Jain Dharm Prakash 1953 Pustak 069 Ank 03

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

4 ચમચક્ષુ, જ્ઞાનચક્ષુ અને દિવ્યચક્ષુ. (લેખક:–“સાહિત્યચંદ્ર” શ્રી બાલચંદ હીરાચંદ, માલેગામ.) માનવને પાંચ જ્ઞાનેંદ્રિયો છે. તેમાં પણ ચક્ષુ- કહી ન શકે. એટલા ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે કે-એકલી સિક્રિય અત્યંત પ્રબલ અને કાર્યક્ષમ હોય તે જ ચર્મચક્ષુથી પૂરું જોઈ શકાય નહીં. તે માટે બીજી પણ માનવજીવન સમાધાન અનુભવે છે. બધી ઇઢિયે કામ કઈ ચક્ષ હોવી અનિવાર્ય છે. એ ચક્ષ કેવી હોઈ કરતી હોય પણ જોવા માટે આંખ જ ન હોય તે શકે તેને આપણે હવે વિચાર કરીએ. આખું જીવન પરાધીન બની જાય છે. મતલબ કે એક સભા મારફતે વકતૃત્વ કળાની હરીફાઈ આંખનું મહત્વ અત્યંત મોટું છે. આંખ વગર દરેક ગોઠવવામાં આવી હતી. શરત એ હતી કે, વકતા હીલચાલમાં પારકાની મદદની જરૂર પડવાની. આપણે બેલવા માટે વ્યાસપીઠ ઉપર આવે કે તરત જ જે બાહ્ય વસ્તુઓનું જ્ઞાન થાય છે તે બધું આપણી તેના હાથમાં એક કવર આપવામાં આવે છે. આંખથી જ થવાનું હોય છે. એ આંખનું જ્ઞાન પણ તેમાં જે વિષય ઉપર વાત કરવાનું હોય ઘણી વખત અધૂરું અને ભ્રામક નિવડે છે. એ તે વિષય જણાવેલ હેય. વક્તાને વારાફરતી ચર્મચક્ષુ કહે કે જડ એવા ચામડાથી બનેલી આંખ બોલાવવામાં આવે. સંકેત મુજબ પહેલે વક્તા કહે આપણને ભૂલાવામાં પણ નાખી દે છે, કઈ આવી ઊભે રહ્યો. તેના હાથમાં કાર મૂકવામાં ચળકતી વસ્તુ આપણે કેટથી જોઈ રૂપું માની લઈએ, આવ્યું. વક્તાએ કવર ઉધાયું. તેમાં એક કાગળ પણ આખરે તે છીંપ પુરવાર થાય છે. ઝાડનું હું નિકળે પણ તેની ઉપર એક અક્ષર પણ લખેલ હેય તેને માર્સ કલ્પી લેવાય છે. છાયાને ભૂત નહે. વક્તા એકદમ ગભરાયે અને છેવટ માની લેવાય છે. કારીગર સ્થલને જલરૂપ આપી ઉશ્કેરાઈ જઈ તેણે બોલવા માંડયું. તેણે કહ્યું કેજલને સ્થલરૂપ આપી દે છે. દુર્યોધન ભયસભામાં વક્તાની ફજેતી કરવા માટે જ આ યોજના હોવી પ્રવેશે છે અને આવા આભાસે થવાને લીધે મુંઝાય જોઈએ. એમ કહી એ કાર્યવાહકે ઉપર જ ખૂબ છે અને વિસ્મય કે ભૂલાવામાં પડે છે, એ મહા- ત્રાટકી પડ્યો અને વ્યવસ્થાપકોને ખૂબ જ દોષ ભારતમાં નિર્દેશ છે. એટલે આંખો ઉઘાડી દેવા આપવા માંડ્યો. ખૂબ વરાળ એણે શ્રોતાઓ ઉપર છતાં પણ આપણે તેના ઉપર અવલંબી રહી શકતા ઠાલવી અને છેવટે ખૂબ ગુસ્સામાં એ ઉતરી પડ્યો. નથી. પહાડની ચ ઉપર આપણે ઊભા હોઈએ ત્યાર પછી બીજા વક્તાને વારો આવ્યો. એના અને તેની આસપાસ રેલવેની સડક પથરાએલી હેય હાથમાં પણ એક પરબીડીયું આપવામાં આવ્યું, તેમાં ત્યાંથી આપણે વળાંક લીધેલી સડક જોઈ શકીએ. પણ કરે કાગળ જ નિકળે. વક્તાએ કલ્પના કરી એક જ પાટા ઉપરથી સામસામી ટ્રેને દેડતી આવતી લીધી કે જ્યારે કોરો કાગળ જ વિષયની જગ્યા ઉપર હોય ત્યારે અમુક જગ્યા ઉપર બને ને અથડાઈ મૂકવામાં આવ્યો છે ત્યારે કાગળના વિષય ઉપર અકસ્માત થશે એવું આપણે નિશ્ચયપૂર્વક કહી જ બોલવાનું આપણને જણાવવામાં આવેલું શકીએ. તે જ વેળાએ બને નેના મુસાફરો સુખમાં હોવું જોઈએ. એણે તે કાગળ બનાવવાની કળાની નિદ્રા અનુભવતા હોય અને ડ્રાયવરે સામી દૃષ્ટિ પહેલા ઈષ્ટિકાલેખન, ભૂર્જપત્રલેખન, તાલપત્રલેખન રાખી ટ્રેન દોડાવે જ જતા હોય. ચર્મચક્ષુ કહે કે વિગેરે કલાઓને ઈતિહાસ કહી કાગળ શી રીતે અખિ ઉઘાડી છતાં તેને અકસ્માત નડ્યા વગર બનાવાય છે તેમાં હાથે બનતા કાગળો, યાંત્રિક ની ( 20 ) For Private And Personal Use Only