________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નિર્નવવાદ
પ્રા. નર્મદાશંકર શાસ્ત્રી M. A. (સાહિત્યચાર્ય, કાવ્યતીર્થ) જૈન દર્શનમાં અનેક તત્વજ્ઞાનના ઝરણાઓ વહે ૧. જમાલી-ક્ષત્રિયકુંડ નામના નગરમાં જમાલી છે. એવા અનેક ઝરણા માં ગુણધરવાદ અને નામના ક્ષત્રિય હતા તે શ્રી મહાવીરસ્વામીની બહેન નિહનવવાદ એ બે મહાન ઝરણુએ છે. નિર્નવવાદની સુદર્શનાના પુત્ર હતા અને મહાવીર પ્રભુની પુત્રી વિશેષતાઓ આ પ્રમાણે છે.
પ્રિયદર્શનાના પતિ હતા. તેમણે ૫૦૦ ક્ષત્રિયો સાથે ભગવાન મહાવીર પ્રભુના શાસનમાં થયેલા મિથા. શ્રી મહાવીરસ્વામી પાસે દીક્ષા લીધી હતી. પ્રિમગ્રહી મુનિઓએ પોતાની બુદ્ધિ અનુસાર માનેલી
દર્શનાએ પણ તે જ સમયે એકહજાર સ્ત્રીઓ સાથે જૈન દર્શનને અસંમત એવા સૂમ વિચારોની ચર્ચા
દીક્ષા લીધી હતી. ભગવાન મહાવીરને વટેમાળ તે છે નિહનવવાદ.
चलिए, उदीरिजमाणे उदीरिए, जावनिजरिजमाणे
નિuિm “ અર્થાત્ ચાલતું ચાલ્યું, ઉદરિણાય કરાતું - નિન્હવવાદ મિથ્યાત્વને દૂર કરી સભ્યત્વને
ઉદીયું, યાવત્ નિર્જરા કરાતું નિર્જયું આ નિર્મળ કરે છે
સિદ્ધાંત ખોટો છે તેમ જ માલીને લાગ્યું અને નિન્તવવાદની ઉત્પત્તિ જૈનાબમોને અવલબીને માનવે સ્વન્તિ -ટાઓ પણ ભૂલ કરે છે થયેલ છે.
આમ માની તેમણે પોતાની કલ્પનાથી પિતાના નિવવાદમાં નિહનવ થયેલ સાધુઓને પિતાને
શિષ્યને આ પ્રમાણે કહ્યું-વચમા ને બદલે
વિયના લયમા', ૪ કરું માનવું અર્થાત્ જે મત સ્થાપવાની તીવ્ર છારતા હતી તેથી તેઓ
ક્રિયા કરાતી હોય તે કરાય છે એમ કહેવું અર્થાત પોતાના વિચારો અન્ય મુનિઓને–પિતાના શિષ્યોને
ઘણે લાંબેકાળે વસ્તુ ઉત્પન્ન થાય છે એવા વાદના સમજાવતા હતા અને જેને લીધે તે મતના અનેક
સ્થાપક જમાલી નામના પ્રથમ નિહવ શ્રી મહાવીરઅનુયાયીઓ થતા અને આ રીતે જુદા જુદા મતો
સ્વામી પ્રભુના કેવલજ્ઞાન પછી ચૌદ વર્ષે શ્રાવર્તિ વધવા લાગતા.
નગરીમાં થયાં. જમાલીએ નિર્દેશિત વિચારમાં ઘણા નિય શદ નિ ઉપસર્ગપૂર્વક - ધાતુ ઉપરથી અમાએ જોડાયા તેથી તેમને મત “ બહુરત ” બનાવવામાં આવ્યું છે જેને અર્થ સંતાડનાર-બેટા નામે ઓળખાય છે. આલાપ કરનાર થાય છે. અર્થાત્ મિયા આગ્રહથી ૫. તિગગતાચાર્ય શ્રી રાજગૃહ નગરમાં આભાના સત્ય વસ્તુને છુપાવનાર તે નિદ્રવ કહેવાય છે. અને
અન્તિમ પ્રદેશમાં જ આત્માનું સર્વસ્વ માનનારા તેમને જે વાદ તે નિહવવાદ.
તિષ્યગુપ્તાચાર્ય નામના બીજ નિન્દવ થયા. તેઓ નિની સંખ્યા અને તેમના સિદ્ધાંતને ટુંકો ચૌદપૂર્વધારી શ્રી વસુ આચાર્યના શિષ્ય હતા. પ્રભુ પરિચય શ્રી આવશ્યક નિર્યુક્તિ, સ્થાનાંગસૂત્ર વગેરે મહાવીરસ્વામીજીને કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયા બાદ સળગે ગ્રન્થમાં નિત્યોની સંખ્યા સાતની બતાવેલ છે, વર્ષે પ્રસંગ બન્યું કે તેઓ પોતાના ગુરુ પાસે તે આ પ્રમાણે છે.
દશમાપૂર્વનું અધ્યયન કરતા હતા. તેનું નામ
આત્મપ્રવાદ' છે આ પર્વમાં આત્માના અનેક વદુરથ, જામ, કરવત્ત, મમુરજી, ચુન, સિન,
ગહન વિચારો ગુંથાયા છે. આમાં એ પ્રમાણે પાઠ અષદ્વિઝા ના guસ નિયામાં વોછામ આવે છે કે “ જીવને એક પ્રદેશ જીવ કહી શકાય ? जहाणुपुए।
એ વિચાર સત્ય નથી. એ પ્રમાણે જીવના બે પ્રદેશે,
For Private And Personal Use Only
