________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જ પ્રમત્ત અને અપ્રમત્ત ભાવ છે
લેખક : શ્રી બાલચંદ હીરાચંદ “સાહિત્યચંદ્ર પ્રમત્ત ભાવના એટલે પિતે આત્મા છે એ ભૂલી કામમાં વળગી જવું ઠીક લાગે છે. એટલું જ નહીં ડાઇ પણ વિકારને વશ થઈ તે વિકારને પોષવાની પણ જમવા બેઠેલા હેદએ એટલામાં કોઈ ઓફિસને મનોદશા. જગતમાં જે અનંત અથડામણ અને તેડું આવે ત્યારે અડધું જમણ મૂકી તે સંધ નિર્માણ થાય છે, અને અનંત આપત્તિઓની ઓફિસરની હાજરીમાં જવું પડે છે. એમાં પિતાના પરંપરા જાગે છે, તેનું મૂળ એવી પ્રમત્ત દશામાં જ નિરુપાયની વાત હોય તે ૫ણુ પ્રમત્ત દશા તે પિતાને રહેલું છે. મનુષ્ય ઘણું ભાગે એવી પ્રમત દશામાં જ ભાવ ભજવે જ જાય છે. સિનેમા જેવા જવું કે લબ્ધ થઇને તેને વશ થઈ રહે છે. શરીર હંમેશ જે કઈ પંડિતનું વ્યાખ્યાન સાંભળવા જવું એમાં આભસ્મથી જ ટેવાએલું હોય ત્યારે કેઈપણ કાર્ય સિનેમાને જ અગ્રકમ મળે છે. એમાં વિકારવશતા કરવાનો વખત અવતા, “અત્યારે નહિ.' આગળ ઉપર હોવાને લીધે એ પ્રમાદ જ ગણાય, એમાં શંકા નથી. જેવાશે, અત્યારે નહીં, એવી પ્રમત્ત ભાવનાથી અત્યારે એ વિકારવશતા અનેક સંધ પેદા કરે છે અને નહીં કરવાના કારણો અને બહાનાઓ એ શોધવા માનવની પ્રગતિનો માર્ગ રૂંધી નાખે છે. બેસે છે. અને ગમે તેટલું તુચ્છ કારણ એના માટે વિદ્યાર્થી જે પિતાના અભ્યાસના સમયમાં અન્ય પરતું જીણુાય છે, પ્રભુના મંદિરમાં દર્શન માટે કાર્યો કરતો રહે તો પરીક્ષા માં યશની આશા શી નિત્ય જવાનો નિયમ કર્યો હોય, અને વિશિષ્ટ માંદગી રીતે રાખી શકે? અધૂરા જ્ઞાનથી જ કેટલાએક
ના પ્રસંગે ન જવાય તે ચાલે એવી છટકબારી વિદ્યાર્થીઓ રાજકારણ કે સમાજકારણમાં આગેવાની રાખેલી હોય, ત્યારે જરા જેવું માથું દુખતું હોય તો લેવા માટે પ્રયત્ન કરે છે. એવા વિદ્યાર્થીઓ અને પણ મંદિરમાં નહીં જવા માટેનું કારણું પૂરતું ગણાય ભ્રષ્ટ અને તતો ભ્રષ્ટ થાય છે. પ્રમત્તપણાને એ છે. વિદ્યાર્થી મિત્રો સાથે સહેલ કરવા માટે જવાને એક પ્રકાર જ છે. યોગ્ય વખતે યોગ્ય કાર્ય કરવાનું હોય છે ત્યારે હું પૂરતો ડ્રેસ કરી ચૂક્યો છું, ફરી મૂકી બીજા કામમાં વળગી જવું એ ૫ણું પ્રમત્તમંદિર જવા માટે કપડા બદલવા માટે ફરસદ નહીં ૫ણુને જ એક પ્રકાર છે. કોઈ વ્યાપારી પોતાના હેવાનું કારણ આગળ ધરી મંદિરે જવાનું ટાળી વ્યાપાર કરવાના સમયે બીજા જ કાર્યમાં વળગી શકે છે. મંદિર દર્શન કરવા નિકળે ૫ણ એટલામાં જાય છે ત્યારે તે પિતાના વ્યવહારમાં ખોટ જ કોઈ ગ્રાહક આવી લાગે ત્યારે મંદિરે જવાનું ભૂલી ખાય ને! માટે જે કાર્ય પિતાને માટે પોતે નિયત જવાનું પરવડે છે. એવા તે અનેક કારણો આગળ કર્યું હોય તે જ કાર્ય કરે નહીં અને અન્ય કામમાં કરી પોતાના આત્માને ગુણ કરનારું કાર્ય ટાળી વળગી જવાથી પોતાનું મૂળ કાર્ય તે બગડે જ શકાય છે એવી મનોદશાને જ પ્રમત ભાવની ઉપમા અને બીજું કાર્ય પણ બગડે એમાં નવાઈ નથી, અપાય છે અને હમેશની ટેવને લીધે એ ભાવનાને કહ્યું છે કે, વ્યવરિથવિજ્ઞાન પ્રસાર મયંક્ર: 1 પિયણ મળે છે.
અવ્યવસ્થા એ ભયંકર છે અર્થાત જેનું ચિત્ત જ ' કઈ સ્નાન કરી પૂજાના વસ્ત્રો પહેરી પૂજા આમતેમ ભટકતું હોય તેનું કોઈ પણ કાર્ય ભયંકર કરવા નિકળી પડે છે અને એટલામાં કોઈ ગ્રાહક જ હેય. અર્થાત્ એ બગડી જ જાય એમાં શંકા આવી લાગે ત્યારે પૂજાને પડતી મેલી ગ્રાહકના નથી. આ અવ્યવસ્થિત ચિત્તવાળા કેઈ ઉપર
For Private And Personal Use Only
