હતા. અને આપણી એ પર પરા હજુ ઘણા કાળ સુધી ચાલવાની છે આત્માની ક્રિયા તે। ક્ષણવાર પણ અટક્તી નથી આપણે રાતમાં - દિવસમાં ઉંધમાં કે જાગતા કમજવાનું એમાં કામ નથી. દુ:ખ માટે કાઈ પારકા આત્મા ઉપર રોષ કરવાથી કામ નહીં ચાલે.
એવા બધા કર્માંતા સમૂહ આપણે સાથે રાખીને જ આ આપણા સાંપ્રત જન્મ આપણે લીધેલા છે. ત્યારે પૂના અનંત જન્મમાં કરેલા શુભ કે અશુભ કમે આપણી સાથે છે જ. અને જેમ જેમ એ કર્માંતી સ્થિતિ પાર્ક છે તેમ તેમ તેને ભોગવટે આપણે કરવા પડે છે. કાઇ વખત સુખ અને આનંદનો પ્રસંગ ઉપસ્થિત થાય છે ત્યારે કાઇ વખત દુઃખ અને સંકટનેા પ્રસંગ ઉપસ્થિત થાય છે. અર્થાત્ એ આપણે તે ઉત્પન્ન કરેલા કર્મના ફળ રૂપે જ સામે આવી ઉભા રહે છે. સિને એ અટળ નિયમ છે કે, દરેક વસ્તુ કે ઘટના ચક્રરૂપે કરી જ્યાંથી એ નિકળી હેય તે જ જગા પાછી કરે છે. આપણે કોઇને ગાળ દઇએ ત્યારે તે શબ્દ પુદ્ગલે ચક્રાકાર કરી આપણી પાસે આવી આપણા ઉપર હુમલા કરે છે. એ ઉપરથી એ ફલિત થાય છે કે, આપણા ઉપર જે દુઃખના અને સંકટના હુમલા થાય છે એ તે આપણે તૈયાર કરેલું જ કક્ષ છે.
( ૭ )
જેમ અંધારામાં જ દીવાનેા પ્રકાશ શાલે છે તેમ દુઃખના અંતે સુખના માહાદ આવે છે. ખૂબ ભૂખ લાગે ત્યારે જ ગમે તેવુ સામાન્ય ભેાજુન આનંદ આપે છે. અને ચન પણ થાય છે. તે ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે કે, જેમ માણુસને સુખ અમે છે તેમ દુ:ખ પણ સુસË થવું જોઇએ.
જગતમાં બધા જ સજ્જન અને નીતિમાન હત તે નીતિનિયમા ધડવાની જરૂર જ શું હોત? ત્યારે જગતમાં અનીતિમાન અને અધર્મી લેા વસે છે ત્યારે જ નીતિના નિયમા જ્ઞાનીએ ઘડે છે. ધર્મનુ પણ એમ જ છે. માણસ અધર્મી આચરી દુર્ગાંતિના ખાડામાં લપસી પડતા હોય છે અને એને એ વભાવ બની જાય છે ત્યારે જ ધર્મની જરૂર ઉત્પન્ન થાય છે. પડતાને બચાવવા ડૂબતાને તારવા, અનીતિમાનને નીતિમાન બનાવવા. વિચિત્રને સુચિત્ર બનાવવે, અણુધડને સુધડ બનાવવેા, માનવને સાચે માનવ બનાવી તેમાં દૈવત્વ લાવવું એ ધર્મના હેતુ છે. અને એ જ ધનુ કાર્ય છે. વારે ઘડી બનતી જતી વિસંગતિતે સુસ ંગત બનાવવું એજ ધર્માંત
ઉદ્દેશ છે.