________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મા.
“ દયા એ વર કરતાં વધારે ઉમદા ચીજ છે.”
નુકસાનાને યાદ કરવા, એ અજ્ઞાન છે. વેરની લાગણીને પેાષવી, એ આત્મઘાત છે. ક્ષમાના અનુભવ કરવા અથવા ક્ષમાશીલ માણસને આશ્રય લેવા, એમાં ખરૂ જ્ઞાન, સુખ અને શાંતિ રહેલાં છે. નુકસાન અથવા ખેાટના વિચાર કરનારને શાંતિ હોતી નથી. તેનું હૃદય સદા દુ:ખી રહ્યા કરે છે. જે માણસા પેાતાને અન્યાય થયા છે, એમ માને છે અને જેએ પેાતાના શત્રુને હેરાન કરવાના હરેક પ્રયત્ના ગાદર છે તેએ વૈરાગ્નિમાં નિરંતર ખળ્યા કરે છે. ખુરાઇથી ભરેલા દિલમાં સુખ ક્યાંથી હાઈ શકે ? ખળતા માળામાં ૫'ખીએ વસી શકે ? વરના વિચારથી બળતા હૃદયમાં ડહાપણના વાસ હાઇ શકે જ નહિ.
૨૦
ક્ષમાના સ્વરૂપને નહિ પીછાણનારા દિલને વૈર જ સુંદર લાગે છે, પણ જ્યારે તે ક્ષમાના માધુર્યનું એકવાર પાન કરે છે કે તરતજ વૈરની અનહદ કશતા ( સTMાઈ ) ને સમજી શકે છે. તૃચ્છ્વાઓથી ઘેરાયેલા માણસેાનેજ વૈર સુખદાયક લાગે છે; પરંતુ જ્યારે તે તૃષ્ણાઓની પર ંપરાને ત્યજી દે છે અને ક્ષમાના મહુક ભાવનું શરણુ થંડુલ્લુ કરે છે, ત્યારેજ તેને માલૂમ પડે છે કે વૈર દુ:ખદાયક છે.
For Private And Personal Use Only
વેર, એક ઝેરી જંતુ છે. તે આપણા મનના સત્ત્વને ખાઇ જાય છે અને જીવનમાં—આત્મામાં ઝેર ભેળવે છે. ક્રોધ, એ મનની તદુરસ્ત શક્તિબેને બાળી નાંખ નાર-તેના નાશ કરનાર માનસિક ખીમારી છે. દ્વેષ, પણ સદ્દવૃત્તિ અને વાત્સલ્યતાના પવિત્ર ઝરણા પી જનાર-સૂકવી નાંખનાર માનસિક બીમારી છે. આ સે ઉપાધિમાંથી છુટા થવા મુમુક્ષુ જનાએ પ્રયત્ન કરવા જોઇએ. ક્રોધ, એ સર્વ દુ:ખ-માકુતનુ મૂળ છે. જે માણસા તેને ઉત્તેજન આપે છે, પોષે છે, ડી દેતા નથી તે ઘણું સુખ ખાવે છે અને ખરા પ્રકાશ મેળવી શકતા નથી. ક્રૂર થવુ', એ દુઃખી થવા માટે અથવા સુખ અને પ્રકાશથી દૂર થવા માટે છે. દયાવાન થવું, એ સુખી થવા માટે અને આન ંદ અને પ્રકાશ મેળવવા માટે છે. ક્રૂર માણસાને ઘણું સહુન કરવુ પડે છે; કારણ કે તેએ બીજા ઉપર વેરની ભાવના રાખે છે, એટલુંજ નહિ પણ તેમની ક્રૂરતા, એ બધાં દુ:ખનું મૂળ છે. જ્યારે જ્યારે કોઇ માજીસ પાતાના જાતિભાઇ ઉપર દુ:ખને વરસાદ વરસાવે છે, ત્યારે ત્યારે તે પેાતાની જીત ઉપર પાંચ પ્રકારનાં દુ:ખા લાવે છે. તેને પ્રેમ અને ભ્રાતૃભાવના વિયાગનું દુ:ખ સહન કરવુ પડે છે; તેને મનની ખેચેનીનુ અને ખીન્તઓની શિક્ષાનુ દુઃખ સહુન કરવુ પડે છે, તેને પોતાના જખમી થયેલા અભિમાનનુ દુ:ખ સાલે છે. આ શિક્ષા હરેક ક્રૂર માણુસને સહન કરવી પડે છે. તેવી રીતે ક્ષમાવાન માણસને પાંચ જાતનાં સુખા મળે છે. તે પ્રેમ અને ભ્રતૃભાવનુ સુખ મેળવે છે; તે મનની શાંતિ અને
