________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૧૦૮).
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ અશાર્ડ
પ્ર–(૧૨૧) સાધુને દિવસે સૂવાને શાસ્ત્રમાં પ્રવ–(૧૨૨) કેવલજ્ઞાની સાધુ મે જતા નિષેધ કરેલ હોવાથી વસિક પ્રતિક્રમણમાં ચઉદના ગુણસ્થાનકના અંતિમ સમયે જે કર્મy
સુદાનિ રિઝમ પnrમતિષજ્ઞry ઈત્યાદિ ગલેની નિર્જરા કરે છે તે પરમાણુ યુગલો સૂવડે દિવસે સૂવાના અતિચારનું પ્રતિક્રમણ શી કર્મના સ્વભાવથી મુક્ત થયેલા કેટલા ક્ષેત્રને સ્પર્શ રીતે સંગતે ગણાય, તથા રાત્રિમાં ગોચરી કરે છે ? જવાન અસંભવ હોવાથી રાત્રિના પ્રતિક્રમમાં . ઉ–તે પુગલે સર્વલકને સ્પર્શ કરે છે ? ifહમામ પોગરવરિયા' ઈત્યાદિ સૂત્રને આ વાત પણ સૂત્રમાં ઈન્દ્રિય પદના પહેલા વડે તવિષયક અતિચારનું પ્રતિક્રમણ શી રીતે ઉદ્દેશામાં કહેલ છે, તે પાઠ આ પ્રમાણે “બા+TIઘટી શકે ?
स्स णं भंत भावियप्पणो मारणंतिय समुग्धाएणं " ઉર–ઉત્સર્ગ પદે દિવસે સૂવાને નિષેધ છતાં,
समोहयस्स जे चरिमा निज्जरा पोग्गला सुहमा અપવાદપદે રસ્તામાં ચાલતા થાક લાગ્યો હોય તે
णं ते पोग्गला पण्णत्ता समणाउमो सव्यं સૂવાને નિષેધ નથી માટે અદેષ છે, અહીં આ
लोगं पि य णं ते ओगाहित्त णं, ते चिट्ठति, हंता વિષયમાં આ સૂત્ર જ આ અર્થને જ્ઞાયક જાણુ. સાધુપ્રતિક્રમણ સૂત્રની અવચૂરીમાં કહ્યું છે કે ચમા” વગેરે. ભાવાર્થ-ડે ભગવંત, ભારણાંતિક “વિ શચન નિદ્ધિવા= સંમg gg સમુદ્યાતવડે પ્રયત્નવાલા ભાવતા ભા એટલે જ્ઞાનअस्याऽतिचारस्य, न अपवादविषयत्वात् अस्य,
દર્શનાદિ ગુણો વડે સ્પર્શાવેલા મુનિના શલેશીકાલમાં
અંત્યસમયે થનારા નિર્જરાના પુદ્ગલે, કર્મભાવથી तथाहि-अपवादत: सुप्यते एव साध्वखेदादौ
રહિત થએલા પરમાણુઓને આપે નિશ્ચિત સૂકમ इदमेव ज्ञायकमिति' एवं आवश्यकबृहद्वृत्ता
ચક્ષુઆદિ ઇન્દ્રિયના અવિપયભૂત કહેલા છે ! આ વ ” ભાવાર્થ-શંકા-દિવસે સૂવાને
પ્રમાણે ગૌતમસ્વામી મહારાજ પ્રશ્ન કરે છતે નિષેધ હોવાથી આ અતિચારને અસંભવ જ છે. ભગવાન કહે છે કે “હંતા ગોયમા ! હે આયુષ્યનું સમાધાન–આ સૂત્ર અપવાદ વિષયક પણ હોવાથી શ્રમણ તથા આ પ્રમાણે નિશ્ચિત છે કે તે પુદ્ગલ એકાને દિવસે સૂવાને નિષેધ નથી, અપવાદ પદે , સુકમ છે અને સર્વલકને સ્પર્શીને રહે છે.” શંકારસ્તામાં ચાલતા થાક લાગ્યો હોય તે દિવસે શું આ પુદ્ગલેને છમસ્થ જીવ જાણે અને દેખે કે એ જ, આ સૂત્ર જ આ અર્થને જણાવનાર છે, નહિ? સમાધાન-આ પુદ્ગલેને કેવલી ભગવાન એ પ્રમાણે આવશ્યક બહવૃત્તિમાં પણ જાણવું. * સર્વ પોતાના શરીરગત આમપ્રદેશવડે જાણે રાત્રિમાં ગોચરીને અસંભવ છતાં પણું અને દેખે છે, વિશિષ્ટ અવધિજ્ઞાન રહિત છદ્મસ્થ જીવ સ્વપ્નાદિમાં તેને સંભવ હોવાથી રાત્રિ પ્રતિક્રમણમાં ન જાણે અને ન દેખે, કોઈ દેવ પણ ન જાણે અને પણ ગોચરીના અતિચારનું પ્રતિક્રમણ યોગ્ય જ છે, ન દેખે, તે પછી મનુષ્ય શી રીતે જાણે અને દેખે ? એમાં કોઈ દેવું નથી. શ્રી પ્રતિક્રમણ સૂત્ર અવ- ઈત્યાદિ અધિકાર પન્નવણુ મૂત્રથી જાણ ૧રરા ચૂર્ણિમાં કહ્યું છે કે-શંકા-રાત્રપ્રતિમ ‘સુદામા
' પ્ર૦-(૧૩) આરિએ જેનાર માણસ શું of i૩ નોર્વાચા' ઇત્યાદિ સૂત્ર નિરર્થક
આરિસે જુએ છે કે પિતાનું શરીર જુએ છે કે છે રાન્નો અસ્થા ૩.કંમત રાત્રિમાં ગોચરીમાં અસં-
શરીરનું પ્રતિબિંબ જુએ છે? ભવ છે, સમાધાન-વના સંમવાચોષ રવખાદિમાં ગોચરીને સંભવ છે માટે દોષ નથી ઉ–આરિો જેનાર માણસ અરિસો તે રૂડત મૂળstત | ૧૨૧ ||
જુએ છે ને તેની આગળ રહેલ છે તે દર્પણમાં
For Private And Personal Use Only
