________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧
શ્રી જૈન ધમ પ્રકાશ
[ કાતિ ક
દોઢ-બે હાર વર્ષ પહેલાં બહુમુદ્ધિશાલી, સ્મરણુશક્તિશાલી ગુરુશિષ્યા પુસ્તકોની પર્યાં ખ્યા વિના મુખ-પાડથી જ જ્ઞાન અપણ, ગ્રહણુ કરવાનો વ્યવહાર ચલાવતા હતા પરંતુ પાછળથી વિષમ કાલ-દેવી તેવી શક્તિ ક્ષીણુ થતાં, ગતિમતા થતાં, પુસ્તકા વિના ગાન છુ, ધારણ કરવું અશક્ય જણાતાં, પ્રાચા જ્ઞાનના વિચ્છેદ થતા અટકાવવા માટે તે સમયના દીર્યદર્શી મહાપુરુષોએ આવશ્યકતા વિચારી પુસ્તકા લખવા-લખાવવાની પ્રવૃત્તિ પ્રતિત કરી. શ્રમણ ભગવાન મહાવીરના નિર્વાંગુ પછી ૯૮૦ મા વર્ષે વિક્રમ સવત્ ૫૧૦ મા વર્ષે વલ્લભીપુર (વળા )માં-સૌરાષ્ટ્રમાં દેવગિણિ ક્ષમાભ્રમણ પ્રમુખ જૈન સંઘે તીયકર-ગુણધરાના વાણીપ જૈન (સદ્ધાંતને પુસ્તકારૂઢ કર્યા તે. નાગાર્જુ ́ન, સ્કંદિલાસાય વગેરેએ પણ એ કામ અનવવામાં મહત્ત્વને ભાગ ભજવ્યેા હતેા એવા ઉલ્લેખ મળે છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લેખનકળા તા પ્રાચીન સમયથી જાણીતી હતી. મુનિગણુને પન-પાનનું તથા શ્રાવકશ્રાવિકાદિ વને પુરતા લખાવવાનું, લખાવીયે।ગ્ય અધિકારીને અર્પણ કરવાનું, વ્યાખાતા ઉપદેશક આચાર્યા-શ્રમણા પાસેથી સાંભળવાનું તેમનું ઉચિત કર્તવ્ય સમનવ્યુ. તેમના દ્રવ્યયી છે. ક્ષેત્ર-સ્થાનમાંના આ પાણી કર્યાંય તરફ વાળવામાં આવ્યો. પરમજ્ઞાન મેળવવાના ઉત્તમ સાધનરૂપ એ પોતુ' કપૂર, ધૂપ, વસ્ત્ર આદિ દ્વારા પૂજનસન્માન કરવાનું રામવવામાં આવ્યું. જ્ઞાનના આરાધન માટે કા. શુકલ પંચમી-જ્ઞાનપંચમી તિથિ વિશેષ વિધિ સૂચવ્યા, પુસ્તકાના સરક્ષણ માટે યોગ્ય ઉપાયો કરવામાં આવ્યા. ઉત્તમ કુશલ લિપિંગ વિદ્વાન લેખકોની પસદગી કરવામાં આવી. મન્નારી ઉત્તમ ટકાઉ કી તાડપત્રો લખવાની પાકી સરસ કાળી શાહી વગેરે સાધન-સામગ્રી મેળવવામાં આવી. એવી રીતે પ્રાચીન જ્ઞાનભંડારાની વ્યવસ્થા થઈ.
એ પ્રમાણે વિક્રમી છઠ્ઠી સદીથી શરૂ થયેલાં દસમી સદી સુધીમાં લખાયેલાં પુસ્તકા દ્વાલમાં કિંટગયર થતાં નથી. કાલ-ક્રમે ઋગ્ - થની, પતિ ત્રુટિન થી, રાત્યાની ઉથલ-પાથલ, આમા -સુલતાની જેવા કારણે ધર્મદ્વેષથી અથવા આકસ્મિક વિપ્લવેઉપદ્રવાને લીધે આપણી એ પ્રાણીન પુસ્તક સંપત્તિ નષ્ટ થઇ જાય છે. ગ્લાય પુસ્તકો આપણી યંત્રકારીથા વિનટ માં હશે, કેટલાંય પુસ્તકો ભેજવાળી જમીન-હવાના કે ઉર્દુની વગેરે તુગાના ભોગ બન્યા હશે, કેટલાંય પુખ્તા જલશણુ અને અગ્નિશગુ થયાં હૉ. કેટલાંય ઉત્તમ પુસ્તકા જી, પુરેપ, અમેરિકા આદિ દેશમાં પડાંગી ગયા જાય છે. વિવિધ ઉપદ્રામાંથી સાથે જે બચ્યાં છે, અથવા દાદર્શk કુશલ મરક્ષક મહારાણાએ સમયાક દક્ષતાથી જેને ભગાવ્યાં છે, તેની કક્ષા અને સાર- ભાળ આપણે કાર્યા છે. જ્યાં સુધી હવામાં આવ્યુ છે, અને જેના પર સતત-નિર્દેશ થયા છે તેમાં નાગી વિધિમાં લખાયેલાં તે હાડકાય પુતકો સત્ ક ાર વ પછીનાં જણાય છે. સામેના એક ભંડારમાં રહેલ મહુધરસૂરિએ ગેલ રંગમી- માહાત્મ્યનું કા. પુખ્તક ગ. ૧૯ માં લખેલું છે, જેમાં આપણી યાગીવ કહેવતો, ભાવિતા સાથે કાગોમાં સુપાયેલી છે.
For Private And Personal Use Only
