________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રશ્નોત્તર.
૩૧૩
ઉત્તર–તમે લખ્યા છે તે બધા મહાપુરૂષના ચરિત્રે એક ગ્રંથમાં નથી, જુદા જુદા ચરિત્ર ગ્રંથમાંથી ઉપલબ્ધ થઈ શકે છે, ત્રિષષ્ટિશલાકા પુરૂષ ચરિત્ર, પરિશિષ્ટ પર્વ, પ્રબંધ ચિંતામણિ, કુમારપાળ પ્રબંધ, ઉપદેશપ્રાસાદ, વર્ધામાન દેશનાદિ અનેક ચરિત્ર છે તથા રાસો વાંચવાથી પ્રાયે ઘણું ચરિત્ર ઉપલબ્ધ થઈ શકશે.
પ્રશ્ન ૧૮-પ્રથમ હાલ છે તેટલી બધી જુદી જુદી જ્ઞાતિ હતી કે ઓછી હતી? અને તેઓ જે એક ધર્મ પાળતા હોય તે સાથે જમી શકતા હતા?
ઉત્તર-અગાઉ હાલ છે તેટલી બધી જ્ઞાતિઓ નહોતી, દિનારદિન વધતી ગઈ છે. પ્રથમ એક ધર્મ પાળનારમાં પરસ્પર વ્યવહાર વધારે હતો, મહાવીર પરમાત્માના વખતમાં બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય, ને વૈશ્યને કવચિત્ કવચિત્ પરસ્પર કન્યા લેવા દેવાને વ્યવહાર પણ હતો. તે શ્રેણિક, અભયકુમારાદિના ચરિત્રોથી જાણી શકાય છે. શુ સાથે વ્યવહાર પ્રાયે નહોતો એમ જણાય છે. . આ સંબંધમાં ઘણે ભાગે ચાલતા વ્યવહારને અનુસરવું પડે છે, કારણકે આપણે લેકેથી જુદા પડી શકતા નથી. તેમ કવિરૂદ્ધ કરી શકતા નથી. જ્ઞાતિના પ્રબંધને આધીન થવું પડે છે.
પ્રશ્ન ૧૯-લેકસ્વરૂપ ભાવના બાર ભાવનામાં દશમી કહી છે, તેમાં શું ભાવવું ? અને તે ભાવના કયારે ભાવવી?
ઉત્તર–એ ભાવનામાં પ્રથમ કનાળિકાનું સ્વરૂપ ચિંતવીને પછી તેની અંદર રહેલા પદ્રવ્યનું સ્વરૂપ ચિંતવવું. તેમાં પુદ્ગળને સડણ, પડણ, વિધવુંસન ધર્મ ચિંતા આત્માના જ્ઞાન દર્શનાદિ ગુણોનું ચિંતવન કરવું. એ ભાવના કયારે ભાવવી ? તેના સમયને નિર્ણય નથી. ધર્મધ્યાનના ચાર પાયા પૈકી સંતાનવિયમાં આનો સમાવેશ થાય છે.
પ્રશ્ન ૨૦-ધર્મ એટલે શું? અને તેનું આરાધન શી રીતે કરવું? કયો ધર્મ શ્રેષ્ઠ છે ?
ઉત્તર-આ પ્રશ્ન ઘણે બહળે છે. તેનો જવાબ વિસ્તારથી આ પત્રની અંદર આપી શકાય તેમ નથી, તેથી ટુંકામાં આપે છે. સુત ચારિત્ર લક્ષણ અથવા દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર લક્ષણ ધર્મ મેક્ષસાધક કહ્યા છે. તેમજ અહિંસા, સંયમ ને તપ લક્ષણ ધર્મ દશવૈકાળિકની આદિમાં વર્ણવ્યો છે. અથવા ક્ષમા, માદેવ, અજવાદિ દશવિધ યતિધર્મ કહે છે. સાધુધર્મ ને ગૃહસ્થગ્ય ધમ એમ બે પ્રકારને ને દાન શીળ તપ ને ભાવરૂપે ચાર પ્રકારનો વર્ણવેલ છે.
કુગતિએ પડતાં પ્રાણીને ધરી રાખે, દુર્ગતિમાં પડવા ન દેય તેને ધર્મ કહીએ. તેનું આરાધન વિશ્વ, કષાય, અવ્રત, પાપસ્થાનાદિકનો ત્યાગ કરવાથી
For Private And Personal Use Only
