________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
ભિન્નતામાં અભિન્નતા !
અંક ૧]
પણ બીજા ઉપર જબરીથી ઠોકી બેસાડી શકાય નહીં. તે માટે તે સામાના આત્મા સાથે સંપર્ક સાધવે જોઇએ. અને એમ કરી સ્નેહ, પ્રેમ સાધી ઐય અને અભિન્નતા સ્થાપન કરવી જોઈએ. ભિન્ન વિચારવાળાને દુભવને અત્યાર સુધી કાઈ પેાતાના વિચારા હસાવી રાયો નથી, હિંસાના માર્ગે કાઈ સત્ય ધર્માંતા ફેલાવો કરી શકયું નથી. એમ કરવા જતા તો ધર્મના મૂળ સિદ્ધાંતના જ તે દ્રોપુ કરે છે. પેાતાથી ભિન્ન વિચાર ધરાવનારા બધા પાપી, મૂખ કે ધર્માંદ્રોડી છે એમ માનનારાની દ્રષ્ટિ જ ન્નતા નિરખનારી અર્થાત્ દુષિત છે. જૈન સિદ્ધાંત તે અનેકાંતિક દૃષ્ટિના મહાન્ ધર્મ અર્થાત્ નિઃપક્ષપાતી છે.
મહાભારતમાં ધ રાખતે બધાએ જ સજ્જન છે એમાં દુર્જન કાર્ય નથી એવા દ્રષ્ટિવાળા બતાવ્યા છે, તેમ જ દુર્યોધનને તેથી વિપરીત રીતે બધા જ દુન છે. એવી દષ્ટિવાળા ચિતર્યાં છે. એમાં મુદ્દો એક જ છે કે, આપણે આપણી પોતાની જ સુધારવી જેએ કાઈના મહેલ કે પ્રાસાદમાં આપણે જએ, ત્યાં બધા ઓરડા અને ખંડા જોઇએ ત્યારે ત્યાં એઠવાડ કે અનુચી પદાર્થો નાખવાના ભાગની આપણે જોવાની જરૂર રાખતા નથી, ત્યાં તા સારૂ અને રૉાભીતુ હોય તેટલું જ નીરખી સ ંતે માનીએ છીએ. તેમ કાઇ પણ અન્ય પ્રાણી માટે આપણે વિચાર કરીએ ત્યારે તેમાં રહેલા સારા ચણાની જ શોધ અને અનુમેદના આપણે કરવી જોઇએ. દુષ્ટ કે દોષો જોવાની દિષ્ટ હોડી જ દેવી જોઇએ. ભિન્નતા જોનારી દૈવિકદષ્ટિ તે ત્યાગવા લાયક જ છે. તેથી જ લેકામાં અને પાતામાં કટુતાના જન્મ થાય છે. અને આત્માતિના કામાં એ માટે અવરોધ ગણુાય.
માનવા એ બધાએ આત્માએ તો છે જ. બધા પોતપોતાની સમજુતીને અનુસરી અમુક મર્યાદા તા પાળે છે જ. એક યા બીજા રૂપમાં દયા તેા પાળે છે જ. ભલે તે મર્યાદા ઘણી ટુંકી હાય. અનેક રૂપમાં ઇશ્વરનું અસ્તિત્વ તે તે માને છે જ. અને તેમણે માનેલ ઈશ્વરને નમવામાં અને તેની આજ્ઞા પાળવામાં તેઓ પેાતાનો ધર્મ સમજે છે જ,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( ૧૫ )
તેમની ઉન્નતિ કે સાચા ધર તત્વની એાળખાણ તેમને થએલી નહીં હોય, પણ એ એળખાણુ કાર્લોતર થવાનો સંભવ તો છે જ. જેમ દરેક માનવી અમુક જાતના કપડા તે વાપરે છે. તેની પદ્ધતીમાં હમણા દોષ હરો પણ તે દોષો નીકળી જઈ તે દેય રતિ થવાની સંભવ છે. ધાર્મિક વ્યવહાર કે આચાર ભલે દૂષિત હશે પણ તેમાં અંશતઃ વિનય, નમ્રતા, સ્વાત્યાગ વિગેરે સદ્ગુણાના અંશ તે જણાય છે જ. આપણે એકય, સમન્વય કે અભિન્નતાની દૃષ્ટિ રાખીએ તે આપણે ઘણાને માટે દયાભાવ કેળવી શકીએ. અને કાને માટે પણ તિરસ્કાર કે દ્વેષ ઉત્પન્ન થવાનો સ ંભવ જ ન રહે. માટે જ આપણે અભિનિવેશથી ભિન્નતા જોઈ કાર માટે પણ ખોટી ભાવના નહીં રાખીએ એ માટે ભિન્નતામાં અભિન્નતા જોવાની કલા કેળવવી જોઇએ કે
જેથી શત્રુ
આપણે શાંતતા ટકાવી શકીએ અને બીજાને રૂપ નહીં પણ હિતસ્વી રૂપ નિવડી શકીએ.
સૂર્યના પ્રખર દીપ્તિમય પ્રકાશ જોતાં આપણને તે અત્યંત તેજસ્વી અને એક અભિન્નરૂપ જણાય છે પણુ વરસાદના કાળમાં તે સૂર્યકિરણો પાણીના બિંદુઓમાંથી પસાર થતા ઇંદ્રધનુષ્યના રૂપમાં જુદા જુદા ર’ગના વિવિધ અને ભિન્ન રૂપ ધારણ કરે છે. અગર કાચના લેાલકમાંથી તે જ કિરણા પસાર થતા તેવા જ ભિન્નતાદ'ક જુદા જુદા રંગા ખતાવે છે. સૂ તા બધા જ જુદા જુદા રંગને એકત્ર કરી એક અભિન્ન રૂપ ધારણ કરે છે. ભિન્નતાને તે અભિન્ન રૂપમાં મૂકી દઈ તેની ઉપયોગિતા વધારી મૂકે છે. ગાયનમાં જુદા જુદા સ્વરા એકત્ર થઈ સુંદર કર્યું . મનોહર ગાયન અને સંગીત ઉત્પન્ન કરે છે. ભિન્નતામાંથી અભિન્નતા જોવાની એક સરળ અને સુસ`ખત રીતિ છે. વૃંદવાનના ભિન્ન ભિન્ન વાજિંત્ર એકલા ભિન્ન રાખી વગાડવામાં આવે તે। તેથી જ્ઞાન દતે બદલે કંટાળા જ ઉપજાવે. પણ એ ભિન્ન વાજિંત્રા જ્યારે અભિન્નતા કરવા પ્રયત્ન કરે છે ત્યારે જ તેમાંથી આન દેાર્મિક ઉળે છે. ભિન્નતામાં અભિન્નતા એમ જોઈ શકાય એ વસ્તુ આપણે જાણી અનુભવવાની છે.
For Private And Personal Use Only
