________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભિન્નતામાં અભિનતા!
(લેખક : સાહિત્યચંદ્ર બાલચંદ હીરાચંદ, માલેગામ) જગત એક વિલક્ષણ અને વિવિધતાથી ભરેલું વિશ્વાસ રાખે એવો એમાં આગ્રહ નથી. એ દરેક અજાયબ ઘર જેવું છે. જ્યાં પરસ્પર વિસંગતિ, ભિન્નતા વિજ્ઞાનને કે યુક્તિવાદને માન્ય કરવું જ પડે એવું અને અસ્થિરતાનું ઘર છે એમ જે કઈ કહે તો નિરપવાદ સત્ય છે. બે અને ત્રણને સરવાળો પાંચ એમાં જરાએ ખોટું નથી. માનોમાં જ દષ્ટિક્ષેપ જ થાય એમાં જેમ કોઈ જાતની શંકાને સ્થાન ન કરીએ તો આપણને અનુભવ થશે કે એક ઠીંગણે હોય તેમ અનેકાંત દષ્ટિ માટે કહી શકાય. એ નિર્ભેળ તે બીજે ઉચે, એક કાળે તે બીજે ગરે, એક સત્ય જગત આગળ તેના સાચા રૂપમાં મુકવાની જ
સુંદર તે બીજે કુરૂપ શિરોમણિ, એકનું નાક ખામી છે. એ જો જગત આગળ તેના શુદ્ધ સ્વરૂપમાં હું તો બીજાનું નાક શોધવું પડે, એની આંખો મુકવામાં આવે તે જગતમાંના અનેક સંધ ક્ષણકજલદલ જેવી તો બીજાની કેડી જેવી, એક નિગી વારમાં નષ્ટ થઈ જાય. પોતાને એ દષ્ટિના વારસદાર છે. બીજે મહારગી, એક બળવાન તે બીજો હવાથી કહેવડાવનારાઓમાંથી પણ કેટલાએક બંધુઓ પિતાના પણ ઉડે એ. એવી વિવિધ ભિન્નતાઓ તે અનેક મતાને વશ થઈ ભીંત ભૂલે છે. અને અનેકાંતની રેત ગણી શકાય. ત્યારે એમાં એકતા કે અભિનેતા જ્ય બોલાવતા બાલાવતા પતે એકાંતવાદના જ કે..ધવાને પ્રયત્ન શા કામનો ? અને અનેક પ્રયત્ન ગુણગાન કરે છે, અને પ્રત્યક્ષ અભિન્નતામાં ભિન્નતા કતા પણ એમાં શકય જણાવવાને સંભવ છે શું ? જોવાનો પ્રયત્ન કરે છે. અને જે વસ્તુ સુસંગત હોય એ ભિન્નતા આપણે મટાડી શકીએ એમ તો છે જ તેને જ વિસંગત અને સંધઈનું મૂળ કરી મૂકે છે. નડો. ત્યારે એમાં અભિન્નતા અને અંકય જેવાને વારે અનેકાંતદષ્ટિ શું છે તે જોવા માટે આપણે કમી કે હોઈ શકે એ માટે આપણને ગુંચવાડા પ્રયત્ન કરીએ. જેવું લાગે. પણ મહાજ્ઞાની જૈન શાસ્ત્રકારોએ ભાન આપણો મુદ્દો વિશદ કરવા માટે આપણે બીજું માનવામાં તે શું પણ પશુ પક્ષીઓ અને વાપતિ, છાત જોઈએ. એક ટેબલ ઉપર એક પુસ્તક મૂકેલું કનિકટકમાં અને માનવોમાં પણ એક દછંથી છે, તે ઘણું સુશોભિત અને સુંદર છે. તે જોવા
ક્ય અને અભિન્નતા જોઈ શકાય છે એ સુંદર માટે ઘણા લેકે ભેગા થયા છે. તેમાંથી એકે તે માર્ગ શોધી કાઢ્યો છે. અને એ છે અનેકાંતવાદ, પુસ્તક જોયું અને તેના બાઈડીંગને પ્રકાર શોધી એને વાદ કહે એ પણ ઉતાવળીયુ જ ગણાય. કાઢ્યો અને તે બાઈડીંગ કરનારના ગુણુપનું વિવેચન કારણ એમાં સંદેહ અગર ભિન્નમત પ્રવાહને સ્થાન કર્યું. બીજાએ તે પુસ્તકના કાગળ તપાસી તેનો જ નથી. ઉલટાની એ એક દષ્ટિ વિશેષ છે, એ એક સાઈઝ અને પુસ્તકના કેટલા ફોર્મો થયા તે તપાસી અનેડ તંત્ર છે. એને તેડવા માટે અનેક વાદિબ્રુએ જોઈ. કાગળના વજનને નિર્ણય કરી લીધી. ત્રીજા અનેક બાલિશ પ્રયત્ન કરેલા છે. પણ એમાં છેવટ ભાઈએ કાગળ ઉપર વાપરવામાં આવેલ શાહીને તેમ કરતા તેઓ જ ઉપહાસને પાત્ર થએલા છે ! વર્ગ શોધી લીધે અને તેના ભાવને નિર્ણય ગોઠ. કારણ એમાં મતમતાંતર નથી. એમાં વાદવિવાદને ચોથાએ પુસ્તક લી ઉપર છાપેલ છે કે ટાઇપેઅવકાશ જ નથી. એમાં કોઈના મતાહની વાત જ ગ્રાફી ઉપર તેને વિચાર કર્યો. પાંચમાએ પ્રેસનું નથી. એ સાંપ્રદાયિક દષ્ટિ નથી. અમુક વસ્તુ ઉપર નામ વાંચી પુસ્તકમાં કેટલા મેજરનો ટાઈપ વાપરવામાં
=(૧૩)
For Private And Personal Use Only
