________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકારા
魚
ધૂમાડા ડ્રાય ત્યાં અગ્નિ ગરમ કા માટે તેની નીચે
૪ ડ્રાય છે. દાખલા તરીકે ત્યાં પાણીનો સ્વભાવ ડુડા છે તેને જો કાઇ કહું કે વિતાઅગ્નિએ પણ જળ ગરમ થઇ શકે છે તે એ વાત આપણતે નામજૂર થશે. તેવી જ રીતે કડવી ભાષા માટે સમજવાનું છે. અંતરમાં ઉકળાટ થયા વિના-અંતરમાં રાય ઉત્પન્ન થયા વિના-અંતરમાં ક્રોધની ધમધમાટીભરી ટીમ ચાલુ થયા વિના કદી પણ કડવી ભાષા હોડું આવી શકતી જ નથી. એવા સ્વાનુભવ છે અને પ્રાય: સ તેવા અનુભવ હાવા સંભવ છે.
[ જે
હોવા જ જોઇએ. વી અગ્નિ મૂકવા જ પડશે,
ધનમાં લાગેલી આગ પ્રથમ તે અંદર ને અંદર ધુંધવાયા કરે છે અને કેટલાક સમય ગયા બાદ ધનને પ્રાળીને તે આગમખ્વાર ભભુકી કોડે છે, તેવી જ રીતે કાષ્ટના પણ નિમિત્તે ઉત્પન્ન થયેલ રાધે પ્રથમ તો ઉત્પાદક વ્યક્તિના હૃદયને માલીન્યતાયુક્ત કરે છે, અવિવેકથી આવરી દે છે અને ત્યારબાદ અન્ય પ્રત્યે તે બાબતની વરાળ કેડવા શબ્દોમાં નીકળે છે; તેથી જ શ્રી ઉદયરત્નજી મહારાજે કહ્યુ છે કેઃ—
આગ ઊઠે જે થકી, તે પહેલુ ઘર ખાળે; જળના જોગ જો નવ મળે, તા પાસેનુ` પ્રજાળે,
કડવાં ફળ છે ક્રોધનાં કંડધારાના અવગુણા તે આપણે તૈયા. હવ મીઠાશથી શું લાભ લઇ શકે છે. તેને પણ સહજ અવલાકીએ.
મિષ્ટભાષા એ અમૃતભાષા છે, મિષ્ટભાષા એ દેવભાષા છે, મિષ્ટભાષા એ સજ્જનસુમનુષ્યની ભાષા છે. એવી મધુર ભાષા વાપરવામાં કયાં પૈસા બેસ છે! લેખક તા ત્યાં સુધી માને છે કે એ માબતમાં અપવાદની પણ જરૂર નથી. અર્થાત્ કોઇ સ્થળે અપવાદ તરીકે પણ મીઠી ભાષાને એક બાજુ મૂકી કડવી ભાષા વાપરવી તે અયુક્ત છે, કેમકે કડવી ભાષા વાપરીને પણ આશય તા સુધારવાના જ છે ને ! તો પછી સુધારણા કરવાની શક્તિ મીઠાશમાં કયાં નથી કે જેથી કડવાશને આશ્રય લેવા પડે
મીઠ્ઠા વચને તા માથું પણ મળે છે. મીઠા વચને અાણ્યા પ્રદેશમાં પણ માર્ગ ચ રાકે છે. મોઠારાથી મિત્રા વધે છે. મીઠારાથી પારકા પણ પોતાના થતા આવે છે. મીઠાશય મનુષ્યો તો શું ? પણ પશુ પંખીએ પણ વશીભૂત થાય છે. વધુ ગુ કહેવું ? સર્વોત્તમ વશીકરણ એક માત્ર ભિકભાષા જ છે. મહાત્માં તુલસીદાસજીએ તે વિષે એક સ્થાને યથાય ૪ કહ્યું છે કે—
वसीकरण यह मंत्र है, तज दे वचन कठोर । तुलसी मीठे बोलसे, सुख उपजे चिहुं ओर ||
For Private And Personal Use Only
ગમે તેવા સંજોગોમાં પણ હસમુખા-નાળ ખીલેલા ગુલાબ પુષ્પ જેવા પ્રકૃક્ષિત ચી અંત નાના મીશ. એ બે જ વસ્તુઓ એવી છે કે એનાથી તમારું મન ધાયું થઈ શક
